دانشنامۀ آريانا

۱۳۸۸ فروردین ۱۳, پنجشنبه

کسن، رنه

رنه کسن (زادۀ ١٨٨٧ م. - درگذشتۀ ١٩٧٦ م)، حقوقدان فرانسوی که یکی از پایه‌گذاران یونسکو، برندۀ جایزۀ صلح نوبل و مدافع همیشگی حقوق بشر در زمینه‌های حقوقی است.

زندگینامۀ:

اعلامیۀ جهانی حقوق بشر، بازتاب مهارت و استادی رنه کسن، برندۀ جایزۀ صلح نوبل و مدافع همیشگی حقوق بشر در زمینه‌های حقوقی است. کسن که یکی از پایه گذاران یونسکو بوده است، از این اعلامیه به عنوان "نور امیدی برای انسان‌ها" یاد می‌کرد.

رنه کسن در سال ١٨٨٧ در بایون واقع در فرانسه متولد شد. او تحصیلات خود را در لیسۀ نیس و سپس دانشگاه اکس آن پرووانس به پایان رساند. در سال ١٩٠٨، مدرک فارغ التحصیلی خود را در علوم انسانی و حقوق کسب نمود. او در آزمون دانشکدۀ حقوق رتبۀ اول را به دست آورد و در سال ١٩١٤ موفق به کسب مدرک دکترا در علوم قضایی، اقتصادی، و اجتماعی گردید.

کسن کار حقوقی خود را در سال ١٩٠٩ و در دادگاه پاریس آغاز کرد و تا زمان فراخوان به شرکت در جنگ جهانی اول، به این کار ادامه داد. او خدمت خود را در پیاده نظام و تا هنگامی ‌که به شدت مجروح شد، ادامه داد. وضعیت جسمانی او تا حدی بحرانی بود که پزشکان به درخواست مصرانۀ مادرش که در آن هنگام در مرکزی که به مداوای او می‌پرداختند، پرستار بود، به عمل جراحی او راضی شدند. کسن از این جراحات جان سالم به در برد اما به دلیل صدماتی که دیده بود، مجبور به تحمل درد‌های شدیدی در تمام طول زندگی خود بود.

کسن دربارۀ نخستین مرحلۀ زندگی کاری خود گفته بود، من از سروکار داشتن با موضوعاتی که ماهیت واضح سیاسی داشتند، اجتناب می‌کردم، ولو این که اصول اخلاقی، خصوصا ً حسن نیت، حاکم بر حقوق مربوط به قراردادها و تعهدات باشد. اما جنگ جهانی اول موجب تغییر دیدگاه او گشت: "آن جنگ، ُمهر فراموش نشدنی و محو نشدنی خود را روی من و معاصرانم به جای گذاشت."

کسن پس از بازگشت به زندگی غیرنظامی، ازدواج کرد و به عنوان استاد حقوق در دانشگاه اکس آن پرووانس به تدریس پرداخت. در سال ١٩١٨، او فدراسیون فرانسوی سربازان معلول جنگی را پایه‌گذاری کرد. در سال ١٩٢٩، او به ریاست گروه آموزشی حقوق مالیاتی و حقوق مدنی دانشگاه پاریس رسید و تا زمان بازنشستگی در سال ١٩٦٠، در همین سمت باقی ماند.

کسن که اعتقاد سختی به آرمان‌های انقلاب کبیر فرانسه داشت، در زمان جنگ جهانی دوم فرانسه را ترک کرد و به عنوان مشاور شارل دوگل در لندن به کار پرداخت. او در دولت آزاد فرانسه عهده‌دار مناصب گوناگون، من جمله عضو کمیسیون آموزش و پرورش عمومی‌ گردید.

کسن از سال ١٩٢٤ تا ١٩٣٨ نمایندۀ فرانسه در جامعۀ ملل ، یعنی سلف سازمان ملل فعلی، بود و از سال ١٩٣٢ تا ١٩٣٤ نیز نمایندگی کشورش در کنفرانس خلع سلاح ژنو را به عهده داشت. او در سال ١٩٤٦ نمایندۀ سازمان ملل و یکی از بنیانگذاران یونسکو شد.

کسن معاون اولین کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل بود و بعداً نیز مقام ریاست آن را کسب کرد. کسن با این که یک کارشناس بین‌المللی حقوق بشر بود، اما با چالش‌های دشوار آن نیز آشنایی داشت: "در نتیجۀ این تردیدها و ابهام در طرح‌های نوآورانه، کمیسیون حقوق بشر خود نیز از آغاز در مورد نقش و عملکردکلی خود مردد بود."

دبیر کل سازمان ملل، به عنوان نقطۀ شروع کار در تغییر بعضی از اصل‌ها، بسط بعضی دیگر و ایجاد بند‌های تازه، خطوط کلی را در اختیار کمیسیون قرار داده بود. بخش‌های زیادی از پیش نویس کسن در تألیف نهایی اعلامیۀ جهانی حقوق بشر به چشم می‌خورد. او دربارۀ اعلامیۀ حقوق بشر گفته بود، "این اعلامیه، حق کار و تعداد دیگری از حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را به عنوان نتیجۀ طبیعی حق هر فرد نسبت به زندگی و شرکت کامل در حیات جامعه، در فهرست حقوق بشر لحاظ کرده است."

هر چند این پیش‌نویس از سوی سومین کمیسیون مجمع عمومی‌ (مربوط به امور بشردوستانه و امور فرهنگی) و مجمع عمومی‌ کامل مورد بحث و بررسی طولانی و مفصل قرار گرفت، اما بیشتر مواد تألیفی کسن در این سند تاریخی به جای مانده است. کسن در زمان تصویب این اعلامیه اشاره کرده بود که "نور امیدی برای انسان‌ها" می‌باشد.

کسن که یکی از بزرگترین متفکران حقوق بین‌الملل تلقی می‌شد، بار دیگر خدمت بزرگی به کشورش و سازمان‌های قضایی بین المللی نموده بود. او معاون شورای دولت، یعنی بالاترین مرجع اداری در پرونده‌های حقوقی بود. او از سال ١٩٦٠ تا ١٩٧٠ در دادگاه قانون اساسی، که در مورد تطبیق قوانین کشور با قانون اساسی تصمیم‌گیری می‌کند، به انجام وظیفه مشغول بود. به علاوه، عضویت و ریاست دادگاه داوری لاهه (هلند) را نیز به عهده داشت، و در آخر نیز رییس دادگاه حقوق بشر اروپا در استراسبورگ، واقع در فرانسه بود.

کسن در سال ١٩٦٨ برندۀ جایزۀ صلح نوبل شد. وی به همین مناسبت اظهار داشت: "زمان آن فرارسیده که اعلام شود، استقرار صلح و شرافت انسانی، در نتیجۀ تلاش و مبارزۀ هر یک از ما تا جای ممکن، حاصل می‌شود." کسن در سال ١٩٧٦ در پاریس با زندگی وداع کرد.[*]