سیماها و آواها، نامی کتابی است در شرح حال شاعران و نویسندگان معاصر افغانستان، نوشتۀ آقای نعمت حسینی.
شعر و شاعری در افغانستان پیشینۀ طولانی دارد و چه بسا شاعران و نویسندگان كه در این سرزمین می‌زیسته و آثاری گرانبهایی از خود به یادگار گذاشته‌اند. اما بسیاری از آنها در گمنامی بسر برده اند و شوربختانه، كسی نامی از آنها نبرده است. ولی، خوشبختانه بوده‌اند كسانی كه تذكره‌ها نوشته‌اند و نام و یاد بسیاری از آنها را در تاریخ ادب این سرزمین نقش كرده‌اند تا مشوقی باشد برای نسل‌های آینده.
"سیماها و آواها"، از جمله‌ی این تذكره‌هاست كه توسط ژورنالیست و نویسندۀ آگاه و سختكوش افغانستان ترتیب و گردآوری شده است.
جلد اول این اثر در سال ١٣٦٧ در افغانستان منتشر شده است كه اکنون نایاب است. دكتر محمد كاظم كهدويی، دربارۀ اين کتاب می‌نويسد:
- “سيماها و آواها، اثر نعمت حسينی، به سال ١٣٦٧ خورشيدی در ٢ هزار جلد در قطع وزيری كوچك در مطبعه دولتی انتشارات وزارت اطلاعات و كلتور افغانستان به چاپ رسيد. مؤلف اثر خود را به پدر خويش، شادروان سيد حمايت‌الله (ابهت) حسينی اهدا كرده است.
در اين كتاب ٧٧٦ صفحه‌ای كه جلد اول آن فقط به چاپ رسيده، مؤلف در مجموع، نام ١١٩ شاعر و نويسنده را معرفی كرده كه پس از مقدمه، با نام آيينه (يوسف) شروع می‌شود و آخرين شاعر يوسفی، هارون است. مقدمه سه صفحه‌ای كتاب در اول آذر ١٣٦٧ توسط آقای واصف باختری، از شاعران معاصر افغانستان نوشته شده است. در ذكر نام شاعران و نويسندگان ابتدا زندگينامه آن شاعر همراه با تصويری از وی آورده و پس از آن يك يا چند غزل از او نقل شده است. بعضی از زندگينامه‌ها هم بدون تصوير شاعر است.“[*]
آقای واصف باختری، در مقدمه چاپ اول، جلد نخست "سیماها و آواها" چنین نگاشته است:
- "آنگونه كه می‌دانیم تذكره‌نویسی در كشور ما پیشینۀ پر دراز دارد و در همین سده دانشمندان و محققانی از گونه ملك‌الشعرا قاری عبدالله، استاد خسته، استاد خلیل‌الله خلیلی، محمدابراهیم خلیل، ... به این كار دست یازیده‌اند و دفتری كه نعمت حسینی پرداخته، لاد نوینی است كه بر این بنلاد استوار است".
آقای نعمت حسینی اینك جلد دوم این اثر را كه معرفی بیش از یكصد شاعر و نویسنده افغان را در بر دارد كه بیشتر آنها در غربت می‌زیند با تصویر و نمونۀ كلام آنها آماده كرده که با پیشگفتاری از پژوهشگر گرانمایه آقای نصیر مهرین مزین است. کار ترتیب و چاپ جلد دوم را "انجمن فرهنگ افغانستان" (انتشارات بامیان در فرانسه) بر عهده دارد.
فهرست مندرجات
- ١ - مقدمه از واصف باختری
٢ ـ آتش فریبا
٣ ـ آذرخش حافظی
٤ ـ آذیش آرش
٥ ـ آروز پرویز
٦ ـ امنی صفر علی
٧ ـ ابوضیا حفیظ‌الله
٨ ـ اثیر امیرمحمد
٩ ـ انصاری میر امین‌الدین
١٠ ـ امید غلام‌علی
١١ ـ ابهر عبدالقادر
١٢ ـ ایما عزیزالله
١٣ ـ برشنا عبدالغفور
١٤ ـ بادغیسی نقیب‌الله
١٥ ـ بهارت عارفه
١٦ ـ پنجابی مولوی محمدحسین
١٧ ـ پورغنی عبدالقدیر
١٨ ـ پژواك پروین
١٩ ـ پرتو نادری
٢٠ ـ پیام علی‌یوسف
٢١ ـ پائیز عزیز
٢٢ ـ پناه محمدیوسف
٢٣ ـ تحسین خالده
٢٤ ـ پگاهی انجیلا
٢٥ ـ توكل عبدالجبار
٢٦ ـ تابش قنبرعلی
٢٧ ـ تسكین كروخی میر محمدموسی
٢٨ ـ ثنا محمداسحاق
٢٩ ـ جواد مهاجر فایقه
٣٠ ـ حسینی حشمت
٣١ ـ حامد عبدالسمع
٣٢ ـ حسینی معصومه
٣٣ ـ حكیمی
٣٤ ـ خاوری محمدجواد
٣٥ ـ خان‌محمد
٣٦ ـ دانش شریفه
٣٧ ـ دلگیر محمداسحاق
٣٨ ـ رووفی خلیل‌الله
٣٩ ـ روستا باختری
٤٠ ـ رضائی
٤١ ـ رضائی امجد
٤٢ ـ راحل مسعود
٤٣ ـ رفیعی صاحب شاه
٤٤ ـ رهگذر فوزیه
٤٥ ـ رویین رازق
٤٦ ـ روغ حمیدالله
٤٧ ـ رحیمی عتیق‌الله
٤٨ ـ رفیعی عبدالواحد
٤٩ ـ راوش سلیمان
٥٠ ـ زرگرپور محمد
٥١ ـ ژوندی
٥٢ ـ سعیدی محمدشریف
٥٣ ـ سودا محمداسمعیل
٥٤ ـ سپاس منیر
٥٥ ـ سلجوقی محمد قاسم
٥٦ ـ سخاورز بشیر
٥٧ ـ سلام احسان‌الله
٥٨ ـ شایق جمال
٥٩ ـ شهرستانی
٦٠ ـ شعله جمشید
٦١ ـ شرعی عبدالحكیم
٦٢ ـ شجاعی سیداسحق
٦٣ ـ شام فریدالدین
٦٤ ـ شباهنگ منصور
٦٥ ـ صفا ابراهیم
٦٦ ـ صابر هروی
٦٧ ـ ضرابی حمید
٦٨ ـ طالب قندهاری
٦٩ ـ طیبه سهیلا
٧٠ ـ ظهوری ظهورالله
٧١ ـ ظفر نظیراحمد
٧٢ ـ عبیدی محمداعظم
٧٣ ـ عبیدی حمیدالله
٧٤ ـ عفیف لطیف
٧٥ ـ عبدالعزیز
٧٦ ـ عزیز زاده شكیلا
٧٧ ـ عطایی خورشید
٧٨ ـ عزیز پور سلطان
٧٩ ـ غواص محمدعلم
٨٠ ـ غزنوی محمداكبر سنا
٨١ ـ غیور فایق
٨٢ ـ غفوری محمدرحیم
٨٣ ـ غوربندی شریفه
٨٤ ـ فرحت پاینده محمد
٨٥ ـ فروغ خالده
٨٦ ـ فرند عبدالفهیم
٨٧ ـ فردوس فرزانه
٨٨ ـ فضل نادیه
٨٩ ـ قاری عبدالله
٩٠ ـ قانع مسعود
٩١ ـ قربت مولوی محمدامین
٩٢ ـ قاری زاده احمدضیاء
٩٣ ـ كاظمی محمدكاظم
٩٤ ـ كاظمی صدیقه
٩٥ ـ كریمی برنا
٩٦ ـ كریمی فروغ
٩٧ ـ كریمی برنا
٩٨ ـ لهیب علی‌حیدر
٩٩ ـ لبیب جیلانی
١٠٠ ـ لیان زرلشت
١٠٢ ـ مایل محمدآصف
١٠٣ ـ میرغلام حضرت
١٠٤ ـ مجیر عبدالوهاب
١٠٥ ـ مرادی قادر
١٠٦ ـ مجاهد حسین
١٠٧ ـ مظفری سید ابوطالب
١٠٨ ـ مریم محبوب
١٠٩ ـ ملتهب نصیراحمد
١١٠ ـ محمدی آمنه
١١١ ـ مأمون رازق
١١٢ ـ مهرین نصیر
١١٣ ـ میلاد ساجده
١١٤ ـ میلاد مرزاحسین
١١٥ ـ محمدی محمدحسین
١١٧ ـ محمود مریم
١١٨ ـ ملتهب بصیراحمد
١١٩ ـ مجاهد حیدربیگی
١٢٠ ـ مرادی بتول
١٢١ ـ نهمت محمدموسی
١٢٢ ـ نیسان محمد حیدر
١٢٣ ـ نوابی غلام حبیب
١٢٤ ـ نادری پرتو
١٢٥ ـ ناظم باختری
١٢٦ ـ نوذر الیاس
١٢٧ ـ نهفته عزیزالله
١٢٨ ـ نایل دستگیر
١٢٩ ـ نیازی خالده
١٣٠ ـ نیاز ماهرخ
١٣١ ـ نیكیار محبوبه
١٣٢ ـ نیلاب موج
١٣٣ ـ ویدا كریمه
١٣٤ ـ وهریز حضرت
١٣٥ ـ یار[*]