- تره‌کی به کاسیگین: تمنا می‌کنم کمک کنید
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
<کودتای هفت ثور> <اشغال افغانستان>
پس از آنکه مردم هرات در ۲۴ حوت ۱۳۵۷ خورشیدی علیه دولت به رهبری حزب دموکراتیک خلق برخاستند، نورمحمد تره‌کی و حفیظ الله امین از مقامات شوروی درخواست اعزام نیروی نظامی به افغانستان کردند.
دفتر سیاسی حزب کمونیست شوروی جلسه‌ای فوق‌العاده در مسکو برگزار کرد تا در این خصوص تصمیم‌گیری شود.
بعد از ساعتها بحث و گفتگو میان اعضای حزب، تصمیم گرفته شد که در آن موقع از اعزام نیروی نظامی به افغانستان خودداری شود، ولی کمک‌های اقتصادی و نظامی در سطح گسترده به صورت فوری به افغانستان فرستاده شود.
از طرف حزب کمونیست به "الکسی کاسیگین"، نخست وزیر شوروی وظیفه داده شد تا نورمحمد تره‌کی را از تصمیم حزب کمونیست شوروی مطلع کند و در این مورد با او صحبت نماید. این گفتگو به صورت تلفنی و با کمک مترجم صورت گرفته است.
متن این گفتگو پیش از این از طریق منابع مختلف در افغانستان و بیرون از آن منتشر شده است:
[↑] تره‌کی به کاسیگین: تمنا می‌کنم کمک کنید
- کاسیگین: به رفیق تره‌کی بگویید که من می‌خواهم از سوی رفیق برژنیف و اعضای دفتر سیاسی به وی درود‌های فراوان بفرستم.
تره‌کی: بسیار سپاسگزارم.
کاسیگین: سلامت باشید رفیق تره‌کی، بسیار خسته نباشید.
تره‌کی: نه، من خسته نمی‌شوم، امروز جلسه شورای انقلابی بود.
کاسیگین: بسیار خوب است. خیلی شادمانم. رفیق تره‌کی ممکن است اوضاع افغانستان را شرح دهید.
تره‌کی: اوضاع خوب نیست، رو به خرابی دارد. طی یک ماه و نیم گذشته از سوی ایران نزدیک به ۴۰۰۰ نفر نظامی با لباس غیرنظامی به افغانستان فرستاده شده‌اند. حالا تمام لشکر ۱۷ پیاده به‌علاوه واحدهای توپخانه و دفاع هوایی که به‌روی هواپیماهای ما آتش گشوده‌اند، در دست آنان است، در شهر جنگ در جریان است.
شورشیان به‌سوی قندهار حرکت می‌کنند و پس از آن به‌سوی کابل خواهند آمد. افغان‌هایی که به پاکستان گریخته‌اند، هم خواهند آمد. ایران و پاکستان روی یک برنامه و ضد ما عمل می‌کنند و به‌همین خاطر اگر شما حالا به هرات ضربه کاری وارد بیاورید، ممکن است انقلاب را نجات بدهیم.
کاسیگین: تعداد افراد لشکر چند است؟
تره‌کی: نزدیک به ۵۰۰۰ هزار نفر، کلیه مهمات و انبارها در دست آنان است.
کاسیگین: آنجا برای شما چند نفر مانده است؟
تره‌کی: ۵۰۰ نفر، آنها تحت رهبری فرمانده لشکر در فرودگاه شهر مستقرند. برای تقویت آنان، ما با هواپیماها از کابل گروه عملیاتی پیاده نموده‌ایم. این گروه از بامداد امروز آنجا قرار دارند.
کاسیگین: در میان کارگران، شهرنشینان و کارمندان هرات آیا کسانی هستند که از شما پشتیبانی کنند؟
تره‌کی: پشتیبانی فعال از سوی مردم شهر دیده نمی‌شود. مردم کاملا زیر تاثیر شعارهای شیعیان مانند: "سخنان بی‌خدایان را باور نکنید و به‌سوی ما بیاید"، قرار گرفته‌اند، تبلیغات بر این پایه مبتنی است.
گاسیکین: جمعیت هرات چند است؟
تره‌کی: حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار نفر. مردم با در نظر داشت تحول اوضاع عمل می‌کنند. هر جا که آنان را بکشانند، به‌همان جا می‌روند. حالا آنها از جانب مقابل پشتیبانی می‌کنند.
کاسیگین: کارگران آنجا زیادند؟
تره‌کی: خیلی کم، رویهمرفته یک تا دو هزار نفر.
کاسیگین: شما دورنمای اوضاع را در هرات چگونه می‌بینید؟
تره‌کی: فکر می‌کنیم که امروز شام یا فردا صبح هرات سقوط می‌کند و کاملا به‌دست مخالفان خواهد افتاد.
کاسیگین: آینده را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
تره‌کی: ما معتقد هستیم که مخالفان واحدهای تازه‌ای را تشکیل داده و به پیشروی ادامه خواهند داد.
کاسیگین: شما نیرو ندارید که آنان را شکست بدهید؟
تره‌کی: کاش می‌داشتیم...
کاسیگین: شما در رابطه با این مسئله چه پیشنهادهایی دارید؟
تره‌کی: ما خواهش می‌کنیم که شما به ما کمک‌های عملی، انسانی و تسلیحاتی کنید.
کاسیگین: این مسئله خیلی دشوار است.
تره‌کی: در غیر این صورت شورشیان به‌سوی قندهار حرکت می‌کنند و پس از آن به‌سوی کابل خواهند آمد. افغان‌هایی که به پاکستان گریخته‌اند، هم خواهند آمد. ایران و پاکستان روی یک برنامه و ضد ما عمل می‌کنند و به‌همین خاطر اگر شما حالا به هرات ضربه کاری وارد بیاورید، ممکن است انقلاب را نجات بدهیم.
کاسیگین: همه از این کار آگاه خواهند شد. شورشیان دستگاه‌های مخابره دارند آنها فوراً اطلاع خواهند داد.
تره‌کی: تمنا می‌کنم، کمک کنید.
کاسیگین: ما باید در باره این مسئله رایزنی کنیم.
تره‌کی: تا شما مشوره کنید هرات سقوط خواهد کرد و آنگاه دردسرهای بزرگتری برای اتحاد شوروی و هم برای افغانستان به‌بار خواهد آمد.
کاسیگین: حالا ممکن است شما به من بگویید، چه پیشگویی‌هایی در باره پاکستان و بعد هم جداگانه برای ایران دارید؟ شما با نیروهای مترقی و پیش‌آهنگ ایران رابطه ندارید؟ شما نمی‌توانید به آنان بگویید که حالا مهم‌ترین دشمن، ایالات متحده است. ایرانیان خیلی از آمریکا خشمگینند. در بعد تبلیغاتی ممکن است این عامل را به‌کار گرفت.
تره‌کی: ما امروز اعلامیه‌ای بر ضد دولت ایران از طریق رادیو پخش کردیم و خاطر نشان کردیم که ایران در امور داخلی افغانستان در هرات مداخله می‌کند.
کاسیگین: شما لازم نمی‌بینید که اعلامیه‌ای هم بر عليه پاکستان پخش کنید؟
تره‌کی: فردا یا پس‌فردا اعلامیه مشابهی هم بر ضد پاکستان پخش خواهیم کرد.
گاسیگین: شما به ارتش خود امیدوار هستید؟ درجه وفاداری آن در کدام سطح است؟ شما نمی‌توانید نیروی نظام را گرد بیاورید که به هرات یورش ببرند؟
تره‌کی: ما فکر می‌کنیم که ارتش مطمئن است. ما نمی‌توانیم نیروها را از شهر‌های دیگر به‌سوی شهر هرات سوق بدهیم، زیرا این کار موقعیت ما را در آن شهرها لرزان خواهد کرد.
کاسیگین: نمی‌خواهم شما را متاثر بسازم، اما این کار پنهان نخواهد ماند. پس از دو ساعت همه جهان از آن آگاه خواهند شد. همه فریاد سر خواهند داد که تهاجم شوروی به افغانستان آغاز گردیده است
هر گاه ما به شما سریعاً تعداد بیشتر هواپیما و جنک افزار بدهیم، شما نمی‌توانید، واحدهای تازه‌ای را آرایش بدهید؟
تره‌کی: این کار زمان زیادی را در بر می‌گیرد، اما هرات از دست می‌رود.
کاسیگین: شما فکر می‌کنید که در صورت سقوط هرات، پاکستان دست به‌اعمال مشابهی از مرزهای خود خواهد زد؟
تره‌کی: احتمال این کار بسیار است. روحیه پاکستانی‌ها، پس از این تقویت خواهد شد. آمریکایی‌ها به‌آنان کمک‌های لازم را خواهند کرد. پس از سقوط هرات، پاکستانی‌ها هم سربازان خود را به لباس غیرنظامی خواهند فرستاد تا شهرها را بگیرند و ایرانیان به مداخلات فعال‌تری دست خواهند زد. پیروزی در هرات کلید حل بقیه مسایل افغانستان است.
کاسیگین: شما چه عملکردها یا اعلامیه‌هایی از ما توقع دارید؟ دیدگاه‌های شما در باره (این) مسئله در عرصه تبلیغات چگونه است؟
تره‌کی: باید کمک‌های تبلیغاتی و عملی را با هم توام ساخت. من پیشنهاد می‌کنم تا شما به‌روی تانکها و هواپیماهای خود، علایم افغانی بزنید. هیچ کشی چیزی نخواهد دانست. نیروها را باید از جانب تورغندی و کابل به هرات سوق داد.
کاسیگین: تا کابل باید راه پیمود.
تره‌کی: تورغندی خیلی به هرات نزدیک است، اما می‌توانید سربازان را با هواپیما به کابل بفرستید. هرگاه شما سربازان‌تان را به کابل بفرستید و آنها از کابل به هرات فرستاده شوند، به عقیده ما هیچ کسی چیزی نخواهد دانست. همه فکر خواهند کرد که آنها سربازان دولتی افغانی‌اند.
کاسیگین: نمی‌خواهم شما را متاثر بسازم، اما این کار پنهان نخواهد ماند. پس از دو ساعت همه جهان از آن آگاه خواهند شد. همه فریاد سر خواهند داد که تهاجم شوروی به افغانستان آغاز گردیده است. رفیق تره‌کی، بگویید هرگاه ما با هواپیما اسلحه شامل زرهپوش به کابل بفرستیم، آیا شما تانکیست خواهید یافت یا نه؟
البته شما مسئله را دست کم می‌گیرید. این یک مسئله بسیار پیچیده سیاسی و بین‌المللی است. ما بار دیگر راجع به آن مشورت می‌کنیم و به شما پاسخ می‌دهیم. من فکر می‌کنم که بر شما لازم خواهد بود که واحدهای تازه تشکیل بدهید. زیرا تنها به نیروی اشخاصی که از بیرون می‌آیند، نمی‌توان تکیه زد
تره‌کی: به تعداد خیلی کم.
کاسیگین: چند نفر.
تره‌کی: دقیق نمی‌توانم بگویم.
کاسیگین: هرگاه ما با هواپیما برای شما سریعاً زرهپوش، خمپاره‌انداز و مهمات لازم را بفرستیم شما متخصصانی که بتوانند این سلاحها را استعمال کنند پیدا خواهید توانست؟
تره‌کی: من به این سوال نمی‌توانم پاسخ دهم، تنها مشاوران شوروی می‌توانند پاسخ بدهند.
کاسیگین: یعنی می‌توان چنین دانست که افغانستان کادرهای مجرب نظامی یا ندارد یا بسیار کم دارد، اما در اتحاد شوروی صدها افسر افغانی دوره‌های آمادگی را گذرانده‌اند، این همه افسر کجایند؟
تره‌کی: بیشترشان مسلمانان ارتجاعی‌اند، به آنان نمی‌توانیم تکیه کنیم، به آنها اعتماد نداریم.
کاسیگین: نفوس کابل حالا چند نفر است؟
تره‌کی: نزدیک به یک ملیون نفر.
کاسیگین: هر گاه برای شما سریعا با هواپیما اسلحه بفرستیم شما نمی‌توانید پنجاه هزار سرباز دیگر گرد بیاورید؟ چند نفر می‌توانید جمع کنید؟
تره‌کی: ما می‌توانیم تعدادی را جمع کنیم. در قدم اول از میان جوانان، ولی برای آنکه آنان را آموزش بدهیم زمان درازی لازم است.
کاسیگین: پس طبقه کارگر در افغانستان بسیار کوچک است.
تره‌کی: بلی، طبقه کاگر در افغانستان بسیار کوچک است.
کاسیگین: کشاورزان فقیر چه؟
تره‌کی: ما نمی‌توانیم تنها بر دانش‌آموزان، دانشگاهیان و تعداد کمی هم کارگران حساب کنیم، ولی آموزش آنان داستان درازی دارد، اما هرگاه لازم باشد، ما به هر اقدامی دست خواهیم زد.
کاسیگین: ما تصمیم گرفته‌ایم، به‌گونه رایگان و عاجل به شما جنگ‌افزار بفرستیم و هواپیماها و هلیکوپترهای شما را بازسازی کنیم. همچنان تصمیم گرفته شده است تا به شما صدهزار تن گندم تحویل داده شود و بهای گاز صادراتی شما را از ۲۱ دلار در برابر هر هزار متر مکعب به ۸/۳۷ دلار بالا ببریم.
تره‌کی: باید کمک‌های تبلیغاتی و عملی را با هم توام ساخت. من پیشنهاد می‌کنم تا شما به روی تانکها و هواپیماهای خود، علایم افغانی بزنید. هیچ کشی چیزی نخواهد دانست. نیروها را باید از جانب تورغندی و کابل به هرات سوق داد
تره‌کی: خیلی خوب، اما بیایید در باره هرات صحبت کنیم.
کاسیگین: بیایید، شما نمی‌توانید حالا چند لشکر از میان پیشگامانی که شما می‌توانید به آنان اعتماد کنید، نه تنها در کابل، بلکه در دیگر جاها هم، تشکیل دهید. اسلحه لازم را ما به شما می‌دهیم.
تره‌کی: ما کادرهای افسری نداریم. پاکستان هم افراد و افسران خود را به لباس افغانی می‌فرستد. چرا اتحاد شوروی نمی‌تواند ازبکها، تاجیک‌ها و ترکمن‌ها را به لباس غیر نظامی بفرستد؟ هیچ کس آنها را نخواهد شناخت.
کاسیگین: شما دیگر چه می‌توانید در باره هرات بگویید.
تره‌کی: ما می‌خواهیم که شما تاجیک‌ها، ازبکها و ترکمن‌ها را برای راندن تانکها نزد ما بفرستید، زیرا کلیه این اقوام در افغانستان شناخته شده هستند. اگر جامه (لباس) افغانی بپوشند و نشان‌های افغانی به آنان زده شود، هیچ کس نخواهد دانست. به نظر ما این کار بسیار آسان است. نظر به تجربه پاکستان دیده می‌شود که این کار بسیار آسان است.
کاسیگین: البته شما مسئله را دست کم می‌گیرید. این یک مسئله بسیار پیچیده سیاسی و بین‌المللی است. ما بار دیگر راجع به آن مشورت می‌کنیم و به شما پاسخ می‌دهیم. من فکر می‌کنم که بر شما لازم خواهد بود که واحدهای تازه تشکیل بدهید. زیرا تنها به نیروی اشخاصی که از بیرون می‌آیند، نمی‌توان تکیه زد.
شما با توجه به تجربه انقلاب ایران می‌بینید که چگونه آنها (؟) را بیرون بیاندازند. به هر حال با شما چنین قرار می‌گذاریم: مشورت می‌کنیم و به شما پاسخ می‌دهیم. شما در کشور خود با نظامیان خود و مشاوران ما مشورت کنید. در افغانستان نیروهایی هستند که شما را با به مخاطره‌انداختن زندگی خود حمایت کنند و به‌خاطر شما مبارزه کنند. این نیروها را همین حالا باید مسلح ساخت.
تره‌کی: زرهپوش‌ها را با هواپیما بفرستید.
کاسگین: شما برای راندن این ماشینها پرسنل دارید؟
تره‌کی: برای ۳۰-۳۵ ماشین راننده داریم.
کاسیگین: آنها افراد مطمئنی هستند؟ همراه با ماشینها به‌سوی مخالفان نخواهند رفت؟ رانندگان ما که زبان شما را نمی‌دانند.
تره‌کی: شما ماشینها را با رانندگانی که زبان می‌دانند بفرستید. تاجیک‌ها و ازبکها همزبان ما هستند.
کاسیگین: متشکرم. به‌تمام رفقای‌تان درود برسانید. برای شما قاطعیت در حل مسایل، اعتماد به نفس و بهروزی آرزو می‌کنم. به امید دیدار.[۱] (شوروی در زمان تره‌کی به افغانستان نیرو نفرستاد)
[۱]- تره‌کی به کاسیگین: تمنا می‌کنم کمک کنید، سايت فارسی بی‌بی‌سی: سه‌شنبه اول دی ماه ١٣٨٨
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ سايت فارسی بی‌بی‌سی
<برگشت به بالا><گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله>