[...] [...]
رِنه دِکارْت (به فرانسوی: René Descartes) (زادهٔ ۳۱ مارس ۱۵۹۶ در لاهه - درگذشتهٔ ۱۱ فوریه ۱۶۵۰ در استکهلم) ریاضی‌دان، فيزيك‌دانان و فیلسوف بزرگ فرانسوی عصر رنسانس بود. در تاریخ فلسفه غرب، فلسفه جدید را با دکارت آغاز می‌کنند[۱] و غالباً او را پدر فلسفه مدرن می‌خوانند. او چهره عظیم و برجسته‌ای است که با اندیشه‌های خاص خود، فلسفه مدرسی را از رواج و رونق پیشین انداخت[٢].
[↑] زندگی‌نامه
رنه دکارت در روز ٣١ ماه مارس ١۵٩٦ میلادی، در شهرک لاهه از ایالت تورنِ (Touraine) فرانسه در يک خانواده‌ای اشرافی به‌دنیا آمد. هنوز بيش از سیزده ماه نداشت که مادرش درگذشت و پدرش که قاضی و مستشار پارلمان انگلستان بود، مواظبت و پرورش او را بر عهده گرفت.
دکارت در سال ١٦٠٦ میلادی، هنگامی که پسر ده ساله‌ای بود، وارد مدرسه لافلش (La Fleche) شد. این مدرسه را فرقه‌ای از مسیحیان به نام ژزوئیتها یا یسوعیان تاسیس کرده بودند و در آن علوم جدید را همراه با تعالیم مسیحیت تدریس می‌کردند. دکارت طی هشت سال تحصیل در این مدرسه، ادبیات، منطق، اخلاق، ریاضیات و مابعدالطبیعه را فرا گرفت. در سال ١٦١١ میلتدی، دکارت در یک جلسه سخنرانی تحت عنوان اکتشاف چند سیاره سرگردان در اطراف مشتری، از اکتشافات گالیله اطلاع حاصل کرد. این سخنرانی در روح او که تاثیر فراوان گذاشت.
یکی از باورهای جدید علمی احترام زیادی بود که برای آزمایشگری منظور می‌شد. تفاوت روش‌های جدید تجربی با آموزش‌های پيشين سبب شد که دکارت به آموخته‌های قبلی خود شک کند. این شک‌گرایی و تردید پایه فلسفه بعدی او بود.
پس از اتمام دوره و خروج از لافلش، مدتی به تحصیل علم حقوق و پزشکی مشغول گردید، اما در نهایت تصمیم گرفت به جهانگردی پرداخته و آن گونه دانشی را که برای زندگی سودمند باشد، فرا بگیرد. به‌همین منظور، مدتی به خدمت ارتش هلند درآمد؛ چرا که فرماندهی آن را شاهزاده‌ای به نام موریس بر عهده داشت که در فنون جنگ و نیز فلسفه و علوم، مهارتی به سزا داشت و بسیاری از اشراف فرانسه دوست داشتند تحت فرمان او فنون رزمی را فرا بگیرند.
دکارت در مدتی که در قشون ارتش هلند بود، به علم مورد علاقه خود، یعنی ریاضیات می‌پرداخت.
در بهار سال ١٦١٩ میلادی از هلند به دانمارک و آلمان رفت و به خدمت سرداری به‌نام ماکسیمیلیان درآمد. اما زمستان فرا رسید و در دهکده نوبرگ (Neuberg) در حوالی رود دانوب، بی‌دغدغه خاطر و با فراغت تمام، به تحقیق در ریاضیات پرداخت و براهین تازه‌ای کشف کرد که بسیار مهم و بدیع بود و در پیشرفت ریاضیات، تاثیر به سزایی گذاشت.
پس از مدتی، به فکر یکی ساختن همه علوم افتاد و در شب دهم نوابر ١٦١٩ سه رویای امید بخش دید و آن‌ها را چنین تعبیر کرد که:
روح حقیقت او را برگزیده و از او خواسته تا همه دانش‌ها را به‌صورت علم واحدی در آورد.
این رویاها به قدری او را مشعوف ساخت که نذر کرد تا آرامگاه مریم مقدس را در ایتالیا زیارت نماید. وی چهار سال بعد به نذر خود وفا کرد.
از ١٦١٩ به بعد، چند سالی در اروپا به سیاحت پرداخت و چند سالی هم در پاریس اقامت کرد، اما زندگی در آن جا را که مزاحم فراغت خاطر خود می‌دید، نپسندید و در سال ١٦٢٨ میلادی بار دیگر به هلند بازگشت و در آن دیار، تا سال ١٦۴٩ میلادی، مجرد، تنها و دور از هرگونه غوغای سیاسی و اجتماعی تمام اوقات خود را صرف پژوهش‌های علمی و فلسفی نمود.
تحقیقات وی، بیشتر تجربه و تفکر شخصی بود و کمتر از کتاب استفاده می‌کرد.
در سپتامبر ١٦۴٩ به دعوت کریستین، ملکه سوئد برای تعلیم فلسفه خویش به دربار وی در استکهلم رفت. اما زمستان سرد این کشور اسکاندیناوی از یک سو و ضرورت سحرخیزی در ساعت پنج بامداد برای تعلیم ملکه از سوی دیگر، دکارت را که به این نوع آب و هوا و سحرخیزی عادت نداشت، به بیماری ذات‌الریه مبتلا ساخت. سرانجام، چهار ماه پس از ورود به سوئد، در ۱۱ فوریه ۱۶۵۰ در استکهلم درگذشت.
دکارت از دانشمندان و فیلسوفان بزرگ تاریخ به‌حساب می‌آید. او قانون شکست نور را در علم فیزیک کشف کرد و هندسه تحلیلی را در ریاضیات و هندسه بنا نهاد.
دكارت جهان هستی را ماشين پيچيده عظيم ساعت مانندی می‌ديد كه به‌دست خداوند به‌كار افتاده و كار آن بدون كمك بعدی وی، تا ابد ادامه دارد. تأكيد برخی از مورخان است كه نيوتن را دكارت ممكن‌الوجود نمود. اكنون با روش دكارت می‌توان به قسمت‌های عالی نيز دسترسی پيدا کرد. دكارت رياضی‌دان بزرگی بود كه چندان به رياضيات علاقه نداشت.[*]
[↑] آثار
[٣]
[۴]
[۵]
[٦]
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]-
[٢]-
[٣]-
[۴]-
[۵]-
[٦]-
[٧]-
[٨]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱٢]-
[۱٣]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱٦]-
[۱٧]-
[۱٨]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]