- زندگی‌نامه
- فعاليت‌های فرهنگی
- آثار
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[چهره‌های فرهنگی ايران]
خسرو ناقد (زادۀ ۱۳٢۹ خ - ) ، نويسنده، مترجم و فرهنگ‌نويس ايرانی ساکن آلمان است.
[↑] زندگی‌نامه
خسرو ناقد در سال ۱۳٢۹ خورشيدی در شهر شيراز زاده شد. تحصيلات ابتدايی و متوسطه را در زادگاهش گذراند و پس از دو سال که دوران سپاهی‌گری را در روستاهای کهکيلويه و بويراحمد سپری کرد[۱]، در سال ۱۳۵٢ خورشيدی (۱۹۷۳ ميلادی) به منظور ادامه تحصيل در اروپا، ايران را ترک کرد.
او ابتدا به شهر دانشگاهی لئوبن در اتريش رفت و دوره يکساله کالج پيش‌دانشگاهی را در اين شهر گذراند و به تحصيل در رشته مهندسی معدن و سنگ‌شناسی پرداخت. چند ترم و واحد درسی را نيز در اين رشته گذراند، اما به دليل عدم علاقه، ادامه تحصيل در اين رشته را ناتمام گذاشت.
در سال ۱۹۷۷ ميلادی به آلمان رفت و در رشته معماری به تحصيل مشغول شد. در اثنای تحصيل در اين رشته بود که مطالعات و فعاليت‌های فرهنگی و ادبی خود را گسترش داد و مقاله‌های فرهنگی و ترجمه‌های او از متون ادبی و فلسفی در نشريات گوناگون انتشار يافت. از آنجمله ترجمه "مصاحبه با کارل پوپر" که در سال ۱۳۶۹ در انتشارات پَر (واشنگتن) منتشر شد.
ناقد در روزهای اول پيروزی انقلاب به ايران بازگشت و تا سه ماه نخست حمله عراق به ايران نيز با همکاری گروهی از دوستان خود در شهر زادگاهش شيراز به ياری هموطنان جنگ‌زده که از جنوب کشور آمده بودند شتافت.
وی پس از چند ماه اقامت در ايران، برای اتمام تحصيلات دانشگاهی به آلمان مراجعت کرد. در اين دوره بود که به گردآوری و استخراج لغات و تهيه و تنظيم مواد خام برای تأليف فرهنگ زبان آلمانی به فارسی علاقه‌مند شد. گرچه اين کار برای او در آغاز تنها به منظور رفع نيازمندی‌هايش در ترجمه متون آلمانی خلاصه می‌شد، اما به تدريج گردآوری و فيش‌برداری و تنظيم واژه‌ها را به طور منظم و هدفمند پيگيری کرد.
دلبستگی ناقد به زبان و ادبيات فارسی و آلمانی و تصميم به تأليف فرهنگ زبان موجب شد که او به حوزه مطالعاتی و پژوهشی زبان و ادبيات آلمانی و در نهايت به کار حرفه‌ای فرهنگ‌نويسی و ترجمه روی آورد. انتشار رباعيات خيام به‌زبانهای فارسی و آلمانی توسط ناشری آلمانی در سال ۱۹۹۲ از نخستين فعاليت‌های فرهنگی او در اين دوره به‌شمار می‌آيد.
در سال ۲۰۰۲ ميلادی، نخستين فرهنگِ زبان دوسويه فارسی به آلمانی و آلمانی به فارسی او را مؤسسه انتشاراتی لانگن‌شايت Langenscheidt يکی از بزرگترين ناشران فرهنگ‌های دوزبانه در اروپا منتشر کرد. اين فرهنگ جيبی تاکنون بارها تجديد چاپ شده است. ناقد دومين فرهنگ زبان دوسويه خود را با حجمی معادل ۶۵۰۰۰ مدخل در دست تأليف دارد که احتمالاً تا سال ۲۰۱۰ ميلادی منتشر خواهد شد.
حرفه اصلی خسرو ناقد در حال حاضر فرهنگ‌نگاری است. او در کنار تأليف فرهنگ زبان، به نويسندگی و کار ترجمه و نگارش مقالاتی برای دانشنامه جهان اسلام نيز مشغول است.[٢]
خسرو ناقد بيش از سه دهه است که در خارج از ايران به‌سر می‌برد و اکنون با همسر و دو فرزند خود در آلمان زندگی می‌کنند.
[↑] فعاليت‌های فرهنگی
خسرو ناقد، در کنار فرهنگ‌نويسی که حرفه اصلی اوست، به نويسندگی و کار ترجمه نيز اشتغال دارد. انتشار دو زبانه رباعيات خيام با عنوان "چون آب به جويبار و چون باد به دشت" در آلمان و ترجمۀ گزيده‌ای از شعرهای اريش‌فريد، شاعر آلمانی‌زبان با عنوان "بر تيغه لبخند" از جمله آثار اوست.
خسرو ناقد سالها است که با نشريات گوناگون در ايران و آلمان همکاری دارد و تاکنون بيش از دويست مقاله، ترجمه و نقد در نشريات ايران و رسانه‌های خارج از ايران از او منتشر شده است؛ از آن جمله در نشريه انستيتو گوته و "آرگوس" در آلمان و مجلۀ "ايران‌شناسی" در آمريکا و در نشريات "بخارا"، "نشر دانش"، "جهان کتاب"، "کلک"، "کيان"، "اطلاعات سياسی - اقتصادی" و "راه نو". در سال ۱۳٨۱ خورشيدی، در ايران، انتشارات زبان‌کده، فرهنگ فارسی به آلمانی و آلمانی به فارسی او را در يک مجلد در نمايشگاه بين‌المللی تهران عرضه کرد.[٣]
[↑] آثار
به زبان فارسی:
- زندگی به رغم تاريخ، گفتارها و گفت‌وگوهايی از لِشِک کولاکوفسکی، به‌انتخاب و ترجمه‌ی خسرو ناقد، انتشارات جهان کتاب، تهران ۱۳۸۸
- ناکجاآباد و خشونت، گفتارها و گفت‌وگوهايی از کارل پوپر، به‌انتخاب و ترجمه‌ی خسرو ناقد و رحمان افشاری، انتشارات جهان کتاب، تهران ۱۳۸۸
- عاشقانه‌های عصر خشونت، اريش فريد، ترجمه خسرو ناقد، انتشارات جهان کتاب، تهران ۱۳۸۷ [ترجمه اشعار اريش فريد]
- شعر روزهای دلتنگی، سروده‌های شاعران شهر کافکا، جهان کتاب، ۱۳۸۷
- مرگ را با تو سخنی نيست، گزيده شعرهای اريش فريد، نشر چشمه، ۱۳۸۶
- در سايه ماه و مرگ، گزيده شعرهای فدريکو گارسيا لورکا، کتاب روشن، ۱۳۸۵
- چرا جنگ؟ بررسی روانشناسانه پديده جنگ، نشر آبی، ۱۳۸۳
- فرهنگ زبان فارسی - آلمانی، آلمان - فارسی، انتشارات لانگن‌شایت، ۲۰۰۲
- بر تیغه لبخند، زندگی و شعر اریش فرید، نشر شهاب ثاقب، ۱۳۷۹
- اندیشه‌ی غربی و گفت‌وگوی تمدنها، (با همکاری فریدون بدره‌ای و باقر پرهام) فرزان روز، ۱۳۷۹
- چون آب به جویبار و چون باد به دشت، رباعیات خیام (فارسی - آلمانی) اديتسيون اورينت، ۱۹۹۲
به زبان آلمانی:
• Langenscheidt Universal-Woerterbuch Persisch. Persisch-Deutsch, Deutsch-Persisch, 2002
• Wie Wasser im Strom, wie Wuestenwind. Gedichte eines Mystikers. Edition Orient, 1992
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهديزاده کابلی گردآوری شده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- وطن من گسترۀ پهناور زبان فارسی است، گفتگو با خسرو ناقد، روزنامۀ همشهری، شماره ٢٧۱۸، پنج شنبه ۱۹ ارديبهشت ۱۳٨۱
[۲]- زندگينامه خسرو ناقد، همشهری آنلاين
[۳]- وطن من گسترۀ پهناور زبان فارسی است
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□
□
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]