- زندگینامه
- آثار
- يادداشتها
- پيوستها
- پینوشتها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمهها
- پيوند به بيرون
[ایران شناسان]
دکتر رومن گیرشمن (زادۀ ۱۸۹۵ م - درگذشتۀ ۱۹۷۹ م)، باستانشناس مشهور فرانسوی بود که اطلاعات وسیع در زمینۀ باستانشناسی و تاریخ ایران و افغانستان داشت.
[↑] زندگینامه
رومن گيرشمن در سال ۱۸۹۵ ميلادی در خارکف (Kharkov) اکراین بهدنیا آمد[۱] و پس از انقلاب بلشویکی اکتبر روسيه، در سال ۱۹۱۷ ابتدا به استانبول پناهنده شد و در آنجا برای کسب درآمد شروع بهکار بهعنوان ویولونیست کرد. سپس به یک مزرعه اشتراکی در فلسطین پیوست و همین شهر بود که علاقه او را به تاریخ برانگیخت. بهدنبال این علاقه، در سال ۱۹٢٣، به پاریس نقل مکان کرد تا باستانشناسی و زبانهای باستانی را فراگیرد[٢]. وی در دانشگاه سربن، مدرسۀ تحصيلات عاليه و مدرسۀ لوور بهتحصيل اشتغال ورزيد[٣]. سرانجام، وی بهسال ۱۹۴۸ به اخذ دكترا در باستانشناسی نائل شد[۴]. او در دوران تحصيل با همسر خود "تانیا" آشنا شد. تانیا با ترک حرفه خود بهعنوان جراح دندانپزشک، گیرشمن را در تمامی ماموریتهایش حتی در شرایط سخت همراهی کرد[۵].
دکتر گيرشمن، در سال ۱۹٣٠ م. همراه هيأت باستانشناسان فرانسوی در "تلو" واقع در عراق به حفريات پرداخت. در سالهای بعد به رياست هيأتی مأمور ايران شد و در گيان، لرستان، اسدآباد و سيلک مشغول حفريات گرديد. در ۱۹٣۵ در شهر شاپور - شهر ساسانی که در قرن سوم ميلادی بنا شده - بهکار پرداخت و در ۱۹٣٦ با نخستين هيأت باستانشناسی مأمور افغانستان همکاری کرد. در ۱۹۴۱ به سمت رياست هيأت باستانشناسان فرانسوی در افغانستان منصوب شد[٦]. بين سالهای ۱۹۴٣-۱۹۴۱ در بگرام پايتخت كوشانيان در شمال كابل و در سال ۱۹۴٣ در گورستان هياطله در سلقآباد حفاری كرد. با پايان اين حفريات كابل را ترك كرد تا به "مؤسسه فرانسوی باستانشناسی شرقی" در قاهره بپيوندد[٧]. 
پس از جنگ جهانی دوم، از طرف حکومت فرانسه مأمور همکاری با دو هيأت فرانسوی که به ايران اعزام شدند، گرديد. در ۱۹۴۹ با کاروانی در کوههای بختياری سفر کرد، و در ضمن آن، نخستينبار در ايران، گورستانی را در موضعی کشف کرد که در عهد حجر متأخر مسکون بود[٨]. وی سالها رياست هيأت باستانشناسان فرانسوی مأمور حفرايات شوش را عهدهدار بود.
دکتر گيرشمن عضو عدهای از انجمنهای علمی فرانسه و خارجه بود و مکرر از طرف "فرهنگستان کتيبهها و ادبيات" مورد تقدير قرار گرفته است و آثار متعدد در باب باستانشناسان، تاريخ، کتيبهها و مسکوکات ايران و افغانستان انتشار داده که اهم آنها از اين قرار است:
- ۱- حفريات تپۀ گيان نزديک نهاوند، با همراهی دکتر کنتنو، لوور، سلسلۀ باستانشناسی، ج ٣، پاريس، گتنر، ۱۹٣۵.
٢- حفريات سيلک، ج ۱، لوور، سلسلۀ باستانشناسی، ج ۴، پاريس، گتنر، ۱۹٣٨ (اين کتاب از طرف فرهنگستان کتيبهها و ادبيات پاريس تقدير شده است).
٣- حفريات سيلک، ج ٢، لوور، سلسلۀ باستانشناسی، ج ۵، پاريس، گتنر، ۱۹٣۹.
۴- بگرام، تتبعات باستانشناسی و تاريخی در باب کوشان - خاطرات هيأت باستانشناسی فرانسوی در افغانستان، ج ۱٢، انستيتوی فرانسوی باستانشناسی شرقی، قاهره، ۱۹۴٦.
۵- هونهای هفتالی - خاطرات هيأت باستانشناسی فرانسوی در افغانستان، ج ۱٣، انستيتوی فرانسوی باستانشناسی شرقی، قاهره، ۱۹۴٨ (اين کتاب نيز از طرف فرهنگستان کتيبهها و ادبيات تقدير شده است).
٦- ایران، از مبادی آن تا ظهور اسلام، پاریس ۱۹۵۱[۹].
دکتر صادق ملک شهمیرزادی، باستانشناس ایرانی، میگوید: "رومن گیرشمن یکی از برجستهترین باستانشناسانی بود که نزدیک به نیم قرن در ایران به کاوش و پژوهش پرداخت. شاید نتیجه کاوشهای او در "سیلک" بود که این محوطه باستانی را سرآمد کرد، بهگونهای که نام سیلک به بیشتر کتابهای باستانشناسی دنیا راه یافت"[۱٠].
سرانجام، رومن گيرشمن، باستانشناس فرانسوی اوكراينیالاصل، در سـال ۱۹٧۹ میـلادی، در حين شـركـت در كنـگره فدراسـيون بينالمللـی مطالعـات كلاسـيك درگذشـت[۱۱].
[↑] آثار
گیرشمن آثار زیادی در زمینه باستانشناسی، تاریخ، کتیبهها و سکههای ایرانی و افغانستان از خود به یادگار گذاشت و بارها از طرف انجمنهای مختلف از او بهخاطر خدمت به فرهنگها تجلیل بهعمل آمد. با ۳۰۰ یادداشت و ۲۰ کتاب منتشر شده، گیرشمن پربارترین و مورد توجهترین کارشناس درباره ایران باستان بود. برخی از تحقیقات وی درباره شوش هنوز منتشر نشده، اما راهنمای باستانشناسان دیگر مانند هنری گش (Henri Gashe) در مطالعات باستانشناسی در دهههای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ ميلادی در ایران بوده است[۱۲].
- ایران از آغاز تا اسلام
- پرسپولیس پایتخت هخامنشی
- سرزمین جاوید
- ایران باستان: پیشاتاریخ، عیلامیان، هخامنشیان، سلوکیان، پارتیان، ساسانیان
- فرهنگهای هنری ایران، ماقبل تاریخ، هنر مادی، هنر هخامنشی، هنر پارتی
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوستها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پینوشتها
[۱]- رومن گیرشمن، از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد؛ برگرفته از: بخش انگلیسی ویکیپدیا و مقدمه کتاب سرزمین جاوید، ترجمه ذبیحالله منصوری
[۲]- رومن گیرشمن و چهل سال فعالیت در ایران، وبگاه جزیره خارگ؛ برگرفته از: مروری بر ۵۰ سال باستانشناسی ایران، عزتالله نگهبان؛ و دانشنامه ایرانیکا
[۳]- دکتر محمد معین، مترجم کتاب ایران از آغاز تا اسلام (در معرفی مؤلف)، تهران: مؤسسه انتشارات نگاه، ۱٣۸٦، ص ٢٠
[۴]- آشنایی با رومن گيرشمن باستانشناس یا دلال موزه لوور، وبگاه یادداشتهای پراکنده
[۵]- وبگاه جزیره خارگ، پیشین
[۶]- دکتر محمد معین، پیشین
[٧]-
[۸]- دکتر محمد معین، پیشین، صص ٢٠-٢۱
[۹]- همانجا
[۱٠]- وبگاه جزیره خارگ، پیشین
[۱۱]- رومن گيرشمن، باستانشناسی كه شوش را زنده كرد، سایت باستانشناسی
[۱۲]- ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد، پیشین
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمهها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□
□
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]