زَردچـوبه یا زَرچـوبه (Curcuma longa) نوعـی گیـاه و ادویـه‌ای اســت که از آن گیـاه تهیـه می‌شــود. زردچـوبه از رده زنجبیـل‌وارهـا (Zingiberidae)، راسته زنجبیل‌ها (Zingiberales)، تیره زنجبیلیان (Zingiberaceae)، جنس زردچوبه‌های‌ها (Curcuma) است.
پودر زردچوبه به رنگ زرد تیره است که یکی از پرکاربردترین ادویه‌جات به‌شمار می‌رود. رویشگاه اصلی این گیاه هند است و قسمت اصلی ادویه معروف کاری را که در بسیاری از غذاهای هندی به‌کار می‌رود، تشکیل می‌دهد.
مواد ضد باکتری زردچوبه موجب می‌شود، از آن به‌عنوان نگهدارنده مواد غذایی استفاده شود.[۱]
[↑] کلیات گیاه‌شناسی
زردچوبه گیاهی است از خانواده زنجبیل به ارتفاع حدود یک متر و نیم که دارای ساقه متورمی است. گلهای زردچوبه به صورت سنبله و به رنگ سبز مایل به زرد می‌باشد. زردچوبه در هندوستان و چین و نقاط حاره زمین می‌روید. از کنار برگ‌های غلاف در قاعده ساقه ، شاخه‌های کوچک و استوانه‌ای شکل ضخیمی خارج می‌شود که به‌صورت مورب در زمین فرو رفته و هر یک ایجاد ریشه می‌کنند و مرتبا پایه‌های جدیدی بوجود می‌آورند. 
قسمت مورد استفاده این گیاه ، ساقه زیرزمینی آن است که پس از خارج کردن از زمین تمیز کرده و ریشه‌های آنرا جدا می‌کنند و در آب جوش قرار می‌دهند و پس از تمیز کردن به مدت چند روز آنرا خشک می‌کنند. زردچوبه رنگ زرد یا خاکستری مایل به قهوه‌ای دارد بوی آن معطر و طعم آن تلخ است.[٢]
[↑] ترکیبات شیمیایی
زردچوبه دارای اسانسی مرکب از اسیدهای والرینیک، کاپرلیک و فلاندون می‌باشد و همچنین دارای سابی‌نین، سینئول، بورنئول و الکل تورمرول و ماده کورکومین می‌باشد که رنگ زرد زردچوبه به‌علت همین ماده کورکومین است.[٣]
[↑] طلای چاشنی‌ها
زردچوبه که به‌عنوان طلای ادویه‌های غذایی شناخته شده است، حاوی ماده‌ای موسوم به "کورکومین" است که خاصیت آنتی اکسیدانی فوق‌العاده بالایی دارد و همچنین حاوی بسیاری از مواد شیمیایی مفید دیگر است.
این ادویه در غذاهای هندی به وفور استفاده می‌شود و در آشپزی آسیایی‌ها و همچنین آمریکایی‌ها نیز جایگاه مهمی دارد.
دکتر مهتاب جعفری استادیار داروسازی در آمریکا در این باره تاکید کرد: نتایج آزمایشات ما نشان می‌دهد که این ادویه خواص ضد التهابی و ضد سرطانی فوق‌العاده‌ای دارد و با پیشگیری از تشکیل تومورها و بهبود عملکرد اعضای بدن و تحرک آنها، سبب افزایش طول عمر می‌شود. این ادویه روی ژن‌های مربوط به سرطان و نیز ژن‌های مربوط به افزایش سن تاثیرگذار است.
دکتر جعفری می‌گوید: برای بررسی نقش احتمالی کورکومین در پیشگیری از سندرم حاد گرفتگی تنفسی، سرطان کبد و پوکی استخوان پس از یائسگی، انستیتو ملی سلامت در آمریکا بودجه اختصاصی را در نظر گرفته است.[۴]
[↑] ویژگی‌های درمانی
زردچوبه به‌دلیل خصوصیات آنتی آکسیدانی قوی خود یکی از مؤثرترین مواد در جلوگیری از سرطانی شدن سلول‌های بدن است. این گیاه همچنین موجب افزایش ترشح انسولین و کاهش قند خون در بیماران دیابتی می‌گردد.
درمان پسوریازیس، دردهای دندان و لثه، مار گزیدگی و عقرب گزیدگی از دیگر اثرات درمانی این گیاه است.[۵]
به‌طور کلی خواص دارويی زیر را برای زردچوبه بر شمرده‌اند:
- گرفتگی و انسداد صدا را باز می‌کند و برای تمیز کردن کبد بکار می‌رود.
- مخلوط یک قاشق غذاخوری زردچوبه و یک قاشق انیسون و سرکه برای درمان یرقان مفید است.
- برای رفع دندان درد آنرا در دهان انداخته و بجوید.
- زردچوبه بهترین داروی ضد تورم است و در اروپا و آمریکا از آن بدین منظور استفاده می‌کنند که می‌توان از سه فنجان دم کرده زردچوبه در روز و یا مقدار ٢ کپسول سه بار در روز استفاده کرد.
- برای خشک کردن زخمها و رفع درد آنها می‌توان گرد خشک زردچوبه را روی آنها ریخت.
- زردچوبه بادشکن، تصفیه کننده خون، تب‌بر، محرک و انرژی‌زا می‌باشد.
- زردچوبه برای رساندن دمل نیز مفید است.
- خانم‌هايی که عادت ماهیانه آنها نامنظم است برای تنظیم آن باید از زردچوبه استفاده کنند.
- از زردچوبه برای درمان کمر درد، پشت درد و سینه درد نیز استفاده می‌شود.
- برای درمان اسهال و اسهال خونی حتما از دم کرده زردچوبه استفاده کنید.
- زردچوبه در قدیم برای درمان رماتیسم و سل بکار می‌رفته است.
- برای درمان التهاب لثه، زردچوبه را دم کرده و آنرا قرقره کنید.
- زردچوبه از سرطان جلوگیری می‌کند بنابراین حتما سعی کنید که در غذاها از زردچوبه استفاده کنید.[٦]
یک بررسی جدید نشان می‌دهد که زردچوبه و مکمل‌های غذایی آن ممکن است به پیشگیری و درمان برخی بیماری‌های استخوانی کمک کنند.
به گزارش یونایتدپرس یک بررسی بر روی حیوانات که نتایج آن در شماره نوامبر "نشریه آرتریت و روماتیسم" به چاپ رسیده است نشان می‌دهد که زردچوبه و مکمل‌های غذایی حاوی آن ممکن است از آرتریت روماتوئید و پوکی استخوان پیشگیری کند.
ریشه زردچوبه در طب سنتی آسیا برای قرن‌ها به عنوان درمانی برای التهاب مفاصل یا آرتریت کاربرد داشته است. داروهای ضدالتهابی نوین که برای درمان آرتریت به کار می‌روند، عوارض جانبی بسیاری دارند، بنابراین پزشکان و پژوهشگران به دنبال شیوههای درمانی جایگزین برای این بیماری بوده‌اند.
امروزه مکمل‌های غذایی حاوی زردچوبه با نام کورکومین (curcumin) ،ماده شیمیایی که رنگ زرد زردچوبه ناشی از آن است ،در بازار موجود است. تصور می‌شود این ماده نیز دارای خواص ضدالتهابی باشد.
دکتر ژانت ال فانک از کالج پزشکی دانشگاه آریزونا یکی از پژوهشگران در تحقیق فوق در این باره گفت:" هدف ما از بررسی داروهای گیاهی به خصوص این است که بین خواص مفید گیاهان دارویی سنتی و اثرات زیانبار آنها افتراق دهیم. به این ترتیب امیدواریم نه تنها شیوههای طب سنتی را درک کنیم و به آزمون بگذاریم، بلکه استفاده آنها را نیز پیشرفت دهیم و اصلاح کنیم"
دکتر فانک با دکتر باربارا ان. تیمرمن، رئیس مرکزپژوهش طب گیاهی آریزونا- برای بررسی بهتر اثرات مواد شبه کورکومینی در زردچوبه عصاره‌هایی با میزان استاندارد تهیه کردند. سپس تاثیربخشی آنها را بر روی موش‌های آزمایشگاهی مبتلا به آرتریت روماتوئید آزمایش کردند. نتیجه آن بود که این مواد واقعا علائم التهاب مفصل را کاهش می‌دهند.
دکتر فانک معتقد است که نتایج مشابهی در انسان‌ها نیز مورد انتظار است، اما باید با آزمون‌های بالینی ثابت شود.
فانک گفت اگر معلوم شود که چنین اثری در انسان‌ها نیز رخ می‌دهد، احتمالا روزی ۱,۵ گرم مواد شبه‌کورکومینی باید مصرف شود، که حدود ۱٠ برابر میزان مصرف روزانه زردچوبه یک فرد متوسط هندی است. بنابراین تنها راه برای تامین این مقدار مواد شبه‌کورکومینی از راه مکمل‌های غذایی است.
به گفته فانک احتمالا سایر مواد موجود در زردچویه به جز کـورموریـن هم دارای خـواص ضدالتهـابی هسـتند و این مـواد همـراه هـم با کـورموریـن التهـاب را مهـار می‌کننـد.[٧]
[↑] مضرات
با تمام مزایای گفته شده باید اشاره کرد که زیاده‌روی در مصرف زردچوبه برای قلب مضر است ولی اگر آنرا با لیمو ترش استفاده کنید اثرات مضر آنرا خنثی می‌سازد.[٨]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين نوشتار برای دانشنامهی آريانا توسط مهدی خراسانی گردآوری شده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- زردچوبه، ویکی‌پدیا، دانشنامۀ آزاد
[۲]- زردچوبه "داروئی"، دانشنامۀ رشد
[۳]- همان‌جا
[۴]- زردچوبه، طلای چاشنی‌ها، همشهری آنلاین
[۵]- همان‌جا، ویکی‌پدیا، دانشنامۀ آزاد
[۶]- همان‌جا، دانشنامۀ رشد
[٧]- تأثیر زردچوبه در روماتیسم مفصلی، همشهری آنلاین
[۸]- همان‌جا، دانشنامۀ رشد
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□
□
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]