- واژه‌شناسی
- مراحل بارداری
- از آغاز تا تولد نوزاد
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[آمیزش جنسی] [زایمان]
بارداری[۱] یا حاملگی (به انگلیسی: Pregnancy؛ به آلمانی: Schwangerschaft)، بـه وضـعیتـی گفتـه می‌شــود کـه زن در رحـم[٢] خـود دارای رویـان[٣] یا جنین[۴] باشد. به دوران بارداری "دورهٔ آبستنی" (دورهٔ حاملگی) نیز گفته می‌شود؛ این دوره با به‌دنیا آمدن نوزاد (زایمان) به پایان می‌رسد[۵].
[↑] واژه‌شناسی
در اصطلاحات علمی به وضعیت بارداری گراوید (به لاتین: Gravid) گویند و به انسان مونث باردار گراویدا. پاریتی[٦] یا پارا برای نشان دادن تعداد بچه‌های سالم به دنیا آمده قبلی به کار می‌رود. زنی که هیچگاه باردار نشده نولی‌گراوید[٧] و زنی که برای اولین بار باردار شده پریمی‌گراوید[٨] گفته می‌شود و در بارداری‌های بعدی مولتی‌گراوید[۹] یا مولتی پار نامیده می‌شود. زنی که هیچگاه باردار نشده یا جنینی را بیش از ۲۰ هفتگی نگه نداشته نولی‌پار[۱٠] خوانده می‌شود. از این اصلاحات برای نشان دادن وضعیت بارداری‌های قبلی یک زن در شرح‌حال و ثبت اطلاعات پزشکی در حین بارداری یا شرایط دیگر به کار می‌رود[۱۱].
نطفه در حال رشد انسان در هفته‌های اول بارداری رویان و پس از این دوره، تا پایان بارداری، جنین نامیده می‌شود[۱٢]. یا به سخن دیگر، واژه رویان در طی ۸ هفته بعد لقاح و جنین بعد از این، (از حدود سه ماه به بعد) به‌کار می‌رود[۱٣].
[↑] مراحل بارداری
تمام موجودات زنده تولید مثل می‌کنند. در انسان تولید مثل به‌وسیله دو نوع سلول جنسی (گامت) انجام می‌پذیرد. اسپرم(sperm) که به‌وسیله بیضه‌های مرد ساخته می‌شود و تخمک (ovum) که درون تخمدان زن تولید می‌شود. هر یک از این سلول‌ها نیمی از مجموعه DNA (ماده ژنتیک) را در خود دارند. آن‌ها از طریق مقاربت جنسی [Sexual intercourse یا آمیزش جنسی معمولا به ورود اندام تناسلی مرد در اندام تناسلی زن گفته می‌شود.]، کنار هم قرار می‌گیرند؛ اگر یک اسپرم وارد یک تخمک شود و آن را بارور کند، DNA مرد و زن ترکیب شده، سلول‌های جدیدی حاصل می‌شوند. بارداری زمانی رخ می‌دهد که این سلول‌ها خود را در رحم جای می‌دهند. در طول بارداری که حدود ۴۰ هفته (۹ ماه) طول می‌کشد، این سلول‌ها تکامل یافته، نوزاد را به‌وجود می‌آورند[۱۴]. 
زندگی انسان با آغاز بارداری (یعنی: با لقاح یافتن یک اسپرم و یک تخمک) شروع می‌شود. در این لحظه ۴۶ کروموزوم با ۳۰ هزار ژن با یکدیگر ترکیب می‌گردند تا تمام مشخصات فیزیکی انسان همچون جنسیت، شکل بدن، ویژگی‌های چهره، رنگ پوست، مو و چشمان آن را تعیین کنند. هنگامی که لقاح صورت می‌گیرد زیگوت ایجاد می‌گردد. این زیگوت یا همان تخمک بارور شده که اولین سلول جاندار جدید است، با تقسیم‌های پی‌درپی و تغییراتی که پیدا می‌کند، تکثیر یافته؛ چنان که پس از گذشت ۵ روز از یک سلول به ۱۰۷ سلول می‌رسد و در نهایت جانداری مشابه به والدین ایجاد می‌کند.
سلولی که از اتصال تخمک و اسپرم حاصل می‌شود، تخم نام دارد. در عرض ۲ روز پس از بارداری، تخم سفر خود را از طریق لوله حمل تخمک به‌سمت رحم آغاز می‌کنند که این امر با فعالیت عضلات جدار لوله میسر می‌شود. در همین زمان، تخم خود را مکرراً تقسیم می‌کند تا مجموعه‌ای از سلول‌ها به‌نام مورولا حاصل شود. پس از ۵ تا ۷ روز این مجموعه سلول به‌رحم می‌رسد. این مجموعه خود را به‌صورت امنی در آندومتر (سطح داخلی رحم) جای می‌دهد و به رشد خود ادامه می‌دهد. از این لحظه به بعد از بارداری به‌خوبی تثبیت می‌شود. یک بخش از مجموعه سلولی به‌داخل آندومتر رشد می‌کند و تبدیل به جفت می‌شود که نوزاد در حال تکامل را تغذیه می‌کند. بقیه سلول‌ها که نوزاد به‌وسیله آن‌ها رشد خواهد کرد، تبدیل به جنین می‌شوند
در انسان دورهٔ بارداری طبیعی حدود ۳۸ هفته از زمان بارور شدن طول می‌کشد. اگر طول این دوره از آخرین قاعدگی فرد باردار محاسبه شود، مقدار طبیعی آن تقریباً ۴۰ هفته خواهد بود[۱۵]. سازمان بهداشت جهانی مدت عادی حمل را بین ۳۷ تا ۴۲ هفته معین می‌کند[۱٦].
انسان در هر بار بارداری معمولاً فقط یک جنین در رحم دارد، اگرچه موارد چندقلویی نیز چندان نادر نیست[۱٧].
در بسیاری تعاریف پزشکی و قانونی بارداری به سه قسمت (تریمستر = Trimester) تقسیم می‌شود که هر یک حدود ۳ ماه طول می‌کشد. در اولین تریمستر بیشترین ریسک سـقط وجـود دارد. در طـی تریسـمتر دوم رشـد جنین قابل بررسـی اسـت و از تریسـمتر سـوم جنـین قابلیـت بقـا خـارج رحـم را بـه‌دســت می‌آورد[۱٨].
 |  |  |
| ماه اول | ماه دوم | ماه سوم |
 |  |  |
| هفتۀ دوم | هفتۀ ششم | هفتۀ دهم |
 |  |  |
| ماه چهارم | ماه پنجم | ماه ششم |
 |  |  |
| هفتۀ شانزدهم | هفتۀ بیستم | هفتۀ بیست و چهارم |
جنین انسان از ۶ ماهگی به بعد به یک انسان احساسی بدل خواهد گشت.
 |  |  |
| ماه هفتم | ماه هشتم | ماه نهم |
 |  |  |
| هفتۀ بیست و هفتم | هفتۀ سی و یکم | هفتۀ چهلم |
در طی بارداری بدن مادر نیز متحمل تغییرات عمده‌ای می‌شود. بارزترین این تغییرات عبارتند از برآمدگی شکم همراه با رشد جنین و بزرگ شدن سینه‌ها همزمان با آماده شدن آن‌ها برای تولید شیر. به‌علاوه در هر سه ماهه تغییراتی اختصاصی رخ می‌دهد. در سه ماهه اول، تغییرات قابل مشاهده اندکی وجود دارد. البته ضربان قلب مادر، حدود ۸ ضربه در دقیقه افزایش می‌یابد تا گردش خون جنین را زیاد کند. تغییر در غلظت هورمون‌ها ممکن است باعث ایجاد علایمی چون تهوع شود. در سه ماهه دوم ممکن است در اثر وزن جنین، احساس کمردرد مادر شروع شود و اشتهای مادر ممکن است افزایش یابد.
در سه ماهه سوم، همزمان با جهش رشدی جنین، مادر به سرعت وزن می‌گیرد. سرانجام رحم چنان بزرگ می‌شود که سر آن تقریباً به قفسه سینه مادر می‌رسد. بزرگ شدن رحم، ممکن است مثانه مادر را تحت فشار قرار دهد. همچنین تحت فشار قرار گرفتن ریه‌ها، معده، روده‌ها و مثانه ممکن است علایمی چون تنگی نفس خفیف، سوزش سر دل و تکرر ادرار ایجاد کند.
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط دکتر مهدی خراسانی برشتۀ تحرير درآمده است.
يادداشت ٢: لقاح به جریانی گفته می‌شود که طی آن اسپرم باید از غشای اووسیت عبور کرده و به داخل تخمک نفوذ کند. عبور اسپرم با خروج آنزیم‌های آکروزومی و حرکات دم اسپرم عمل می‌گردد. به نظر می‌رسد که غشای سیتوپلاسمی اسپرم و اووسیت به یکدیگر می‌چسبند و سپس در محل چسبندگی غشا از بین رفته و معبری برای ورود اسپرم فراهم می‌شود. بنابراین، غشا پلاسمای اسپرم در خارج از اووسیت باقی مانده و فقط سر و دم آن وارد تخمک می‌شود. امروزه به‌خوبی شناخته شده که طبقه شفاف اطراف اووسیت دارای رسپتورهایی برای اسپرم می‌باشد که این رسپتورها برای هر گونه اختصاصی می‌باشند و به‌همین دلیل ترکیب اسپرم و اوول دو گونه مختلف در شرایط طبیعی عملی نیست.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- این مقاله در مورد بارداری انسان است در مورد جانداران در حالت کلی به باروری مراجعه کنید.
[۵]- بارداری، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[۱۱]- پیشین، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[۱٢]- معین، ص ۱۲۴۷
[۱٣]- پیشین، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[۱۴]- لقاح اسپرم و تخمک و آغاز بارداری، سایت پزشکان بدون مرز
[۱۵]-
[۱٦]-
[۱٧]-
[۱٨]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ محمد معین. فرهنگ‌نامه فارسی (جلد اول). چاپ نهم، تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر، ۱۳۷۵، شابک: ۳-۰۱۶۴-۰۰-۹۶۴.
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]