- کودتا، کمیته اضطراری
- فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی
- مجلس روسیه با توسل به زور منحل شد
- آغاز جنگ چچن
- گروگان‌گیری در شهر بودینوفسک
- ناتوانی روسیه در بازپرداخت بدهی‌های این کشور
- جنگ دوم در چچن
- استعفای یلتسین، روی کار آمدن پوتین
- غرق شدن زیردریایی کورسک
- واقعه محاصره تئاتر مسکو
- انقلاب گرجستان
- کشورهای حوزه بالتیک به اتحادیه اروپا پیوستند
- محاصره مدرسه بسلان
- انقلاب نارنجی در اوکراین
- جنبش "ناشی"
- سوچی میزبان المپیک زمستانی در سال ۲۰۱۴ می‌شود
- قتل آنا پولیتکوفسکایا
- مرگ الکساندر لیتوینینکو
- جنگ رییس جمهور مدودف
- جنگ گاز
- انفجار در سیستم حمل ونقل مسکو
- يادداشت‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
[قبل] [بعد]
[↑] کودتا، کمیته اضطراری
۱۹ اوت ۱۹۹۱. هشت عضو بلندپایه حزب کمونیست از جمله رئیس کا گ ب، ضمن برکناری میخائیل گورباچف از رهبری اتحاد جماهیر شوروی، کمیته اضطراری کشور را تشکیل دادند. آقای گورباچف، در یک خانه ییلاقی در ساحل دریای سیاه در بازداشت خانگی قرار گرفت. تانک‌ها به خیابان‌های مسکو سرازیر شدند. طرفداران دموکراسی در اطراف "کاخ سفید" مسکو - محل اقامت بوریس یلتسین، اولین رییس جمهور روسیه، سنگربندی کردند. پس از سه روز رویارویی، کمیته اضطراری شکست را پذیرفت.
[↑] فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی
در هشتم دسامبر ۱۹۹۱ رهبران روسیه، اوکراین و بلاروس در جنگل‌های بلاروس با یکدیگر دیدار و پیمانی را امضا کردند که بر اساس آن کشورهای مستقل مشترک المنافع به‌وجود آمدند. روسیه خود را به عنوان جانشین اتحاد جماهیر شوروی معرفی کرد. در بیست و پنجم دسامبر، میخائیل گورباچف از سمت خود کناره‌گیری کرد. یک روز پس از آن، پارلمان اتحاد جماهیر شوروی اعلامیه انحلال این کشور را تصویب کرد. 
[↑] مجلس روسیه با توسل به زور منحل شد
جنگ قدرت میان بوریس یلتسین، رئیس جمهوری، و پارلمان که اعضایش در زمان اتحاد جماهیر شوروی انتخاب شده بودند بالا گرفت و موجب ایجاد بحران قانون اساسی در این کشور شد. یلتسین فرمان انحلال پارلمان را امضا کرد. در سوم اکتبر شماری از نمایندگان پارلمان با پشتیبانی شبه نظامیان مسلح، ساختمان‌های دولتی را در مسکو مورد حمله قرار داده و قصد داشتند ساختمان تلویزیون را تصرف کنند. فردای آن روز تانک‌ها ساختمان پارلمان را گلوله باران کردند و ده‌ها نفر کشته شدند. 
[↑] آغاز جنگ چچن
در یازدهم دسامبر ۱۹۹۴، بوریس یلتسین به نیروهای ارتش دستور داد وارد چچن شوند "تا مطمئن گردند که حاکمیت قانون و امنیت" در قلمرو روسیه برقرار است. کشتار و خونربزی به مدت دو سال در این جمهوری خودگردان ادامه داشت و بر اثر آن ده‌ها هزار نفر جانشان را از دست دادند. 
[↑] گروگان‌گیری در شهر بودینوفسک
در چهاردهم ماه ژوئن ۱۹۹۵ گروهی از شبه نظامیان چچنی به رهبری شامل باسایف هزار و ششصد نفر را در یک زایشگاه محلی در شهر بودیونوفسک در جنوب روسیه به گروگان گرفتند. خواست شبه نظامیان از مسکو این بود که حملات در چچن را متوقف کرده و با جوهر داداییف رهبر چچن وارد گفتگو شود. مقام‌های روس با این شرایط موافقت کردند و در ازای آزادی تمام گروگان‌ها به نیروهای باسایف اجازه دادند که به چچن بازگردند.
[↑] ناتوانی روسیه در بازپرداخت بدهی‌های این کشور
در ۱۷ اوت ۱۹۹۸ روسیه اعلام کرد در انجام تعهدات این کشور در قبال بدهی‌ها، و انواع اوراق قرضه دولتی و خصوصی عمده، ناتوان است. این مساله موجب کاهش ارزش روبل، پول ملی روسیه، تا ۷۰ در صد، در عرض یک ماه شد. 
[↑] جنگ دوم در چچن
در اوت ۱۹۹۹ و به‌دنبال مداخله شبه نظامیان باسایف در داغستان و چندین بار بمباران منازل مسکونی شهرهای روسیه، مسکو تصمیم گرفت که دوباره به چچن نیرو اعزام کند. در روز ۳۰ سپتامبر ۱۹۹۹ دومین جنگ چچن آغاز شد. با اینکه درگیری‌ها در جنگ دوم چچن تنها برای حدود ۱۲ ماه ادامه داشت، اما آنچه در آن زمان "چارچوب عملیاتی مقابله با تروریسم" خوانده می‌شد به مدت ۱۰ سال پا برجا بود. در این جنگ بیش از ۴۰ هزار نفر کشته شدند.
[↑] استعفای یلتسین، روی کار آمدن پوتین
در ظهر روز سی و یکم دسامبر ۱۹۹۹، بوریس یلتسین در سخنانی خطاب به مردم روسیه، خبر استعفای زودهنگام خود از ریاست جمهوری را اعلام کرد. یلتسین از مردم روسیه طلب بخشش کرد و ولادیمیر پوتین را به‌عنوان رییس جمهور موقت کشور منصوب کرد. سه ماه بعد پوتین با رای چشمگیر مردم، برنده انتخابات ریاست جمهوری شد.
[↑] غرق شدن زیردریایی کورسک
در ۱۲ اوت ۲۰۰۰ زیردریایی هسته‌ای کورسک، پس از آنکه یک اژدر بر روی عرشه آن منفجر شد، در دریای بارنتز غرق شد. هر ۱۸ خدمه این زیردریایی در این حادثه کشته شدند.
[↑] واقعه محاصره تئاتر مسکو
در اواخر اکتبر ۲۰۰۲ گروهی از مردان مسلح ۹۱۶ نفر از تماشاگران و بازیگران یک نمایش موزیکال را در مسکو به گروگان گرفتند. خواسته گروگان‌گیران این بود که ارتش روسیه از چچن بیرون برود. نیروهای ویژه روسیه نوعی با پمپاژ نوعی گاز خواب‌آور ناشناخته به درون این تئاتر، تمام گروگان‌گیران را کشتند. دست کم ۱۳۰ نفر از گروگان‌ها نیز در این واقعه جان خود را از دست دادند. 
[↑] انقلاب گرجستان
در ۲۲ نوامبر ۲۰۰۳ میخائیل ساکاشویلی، رهبر مخالفان گرجستان، با شاخه زیتونی در دست وارد ساختمان پارلمان این کشور در تفلیس شد و با قطع سخنرانی ادوارد شواردنادزه، رئیس جمهوری گرجستان، او را وادار به ترک پارلمان کرد. در طی چند ساعت شواردنادزه استعفا کرد. بیش از ۱۰۰ هزار نفر به خیابان‌های تفلیس آمدند تا انقلابشان را با آتش‌بازی و کنسرت‌های موسیقی راک جشن بگیرند. 
[↑] کشورهای حوزه بالتیک به اتحادیه اروپا پیوستند
در اول مه ۲۰۰۴ لتونی، لیتوانی، و استونی که اولین کشورهای جدا شده از اتحاد جماهیر شوروی بودند، به اتحادیه اروپا پیوستند. هیچ یک از جمهوری‌های دیگر اتحاد جماهیر شوروی سابق، نتوانستند به عضویت اتحادیه اروپا پذیرفته شوند اگرچه مقام‌های گرجستان، اوکراین و مولداوی مدعی‌اند مایل به پیوستن به اتحادیه اروپا هستند. 
[↑] محاصره مدرسه بسلان
در روز اول سپتامبر همزمان با آغاز به کار مدارس، شبه نظامیان مسلح یک مدرسه را در بسلان واقع در جمهوری اوستیای شمالی روسیه تصرف کردند. آنها ۱۱۰۰ نفر را که بیشترشان کودکان و نوجوانان بین ۶ تا ۱۸ سال بودند در این مدرسه به مدت سه روز به گروگان گرفتند. در روز سوم انفجار بزرگی در درون مدرسه به وقوع پیوست که موجب شد نیروهای امنیتی ویژه روسیه و شبه‌نظامیان محلی به ساختمان مدرسه هجوم ببرند. در نتیجه این حمله، ۳۳۵ نفر که ۱۸۶ نفرشان از کودکان بودند جان خود را از دست دادند. 
[↑] انقلاب نارنجی در اوکراین
در ۲۲ نوامبر، یک شب پس از دومین دور انتخابات ریاست جمهوری اوکراین، طرفداران ویکتور یوشچنکو، نامزد شکست خورده در این انتخابات، در مرکز پایتخت، کیف، جمع شده و خواستار لغو نتیجه رسمی انتخابات شدند که بر اساس آن، رقیب آقای یوشچنکو، به نام ویکتور یانوکویچ، برنده انتخابات شده بود. تظاهرات مردم به مدت شش هفته ادامه داشت و در نهایت منجر به برگزاری انتخابات مجدد و برنده شدن یوشچنکو و طرفدارانش شد که با پرچم‌های نارنجی رنگ شناخته می‌شدند. 
[↑] جنبش "ناشی"
از سال ۲۰۰۵ به بعد، جنبش‌های سیاسی جدیدی برای جلب حمایت بیشتر جوانان از کرملین در روسیه شکل گرفت که یکی از مهم‌ترین آنها "ناشی" نام داشت. این جنبش که تحت حمایت کرملین بود و خود را ضدفاشیسم معرفی می‌کرد، راهپیمایی‌های گسترده‌ای را در میدان سرخ مسکو شکل می‌داد. رقابت واقعی برای کسب رای بیشتر در انتخابات که موجب شد کمونیست‌ها در دهه نود میلادی در آستانه به‌دست آوردن دوباره قدرت قرار بگیرند، اکنون جای خود را به نمایشی از سیاست در قالب برگزاری راهپیمایی‌های بزرگ به حمایت از کرملین داده است. 
[↑] سوچی میزبان المپیک زمستانی در سال ۲۰۱۴ می‌شود
در پنجم ژوئیه ۲۰۰۵ سوچی در روسیه توانست برای اولین بار میزبانی المپیک زمستانی ۲۰۱۴ را به دست آورد. پیش از انجام رای‌گیری، ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه در سخنرانی به دو زبان انگلیسی و فرانسه برای اعضای کمیته بین‌المللی المپیک قول داد که برای برگزاری مسابقات در سوچی واقع در نزدیکی دریای سیاه برف تهیه خواهد کرد. سوچی با ۵۱ رای توانست پیونگ چانگ در کره جنوبی را پشت سر بگذارد. پس از آن، روسیه برای کسب میزبانی چندین رویداد ورزشی دیگر از جمله جام‌جهانی فوتبال و مسابقه‌های اتوموبیلرانی فرمول یک نیز اقدام کرد. 
[↑] قتل آنا پولیتکوفسکایا
در هفتم اکتبر ۲۰۰۶، آنا پولیتکوفسکایا، روزنامه‌نگار روزنامه "نووایا گازتا" در آسانسور مجتمع آپارتمانی محل زندگیش در مرکز مسکو به ضرب گلوله کشته شد. او سال‌ها درباره جنگ چچن گزارش تهیه می‌کرد. گزارش‌های او شامل انتقادهای تندی به مقام های مسئول در مسکو و گروزنی، پایتخت چچن بود. خانم پولیتکوفسکایا حقوق قضایی مادران سربازانی که در جنگ چچن کشته شده بودند، و نیز پرونده فساد در ارتش و نیروهای امنیتی را پیگیری می کرد و به قربانیان فاجعه تئاتر "نورد اوست" در مسکو و خانواده‌های آنها نیز کمک می‌کرد. 
[↑] مرگ الکساندر لیتوینینکو
در نوامبر ۲۰۰۶ الکساندر لیتوینینکو مامور سابق اطلاعاتی روسیه که از بریتانیا پناهندگی سیاسی دریافت کرده بود، پس از ملاقاتی با دو نفر از همکاران سابقش بیمار شد. آقای لیتوینینکو سه هفته پس از آن به دلیل مسمومیت با ماده رادیواکتیو پلونیوم ۲۱۰ درگذشت. تحقیقات ماموران پلیس بریتانیا حاکی از آن بود که مظنون اصلی در این ماجرا جاسوس سابق دیگر روس به‌نام آندریی لوگووی است. مقام‌های روسیه از استرداد آقای لوگووی به بریتانیا سر باز زدند و این موضوع موجب سردی در روابط بریتانیا و روسیه گردید. 
[↑] جنگ رییس جمهور مدودف
در روز ۸ اوت سال ۲۰۰۸ میلادی نبرد بین ارتش گرجستان و جدایی‌طلبان اوستیای جنوبی آغاز شد. پای روسیه به سرعت به این مناقشه باز شد. روسیه، با تصرف اوستیای جنوبی و آبخاز، بخشی از خاک گرجستان را اشغال کرد. میانجیگری نیکولا سارکوزی رییس جمهوری فرانسه منجر به توقف عملیات نظامی در این منطقه شد. در نتیجه این رویدادها روسیه، اوستیای جنوبی و آبخاز را به‌عنوان کشور مستقل به رسمیت شناخت. 
[↑] جنگ گاز
در روز اول ژانویه ۲۰۰۹، روسیه عرضه گاز به اوکراین را به‌دلیل مناقشه پولی حل نشده با این کشور بر سر بهای گاز، قطع کرد. در عرض چند روز، عرضه گاز به مصرف‌کنندگان اروپایی کاهش یافت و در روز ۷ ژانویه، ترانزیت گاز از طریق اوکراین به اروپا به طور کامل متوقف شد. مناقشه بر سر بهای گاز سرانجام در روز ۲۰ ژانویه حل و فصل شد اما این واقعه موجب شد بحث‌هایی در اروپا در مورد میزان اعتبار روسیه به‌عنوان یک تامین‌کننده عمده انرژی در‌بگیرد. 
[↑] انفجار در سیستم حمل و نقل مسکو
در روز ۲۴ ژانویه ۲۰۱۱، وقوع انفجاری در سالن انتظار پروازهای ورودی فرودگاه بین‌المللی دوموددوو در مسکو، موجب کشته شدن سی و هفت نفر شد. دوکو عمروف، رهبر شورشیان چچن گفت که او دستور این بمبگذاری را داده بوده است. نه ماه پیش از آن، دو انفجار در ایستگاه‌های مرکزی متروی مسکو موجب کشته شدن ۴۹ نفر شد.[۱]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- گاهشمار؛ ۲۰ سال پس از فروپاشی شوروی، بخش فارسی بی بی سی: چهارشنبه ٢۴ اوت ٢٠۱۱ - ٠٢ شهریور ۱٣۹٠
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ بخش فارسی بی بی سی