فهرست مندرجاتکشتارهای سازمان «اگسا»
افشای نام پنج هزار قربانی
[حزب دمکراتیک خلق افغانستان] [اگسا]
۸صبح به اسنادی دست یافته است که حاوی نام نزدیک به پنج‌هزار قربانی است. این قربانیان بین سال‌های ۱۳۵۷ تا ۱۳۵۸ خورشیدی (۱۹۷۸-۱۹۷۹ میلادی) توسط سازمان «اگسا»[۱] (استخبارات) به اشکال گوناگون کشته شده‌اند. اداره «اگسا» بعدها به «کام»[٢] و سپس به‌نام «خاد»[٣] تغییرنام یافت.
با نشر این اسناد، بازماندگان و خانواده‌های قربانیان می‌توانند از سرنوشت گم‌شدگان‌شان اطلاع حاصل کنند.
در این گزارش نام‌های اکرم یاری، صادق یاری، آیت‌الله سرور واعظ و مصباح در میان قربانیان دیده می‌شود.
این اسناد از روی نسخه‌های اصلی سندهای اگسا عکس‌برداری شده و نسخه «پی‌دی‌اف» آن در اختیار روزنامه ۸صبح قرار گرفته و مجموع صفحات آن به ۱۶۰ صفحه می‌رسد. در این اسناد نام، نام پدر، محل سکونت و وابستگی‌های سیاسی و مذهبی افراد ذکر شده است.
قربانیان به دلیل وابستگی‌هایی که در اسناد از آن‌ها «اخوانی، اشرار و مائوییست، افغان‌ملت و...» نام برده شده، به قتل رسیده‌اند.
[↑] شیوه تحقیق
این اسناد حاکی از آن است که پولیس هالند در سال ۲۰۱۰ تحقیقی را زیر نظر و رهبری یکی از سارنوالان (دادستانان) لوی‌سارنوالی (دادستانی) هالند درباره‌ی شخصی به‌نام «امان‌الله ع.» آغاز کرد. این شخص به ارتکاب جنایات علیه بشریت در سال‌های ۱۳۵۷-۱۳۵۸ خورشیدی در افغانستان متهم بود.
این تحقیق نشان داده است که «امان‌الله ع.» افراد را در هنگام بازرسی شکنجه می‌کرده است. این شکنجه‌ها شامل لت‌و‌کوب افراد توسط مشت و لگد، برق دادن و بیدارخوابی افراد بوده است. امان‌الله به صفت مدیر تحقیق اگسا یا سازمان استخبارات آن زمان ایفای وظیفه کرده است.
تحقیق نشان داده که شرایط زندگی در زندان‌ها رقت‌بار بوده است. کثرت افراد در داخل سلول زندان‌ها، کمبود و یا عدم موجودیت تشناب و خدمات صحی برای زندانیان، برخورد خشونت‌آمیز افراد امنیتی در برابر زندانیان، نشان می‌دهند که برخوردهای ظالمانه و غیرانسانی با زندانیان صورت گرفته است.
[↑] شکنجه
براساس اسنادی که در اختیار روزنامه ۸صبح قرار گرفته است، امان‌الله.ع در ماه می سال ۱۹۹۳ به عنوان پناهنده وارد هالند شد. او در مصاحبه‌اش با دفتر مهاجرین وزارت عدلیه هالند گفته که وی مدیر تحقیق اگسا بوده و «مردم در آنجا شکنجه می‌شدند.» امان‌الله ع. هم‌چنین اسناد افرادی را که باید اعدام می‌شدند، امضا کرده است.
امان‌الله ع. در بخشی از اظهاراتش گفته است: «در جریان تحقیق مردم طبعا لت‌و‌کوب می‌شدند. من طبعا مسوولیت این لت‌و‌کوب‌ها را داشتم. ولی در افغانستان همین شیوه، معمول بود و من نمی‌توانستم برخورد دیگری داشته باشم، چرا که از من انتظار می‌رفت و خواسته می‌شد که به همین شیوه رفتار نمایم. اگر این را نپذیری، هیچ‌گاهی به چنین منصب بلند رسیده نمی‌توانی.»
براساس این اسناد، حکومت هالند به امان‌الله ع. پناهندگی نداده اما به دلیل این که جان او در خطر بوده، او را از هالند اخراج نکرده است.
در این اسناد آمده است که تحقیق درباره امان‌الله ع. براساس اظهارات او در جریان مصاحبه‌اش با دفتر مهاجرین هالند و براساس به اصطلاح اسناد «اوامر انتقال افراد» صورت گرفته است. این اسناد در کتابی که توسط شخصی به‌نام میرویس وردک در سال ۲۰۰۱-۲۰۰۰ میلادی به چاپ رسیده، نشر شده است.
در این کتاب آمده است: «اسناد نشرشده در این کتاب عبارت‌اند از کاپی‌های مکاتیب اوامر اداره استخبارات افغانستان در سال‌های ۱۳۵۷-۱۳۵۸ درباره انتقال افراد، به‌خصوص درباره انتقالات ایشان به زندان‌ها، من‌جمله زندان مشهور پلچرخی.»
در این اسناد گفته شده که پولیس‌هالند اوراق اصلی این «اوامر انتقالات افراد» را از آقای وردک دریافت کرده است. ۲۷ قطعه از این مکاتیب اوامر انتقالات به امضای امان‌الله ع، مدیر تحقیق، می‌باشد. زندانیان مشمول این اسناد به‌نام‌های مختلف مانند، مسلمانان افراطی، روشنفکران، محصلین، مامورین دولت، افسران نظامی، دوکانداران و اشرار، یاد شده‌اند.
پولیس هالند تحقیقات بیشتری در این مورد انجام داده است؛ چنان که در سندی که در اختیار ۸صبح قرار گرفته، آمده است: «در جریان تحقیق این دوسیه، پولیس هالند من‌جمله با شاهدان در آلمان داخل تماس گردید. در جریان صحبت‌ها، ایشان از موجودیت یک لیست کشته‌شدگان یادآوری نمودند. بعدا معلوم شد که یکی از این شاهدان، یک خانم ۹۳ ساله در شهر هامبورگ، لیست یادشده را در اختیار خود دارد. این لیست ۱۵۴ صفحه‌ای به زبان فارسی نوشته شده و حاوی نام‌های افرادی می‌باشد که بر اساس اسناد مقامات رسمی رژیم آن وقت، در سال‌های ۱۳۵۷–۱۳۵۸ خورشیدی اعدام گردیده‌اند.»
در این اسناد آمده است که امان‌الله ع. در سال ۲۰۱۲ میلادی «به‌صورت غیرمترقبه» وفات کرد.
این اسناد در حالی به‌نشر می‌رسد که کمیسیون مستقل حقوق بشر چند سال پیش با نشر گزارشی به‌نام «صدای مردم» رنج و درد بازماندگان قربانیان جنایات سه دهه اخیر را منتشر کرد. ساختن موزیم، تطبیق عدالت بر مجرمان و پرداخت غرامت به خانواده‌های قربانیان، خواست‌هایی بود که در این گزارش به آن‌ها اشاره شده بود.
در این گزارش تاکید شده بود که باید میکانیزم‌هایی در نظر گرفته شود که با تطبیق آن‌ها دردهای مردم التیام داده شود.
شماری از بازماندگان قربانیان گفته‌اند نشر این اسناد به معنای آن است که پس از این خانواده‌هایی که در مورد زندگی و مرگ عزیزان‌شان متردد هستند، دیگر منتظر آن‌ها نباشند.[۴]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- «آگسا»، مخفف «د افغانستان د گتو د ساتلو اداره» (ادارۀ حفظ منافع افغانستان)، نام سازمان استخبارات افغانستان در زمان زمامداری نورمحمد تره‌کی. (توضیح از آقای عبید حنیفی)
[٢]- «کام»، مخفف «د کارگرانو امنیتی موسسه» (موسسۀ امنیتی کارگران)، نام سازمان استخبارات افغانستان در زمان حکومت حفیظ‌الله امین. (توضیح از آقای عبید حنیفی)
[٣]- «خاد»، مخفف «خدمات امنیت دولتی»، نام سازمان استخبارات افغانستان در زمان حکومت ببرک کارمل که در زمان حکومت دکتر نجیب‌الله به وزارتخانه ارتقا یافت و به‌نام «وزارت امنیت دولتی» (واد) نامیده شد. (توضیح از آقای عبید حنیفی)
[۴]- کشتارهای سازمان «اگسا»، افشای نام پنج هزار قربانی، وب‌سایت روزنامۀ ۸صبح: چهارشنبه ۲۷ سنبله ۱۳۹۲
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ وب‌سایت روزنامۀ ۸صبح