تاریخ بریتانیا
چگونه «انگلستان» انگلستان شد
فهرست مندرجات
[قبل] [بعد]
آنچه که امروزه به‌عنوان «انگلستان» می‌شناسیم در ادامه آمیزش قومی و زبانی «آنگلو – ساکسون»ها، در سال ۱٠٦٦ و با فتح بریتانیا از سوی «نورمان»ها که از فرانسه کنونی می‌آمدند شکل تقریباً نهایی خود را یافت.
بیش از ٧٠٠ سال قبل، در جزایر بریتانیا دو پادشاهی بزرگ انگلستان و اسکاتلند متحد شدند و بعدا با پیوستن ایرلند شمالی «پادشاهی متحد بریتانیای کبیر» را به‌وجود آوردند. اتفاقاً دربار هر دو پادشاهی اساساً فرانسوی‌زبان بودند و در هر دو پادشاهی، هم انگلیسی‌ها و اسکاتلندی‌ها و هم از مردم ویلز و ایرلند بودند.»
[↑] چگونه «انگلستان» انگلستان شد
از قرن سوم میلادی به بعد ده‌ها ایلات و قبایل بدوی از شرق به غرب و از شمال به جنوب اروپا در مهاجرت بودند. این قبایل شامل ژرمن‌ها از جمله فرانک‌ها، آلمان‌ها، آنگل‌ها، ساکسون‌ها از شمال و واندال‌ها، اوستروگوت‌ها و لومبارد‌ها از شرق اروپا و حتی هون‌ها از شرق آسیا بودند. آن‌ها همه سرزمین‌هایی را که پیش چشم خود می‌یافتند در هم می‌کوبیدند، غارت و اشغال می‌کردند، مردم محلی را سرکوب می‌نمودند و اگر منطقه‌ای را مناسب اسکان می‌یافتند در آن‌جا ساکن می‌شدند، با مردم محلی می‌آمیحتند و آمیزه‌های قومی جدیدی را با مشخصات قومی، زبانی و مذهبی جدیدی در این سرزمین‌ها ایجاد می‌نمودند. در همین جریان و روند طولانی، پیچیده و برای ما اغلب غیر دقیق است که اقوام و ملت‌های اروپای معاصر شکل اولیه خود را یافته‌اند.
حدود ۱٠٠-۱۵٠ سال بعد از آغاز این کوچ‌ها یعنی حدودا در سال‌های ۴٠٠ میلادی قبایل مزبوربه رُم، پایتخت امپراتوری روم رسیده بودند. این آغازِ پایان بزرگ‌ترین امپراتوری تاریخ و شروع تدریجی تشکل ملل اروپایی بود.
جزایر بریتانیا هم که حدود ٣۵٠ سال زیر سلطه امپراتوری روم قرار داشت با اضمحلال این امپراتوری صحنه تاخت و تاز قبایل خود بریتانیا و قبایل دیگر از قاره اروپا گردید. سه قوم و قبیله شناخته شده در داخل بریتانیا: «بریتون»ها در آنچه که امروز «انگلستان» نامیده می‌شود، «پیکت»ها در اسکاتلند کنونی و «اسکوتی»ها در ایرلند امروزه بودند که در مجموع آن‌ها را «کِلت‌ها» می‌نامیم. بعد از بیرون رفتن رومیان، موج‌هایی ازسه گروه بزرگ قومی از آلمان، دانمارک و هلند کنونی: آنگل‌ها، ساکسون‌ها و «جوت»ها به جزایر بریتانیا تاختند و به‌تدریج تبدیل به ساکنان جدید این جزایر شدند. آن‌ها به بریتون‌ها کمک کردند تا «پیکت»ها و «اسکوتی»ها یعنی اجداد باستانی اسکاتلندی‌ها و ایرلندی‌های کنونی را از سرزمین‌هایی که امروزه «انگلستان» خوانده می‌شود عقب رانند. در مقابل، بریتون‌ها در طول حدودا شش قرن با آمیزش قومی و زبانی با آنگل‌ها و ساکسون‌ها به‌تدریج قومیت و ملیت کنونی «آنگلو – ساکسون» انگلیسی معاصر را به‌وجود آوردند. در قرن نهم همه این ملغمه قومی با حملات منظم «وایکینگ‌ها» از سرزمین‌های اسکاندیناوی و سکنای بعضی از آن‌ها در بریتانیا و بالاخره آمدن «نورمان‌ها» حدود ٢٠٠ سال بعد رنگین‌تر شد.
امروزه قومیت اکثریت مردم انگلستان و یا ایالات متحده آمریکا را «آنگلو – ساکسون» می‌نامند. اما در واقع ریشه آنگل‌ها و ساکسون‌ها نه در انگلستان و آمریکا بلکه آلمان، دانمارک و هلند کنونی بود.
آنچه که امروزه به‌عنوان «انگلستان» می‌شناسیم در ادامه این آمیزش قومی و زبانی، در سال ۱٠٦٦ و با فتح بریتانیا از سوی «نورمان»ها که از فرانسه کنونی می‌آمدند شکل تقریباً نهایی خود را یافت.[۱]
بیش از ٧٠٠ سال قبل، در جزایر بریتانیا دو پادشاهی بزرگ انگلستان و اسکاتلند متحد شدند و بعدا با پیوستن ایرلند شمالی «پادشاهی متحد بریتانیای کبیر» را به‌وجود آوردند. اتفاقاً دربار هر دو پادشاهی اساساً فرانسوی زبان بودند و در هر دو پادشاهی، هم انگلیسی‌ها واسکاتلندی‌ها و هم از مردم ویلز و ایرلند بودند.
با این ترتیب با اختلاط بریتون‌ها با آنگل‌ها و ساکسون‌ها و سپس نورمان‌ها، از قرن یازدهم به بعد قومیت و ملیت جدیدی موسوم به «انگلیس» و «انگلیسی» پیدا شد که در آن اقوام دیگر خود بریتانیا و قاره اروپا از جمله پیکت‌ها، اسکوتی‌ها، کلت‌ها و وایکینگ‌ها هم دخیل و تاثیر گذار بودند.
همزمان با تشکل ملت‌ها و اقوام اروپای معاصر بود که ایلات و قبایل ترک‌تبار آسیای مرکزی و به‌خصوص اوغوز‌های ترکمن (غزها) دراواسط و اواخر قرن دهم میلادی (حوالی سال‌های ۹۵٠-۱٠٠٠) از مسکن اصلی شان بین دریاچه‌های آرال و خزر ابتدا به طرف سمرقند و بخارا، از آن‌جا به خراسان و تمام ایران، سپس به ترکیه، عراق و مصر کنونی رفتند و تغییر و تحولاتی را سبب شدند که بی‌شباهت به حرکات ایلات و قبایل اروپا نبود. آن‌ها در قالب دودمان‌ها و امپراتوری‌هایی از قبیل سلجوقیان، صفویان و عثمانی‌ها طی ۵٠٠ سال بعد مُهر خود را بر تحولات داخلی امپراتوری‌های عباسی و بیزانس زدند و در تشکل قومی، زبانی، ملی و سیاسی ملت‌ها و کشور‌های سرتاسر منطقه از جمله ایران و ترکیه نقش کلیدی بازی کردند.
آنچه که امروز قومیت، ملیت، زبان و فرهنگ مردم بریتانیا و فرانسه از سویی و یا ایران و ترکیه از سوی دیگر را تعیین می‌کند صد‌ها شاخص رنگارنگ و بغرنج تاریخی است که در فراز و نشیبی چندین صد ساله بر همدیگر تاثیر گذاشته، از همدیگر تأثیر پذیرفته و ملت‌های نوینی از جمله بریتانیا و فرانسه و یا ایران و ترکیه را به‌وجود آورده‌اند. هیچ‌کدام از این ملت‌ها به تنهایی عیناً عبارت از فقط همان یکی دو قومیت تشکیل‌دهنده ۱٠٠٠-۱۵٠٠ سال قبل خود نیستند بلکه نتیجه اختلاط و آمیزش ده‌ها عنصر قومی، زبانی، فرهنگی و مذهبی در طول صد‌ها سال هستند. اما در عین این‌که امروزه مثلاً مردم بریتانیا و فرانسه از طرفی و ایران و ترکیه از طرف دیگر هرکدام کشور و ملتی علیحده و متمایزاند، با همدیگر خویش و هم‌تبار هم هستند.[٢]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- داستان تشکل انگلستان به‌صورتی بسیار جالب و خواندنی - دیدنی در مجله «نشنل جئوگرافیک» (National Georgraphic) تعریف شده است که در این مقاله از این مطلب هم استفاده کرده‌ام. (عباس جوادی)
[٢]- جوادی، عباس، چگونه «انگلستان» انگلستان شد، تارنمای چشم‌انداز
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ تارنمای چشم‌انداز