 |
|
رحیم جهانی
فهرست مندرجات
[...] [...]
محمدرحیم جهانی (زادۀ ۱٣٢٦ خ - درگذشتۀ ۱٣۹٣ خ)، خواننده، نوازنده و آهنگساز پاپ افغانستان بود که از او به‌عنوان یکی از چهره‌های برجسته‌‌ی موسیقی در گروه آماتوران جوان افغانستان نامبرده می‌شود. جهانی توانست در زمان اندک بنیاد موسیقی معاصر و پاپ افغانستان را قوت ببخشد. وی جایگاه بلندی در تازه‌جویی و نوگرایی موسیقی افغانستان داشت.
| ▲ | زندگی‌نامه |
 |
محمدرحیم جهانی چهارمین فرزند محمدیونس رسولی، در سال ۱٣٢٦ خورشیدی، در یک خانواده‌ی هنرمند که به شعر و موسیقی مهر می‌ورزید، در منطقه‌ی عاشقان و عارفان شهر کابل زاده شد. او یکی از نوه‌های دختری میرزا مولوی خسته‌دل، شاعر، سراینده و مشروطه‌خواه‌ی معروف عصر امانی است که از کودکی به موسیقی علاقه داشت و موسیقی را از ده سالگی با نواختن طبله آغاز کرد.
جهانی، دوره‌ی دبستان را در مکتب عاشقان و عارفان و دوره‌ی دبیرستان را در مکتب استقلال به پایان برد. در دهه ٦۰ میلادی برای تحصیلات عالی به ماسکو رفت و از دانشگاه ماسکو، در رشته موسیقی، کارشناسی ارشد (فوق‌لیسانس) به‌دست آورد. گفته می‌شود، او نخستین هنرمند افغان بود که در رشته موسیقی آماتور به تحصیلات عالی پرداخت.
از جمله فعالیت‌های دیگر رحیم جهانی که در آغاز بدان پرداخت، در عرصه‌ی تئاتر بود. او برای مدت ۴ سال، بازیگری تئاتر را نزد استاد فیض‌محمد خیرزاده که در آن‌زمان رئیس موسسه هنرهای زیبای افغانستان بود، آموخت و با همکارانی چون محمد ایمن و سید مقدس نگاه مشغول هنرآفرینی در این عرصه شد و در همین سال‌ها بود که سید مقدس نگاه تخلص «جهانی» را برای وی برگزید. او خود در یکی از مصاحبه‌ها گفته بود: «پیش از این‌که به هنر آوازخوانی رو بیاورم تخلص جهانی را دوستم سید مقدس نگاه برایم انتخاب کرد و من هم اسم فامیلی خود را از رسولی به جهانی تبدیل کردم.»
پس از آن، زمانی که در سال ۱۳۴۳ خورشیدی، گروه آماتوران در افغانستان تشکیل شد، که عزیز آشنا، ظاهر هویدا، چترام سانی، سید حبیب علوی، آقا‌محمد کارگر، احمد شاکر و کبیر هویدا، نخستین اعضای این گروه بودند، و سرپرستی ارکستر را جلیل زلاند به عهده داشت، جهانی، به‌عنوان بانگودرم‌نواز، در آن شروع به فعالیت کرد. در این زمان، باری، آهنگ «ای پری‌چهره که آهنگ کلیسا داری» را زمزمه می‌کرد که صدای گرم او توجه فضل‌احمد نینواز، آهنگساز معروف افغان را به‌خود جلب نمود. بنابراین، نینواز، سرودن یک کمپوز (آهنگ) جدید با مطلع «بياييد بياييد به ميدان خرابات» که شعر آن از مولانای بلخ است، را به جهانی پیشنهاد می‌کند. کبیر هویدا، آهنگساز و از بنیان‌گزاران گروه معروف آماتوران در این باره می‌گوید:
- «آهنگسازی من و آواز خوانی جهانی هم‌زمان آغاز یافت؛ در مدت کمتر از دو سال، جهانی حدود سی آهنگ نو ثبت کرد که همه آثار من هستند از جمله این آهنگ‌ها: «اشکم ولی به پای عزیزان چکیده‌ام»، «هر شب فزاید تاب وتب من»، «باز آمدم باز آمدم»، «بی تو چندین بهار آمد و رفت»، «به که گویم که برد نامه من» و «تو در چشم من همچو موجی».
گفته می‌شود، پیش از او، امین رسولی، برادر بزرگش نیز در رادیوی افغانستان آواز خوانده بود.
جهانی، وقتی که پس از پایان تحصیل به افغانستان بازگشت، برای بار دوم، با بانو ثریا که نام هنری او سلما است، ازدواج کرد. از این پیوند، ٣ فرزند دختر و ٣ فرزند پسر حاصل شد. یکی از پسران او، رهی جهانی نام دارد که آوازخوانی را از پدر و مادر به ارث برده است.
رحیم جهانی، پس از اوج‌گیری ناآرامی‌ها در افغانستان، در زمان زمامداری ببرک کارمل این کشور را به قصد هندوستان ترک گفت و سپس، از آن‌جا به آمریکا رفت. وی بیش از سه دهه در آمریکا مقیم بود و در آن‌جا نیز به فعالیت هنری ادامه داد و برای خود و همسرش آهنگ ساخت و نیز آلبوم‌های زيادی از خود به‌جا گذاشت.
سر انجام، رحیم جهانی، در ٢٩ نوامبر ٢٠۱۴ میلادی، به سبب سرطان ریه، در یکی از بیمارستان‌های شهر سکرمنتو در شمال کالیفرنیا درگذشت.
| ▲ | آثار و آلبوم‌ها |
از رحیم جهانی، ۴۵ آهنگ صوتی و حدود ۲۰ آهنگ تصویری در آرشیف رادیو تلویزیون افغانستان موجود است. افزون بر این، آلبوم‌های آهنگ او، به‌صورت ٧ سی‌دی، در آمریکا نیز به ثبت رسیده است.
جهانی در کنار نواختن آلات مختلف موسیقی از جمله بانگو درم، آکاردیون، پیانو، هارمونیه، طبله و رباب و آواخوانی، در سال‌های اخیر، به آهنگسازی نیز پرداخت. به گفتۀ همسرش، سلما جهانی، چندین آهنگ برای او ساخت و همچنین، دو آهنگ برای برادر همسرش، حیدر سلیم کامپوز کرد.
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
...
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها: │ زندگی‌نامه‌ها