 |
|
راهنمای کامل گردن رحم
سرطان گردن رحم
اطلاعات عمومی در مورد سرطان گردن رحم
سرطان گردن رحم (Cervical cancer) نوعی بیماری است که در آن سلولهای بدخیم در ناحیه‌ی گردن رحم رشد میکنند و به‌طور نامنظم و فزاینده‌ای تکثیر می‌شوند. این بیماری به‌دلیل رشد غیرطبیعی سلولهای گردن رحم ایجاد میشود و این سلول‌ها می‌توانند در دیگر اعضای بدن گسترش یابند یا به آن‌ها حمله کنند. سرطان سرويکس به کندی رشد می‌نمايد و معمولاً به‌دنبال تغییرات پیش‌سرطانی در مدتی بیش از ده تا بیست سال پیشرفت میکند. در ابتدای ابتلأ به این بیماری، معمولاً نشانه‌ای بروز پیدا نمی‌کند. نشانه‌های بعدی این بیماری شامل مواردی همچون: خونریزی واژنی، درد لگن یا دردآمیزش میشود.
در ۹۰ درصد موارد این بیماری، عفونت ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) ایجاد میشود، که بیش‌تر از همه در زمان آمیزش جنسی و از طریق تماس مستقیم بین پوست افراد انتقال می‌یابد. اما بسیاری از افرادی که عفونت‌های ویروس پاپیلوم انسانی دارند، به سرطان دهانه‌ی رحم مبتلا نمی‌شوند. دیگر عوامل خطر این بیماری شامل مواردی همچون: سیگار کشیدن، سیستم ایمنی ضعیف بدن، قرص ضد بارداری خوراکی، شروع رابطه‌ی جنسی از سنین پایین و داشتن شریک‌های جنسی متعدد میشود، اما این عوامل اهمیت کم‌تری دارند.
انواع مختلفی از سرطان دهانه‌ی رحم وجود دارد. حدود نود درصد از موارد شامل کارسینوم سلول-سنگفرشی (Squamous-cell carcinoma) یا سرطان سلول سنگفرشی (Squamous cell cancer)، ده درصد آدنوکارسینوم (Adenocarcinoma) و تعداد کمی شامل موارد دیگر میشود.
سرطان گردن رحم، دومین سرطان شایع دستگاه تناسلی زنان و پنجمین سرطان پس از سرطان‌های ریه، پستان، روده و آندومتر در جهان است و حدود شش درصد کل سرطان‌های زنان را تشکیل می‌دهد. اين سرطان يکی از انواع سرطانی است که می‌توان با غربال‌سازی عادی از آن جلوگيری نمود.
محل سرطان گردن رحم
سرطان گردن رحم (Cervical cancer)، وقتی به‌وجود میآید، که سلولهای سالم به‌صورت سلولهای غیرعادی در می‌‌آیند و خارج از کنترل، رشد میکنند. در صورتی‌که این سرطان زود تشخیص داده شود، قابل درمان می‌باشد.
| ▲ | عوامل سرطان گردن رحم |
علت بیماری ناشناخته است؛ ولی دانشمندان احتمال می‌دهند که با عفونت‌های ویروسی ارتباط داشته باشد که از آن‌جمله ویروس پاپیلومای انسانی (زگیل ناحیه‌ی تناسلی) را می‌توان نام برد.[] هنگامی‌که این ویروس برای چند سال در بدن باقی می‌ماند، به‌تدریج برخی از سلول‌ها را در گردن رحم (قسمت باریک پایینی رحم) به سلولهای سرطانی بدل میکند و این سلول‌ها به‌طور پیشرونده مهاجم‌تر می‌شوند.[] ضعف سیستم ایمنی به‌ویژه به‌صورت اکتسابی بیماری ایدز و مصرف داروهای سرکوب ایمنی (Immuno suppressor) عاملی مستعد کننده‌ی در ابتلأ به سرطان دهانه‌ی رحم است.
البته سیگارکشیدن بیش‌تر یک فاکتور ریسک است. بنابراین، سیگاری‌ها یا افرادی که قبلاً سیگار می‌کشیده‌اند، دو برابر افراد غیرسیگاری در معرض این سرطان قرار دارند.
از دیگر عوامل خطر این بیماری می‌توان به مواردی همچون: استفاده از قرص ضدبارداری خوراکی و شروع رابطه‌ی جنسی از سنین پایین و داشتن شریک‌های جنسی متعدد اشاره کرد.
شواهد حاکی از این هستند که استفاده بلندمدت (۵ سال یا بیش‌تر) از قرص‌های ضدبارداری با افزایش خطر ابتلا به سرطان دهانه‌ی رحم ارتباط دارد. اگرچه استفاده از این قرص‌ها خطر ابتلا به سرطان دهانه‌ی رحم را افزایش می‌دهد، اما ویروس پاپیلومای انسانی (HPV (Human Papilloma Viruss عامل اصلی این بیماری به‌شمار میآید. تقریباً ۱۴ نوع از انواع HPV، شناسایی شده‌اند که توان ایجاد سرطان را دارند، و در سرتاسر دنیا در ۹۹ درصد موارد بیوپسی سرطان دهانه‌ی رحم یافت شده‌اند.
در سال ۲۰۰۳، آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC) تحلیلی ارائه داد که استفاده طولانی‌تر از قرص‌های ضدبارداری باعث خطر بیش‌تر سرطان دهانه‌ی رحم میشود. محققان به تحلیل داده‌های ۲۸ مطالعه، شامل ۱۲،۵۳۱ زن مبتلا به سرطان دهانه‌ی رحم پرداختند. داده‌ها از احتمال کاهش خطر پس از توقف استفاده از قرص حکایت می‌کردند. در گزارش دیگری از IARC، اطلاعات هشت مطالعه ادغام شد تا تأثیر استفاده از قرص ضدبارداری را در خطر ابتلا به سرطان دهانه‌ی رحم در زنان با HPV مثبت، ارزیابی کنند. محققان متوجه شدند زنانی که بیش از ۵۵ سال از قرص ضدبارداری استفاده کرده بودند چهار برابر بیش‌تر در معرض خطر ابتلا هستند. خطر ابتلا، در زنانی هم که استفاده از قرص را پیش از ۲۰ سالگی شروع کرده بودند و زنانی که در طول ۵ سال اخیر از قرص استفاده کرده بودند، بیش‌تر بود. IARC در نظر دارد تا برای تحلیل دوباره تمامی داده‌های مربوط به استفاده از قرص ضدبارداری و خطر سرطان دهانه‌ی رحم، مطالعه‌ای ترتیب دهد.
| ▲ | علایم و نشانه‌ها |
سرطان دهانه‌ی رحم ممکن است در ابتدا علایمی ایجاد نکند. زمانی‌که علایم آن بروز میکند، به‌صورت خونریزی واژینال در یکی از زمان‌‌های زیر اتفاق می‌‌افتد: بین سیکل ماهانه، بعد از رابطه جنسی، و بعد از یائسگی. ممکن است این شرایط به‌خاطر شرایطی غیر از سرطان به‌وجود آمده باشد، ولی بهتر است اگر کسی دچار خونریزی واژینال، در یکی از این زمان‌‌ها شد، با پزشک خود در میان بگذارد.
به‌هر حال، برخی از علایم تشخیص سرطان گردن رحم عبارتند از: خونریزی بدون توجیه از راه مهبل، ترشح مداوم از مهبل
درد و خونریزی پس از نزدیکی در مراحل انتهایی، درد شکمی، نشت مدفوع و ادرار از راه مهبل، بی‌اشتهایی و کاهش وزن و کم‌خونی.
۱- خونریزی غیرعادی: خونریزی غیرطبیعی واژینال، یکی از علایم اصلی سرطان دهانه‌ی رحم است. این خونریزی ممکن است پس از رابطه‌ی جنسی یا در میان دوره‌های قاعدگی رخ دهد. خون‌ریزی‌های شدید دوران قاعدگی و یا خونریزی پس از دوران یائسگی نیز از علایم سرطان دهانه‌ی رحم می‌باشد.
۲- درد در ناحیه‌ی لگن: یکی دیگر از نشانه‌های سرطان، درد ناحیه‌ی لگنی همراه با خون‌ریزی‌های شدید قاعدگی است. این درد ممکن است در این ناحیه پخش شود و یا در هر ناحیه‌ی از لگن خود را نشان دهد. این درد ممکن است یک درد سوزنی شکل یا یک درد مبهم در این ناحیه باشد. اگر دردی که احساس میشود، جدید باشد یا وابسته به سیکل قاعدگی نباشد، حتماً به پزشک اطلاع داده شود. احساس درد در هنگام مقاربت یا ادرار نیز نشانه‌های هشدار دهنده‌ای محسوب می‌شوند.
۳- قاعدگی عجیب، غریب: ترشح ابری‌شکل بدبو که گاهی ممکن است آبکی نیز باشد، یکی از نشانه‌های سرطان است. البته زیاد نگران نباشید. دلایل زیادی برای ترشحات واژینال غیرطبیعی وجود دارند که هیچ ارتباطی با سرطان نیز ندارند. تنها کافی‌ست با پزشک خود مشورت کنید.
۴- خستگی: یکی دیگر از علایم سرطان احساس خستگی و کسلی بیش از حد است. البته این اولین عامل سرطان نیست، اما می‌تواند یکی از علایم آن محسوب شود.
۵- تغییر در حرکات روده: تکرّر ادرار یا احساس نیاز بیش از حد به دستشویی علایمی هستند که با این سرطان در ارتباطند. تغییر در کیفیت مدفوع نیز یکی دیگر از علائم این بیماری می‌باشد. البته تجربه‌ی چنین حالاتی برای کم‌تر از یک هفته جای هیچ نگرانی ندارد، اما اگر این علایم بدتر شد، باید به پزشک مراجعه کرد.
٦- ترشحات غیرمعمول واژن: ترشحات غیرمعمول واژن که ممکن است کم‌رنگ، آبکی، بدبو، قهوه‌ای رنگ، یا مخلوط با خون باشد، نشانه‌ی معمول این سرطان است. البته تغییر حجم، تیرگی و غلظت ترشحات در طول یک ماه طبیعی و نشانه‌ی سلامت فرد است، اما تخلیه‌ی مداوم ترشحات که رنگ متفاوتی دارد یا بدبوست ممکن است نتیجه‌ی «بافت در حال مرگ» باشد که توسط سرطان دهانه‌ی رحم ایجاد شده است. دکتر شلر تاکید میکند: «هیچ‌گاه از پرسیدن سوالاتی از این قبیل، از دکتر زنان خجالت نکشید.»
۷- ورم یکی از پا‌ها: دکتر مورونی می‌گوید: «اغلب اوقات این سرطان‌ها بدون نشانه هستند تا وقتی که درد آن‌ها نشانه‌های دیگری در بدن ظاهر کنند، مثل فشرده‌شدن یک عصب.» همو می‌افزاید: «وقتی یک تومور شروع به رشد میکند، جایی برای خود در کنار بافت‌های نرم اطراف پیدا میکند. در نتیجه، این تومور، یکی از عصب‌ها را فشرده و موجب درد میشود. اگر این درد نتیجه‌ی پیشرفت سرطان دهانه‌ی رحم باشد، با ورم یکی از پا‌ها همراه است.»
۸- کاهش اشتها و کم‌کردن وزن: درست مثل انواع دیگر سرطان، این سرطان نیز با کاهش وزن و اشتها ظاهر میشود. تومور، موجب ایجاد پروتئین‌های ریزی به‌نام سیتوکین میشود. برخی از این پروتئین‌ها نه تنها اشتها را کم میکنند، بلکه متابولیسم را نیز تغییر داده و چربی‌ها را سریع‌تر تجزیه میکنند. در نهایت موجب از بین رفتن ماهیچه‌ها می‌شوند. دکتر مورونی می‌گوید: همین‌که سرطان پیشرفت میکند، کاهش وزن نیز بیش‌تر میشود.
| ▲ | غربالگری و تشخیص |
برای بسیاری از افراد مبتلا به سرطان دهانه‌ی رحم، اولین نشانه‌ی بیماری یک درد عجیب یا احساس غیر طبیعی نیست، بلکه یک آزمایش پاپ اسمیر غیرطبیعی است. در مراحل اولیه ممکن است علایم خاصی مشاهده نشود و وقتی این علائم خود را نشان دهد که دیگر خیلی دیر شده. به همین دلیل است که متخصصان توصیه میکنند که زنان باید در سن ۲۱ سالگی شروع به انجام آزمایش‌های دوره‌ای پاپ اسمیر کنند.
اگر در آزمایش پاپ اسمیر سلولهای غیرطبیعی (که به سلولهای پیش سرطانی معروفند) یا علایم دیگر سرطان مشاهده شود، عمل جراحی هیستروکتومی باید آغاز گردد.
| ▲ | مرحله‌بندی |
مرحله‌بندی سرطان راهی است که در آن میزان گسترش سرطان شرح داده میشود. درمان مناسب برای بیمار به مرحله‌ی سرطان، سن بیمار و سایر مشکلات سلامتی او بستگی اساسی دارد و هم‌چنین درمان به تمایل بیمار به بارداری مربوط است.
| ▲ | درمان |
| ▲ | پیش‌گیری |
[۱]
[▲] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]-
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□