 |
|
سید علی بهشتی ورسی
فهرست مندرجات
◉ زندگی‌نامه
◉ آثار
◉ يادداشت‌ها
◉ پيوست‌ها
◉ پی‌نوشت‌ها
◉ جُستارهای وابسته
◉ سرچشمه‌ها
◉ پيوند به بيرون
چهره‌های سیاسی افغانستان جنگ‌سالاران
آیت‌الله سید علی بهشتی ورسی (به انگلیسی: Sayyid Ali Beheshti Varasi) (زاده‌ی ۱۳۰۸ خ - درگذشته‌ی ۱۳۷۵ خ)، از علمای شیعه و یکی از رهبران مذهبی و سیاسی افغانستان که پس از روی‌کار آمدن دولت مارکسیستی در سال ۱۳۵۷ خورشیدی، ریاست حکومت محلی هزاره‌ها را با عنوان شورای انقلابی اتفاق اسلامی افغانستان بر عهده داشت. او پیش از ریاست بر شورای اتفاق، علاوه بر ساخت برخی مدارس علمیه در زادگاه خود استان (ولایت) بامیان، به‌تدریس علوم اسلامی و تربیت طلاب مشغول بود.
| ▲ | زندگی‌نامه |
 |
سید علی بهشتی ورسی، در سال ۱۳۰۸ خورشیدی، در خانواده‌ای روحانی در روستای سنگ‌تخت ورس در استان بامیان افغانستان زاده شد. پدر او سید نبی و جدش سید طاهر، هر دو از روحانیون شیعه بودند. تحصیلات خود را نزد پدرش آغاز کرد و مقدمات علوم حوزوی را علاوه بر پدر، از شیخ ابراهیم عالمی و شیخ محمدعلی دایکندی فراگرفت و برای ادامه‌ی تحصیل به «یکاولنگ» رفت و حدود شش سال از درس شیخ موسی کلانی استفاده کرد و جزو شاگردان مقرب و خاص او در آمد و از او دروس سطح و برخی از کتاب‌های سطح عالی را آموخت و خود نیز از همان‌زمان به‌تدریس برخی از دروس مشغول شد.
در سال ۱۳۳۴ خورشیدی، سید علی برای تحصیلات عالی وارد حوزه‌ی علمیه نجف اشرف شد و پس از تکمیل سطوح عالی در دروس خارج فقه حضرات آیات: سید محسن حکیم و سید محمود شاهرودی، و خارج اصول آیت‌الله خویی شرکت کرد و در طول حضور خود در نجف، علوم تفسیر، حکمت و هیأت را نیز فراگرفت.
در سال ۱۳۴۱، بهشتی به افغانستان بازگشت و در زادگاه خود ساکن شد و با همکاری برخی از نیکوکاران محل، مدارس علمیه‌ای بنا کرد و به آموزش علوم دینی پرداخت. ساخت مدرسه‌ی دیگری که به او نسبت داده شده، مدرسه‌ی علمیه‌ی باقریه در سراب بامیان است که به توصیه شیخ باقر سرابی بنا نهاده شد. وی با تدریس علوم اسلامی و تربیت طلاب و مبلغان مذهبی و حل و فصل اختلافات مردم، نفوذ گسترده‌ای در میان مردم به‌دست آورد.
پس از کودتای هفتم ثور ۱۳۵۷ و با روی‌کار آمدن دولت کمونیستی در افغانستان، وی بی‌درنگ به جهاد برخاست و و مبارزه‌ی سیاسی–نظامی پیگیری را با رژیم مارکسیستی آغاز کرد. او به کمک مردم، فرمانداری شهرستان ورس را آزاد کرد و به مردم مناطق همجوار در هزاره‌جات نیز برای آزادی از چنگال رژیم، یاری رساند.
پس از آن‌که مردم هزاره‌جات، خود را از سلطه دولت کمونیستی خارج کردند، در ۱۵ شهریور ۱۳۵۸، نمایندگان ۴۲ ناحیه از ۸ استان افغانستان، در ورس اجتماع کردند و سازمانی با نام «شورای انقلابی اتفاق اسلامی افغانستان» را تشکیل دادند. نمایندگان طوایف سنی‌مذهب ولایت غور هم در این شورا حضور داشتند. ملاکان، عالمان و جوانان درس‌خوانده عضو این شورا بودند و سید علی بهشتی را به‌عنوان رئیس برگزیدند و محمدحسین صادقی نیلی از دایکندی معاون او شد. هم‌چنین سید حسن جگرن فرمانده عمومی و محمد اکبری مشهور به استاد اکبری، والی ترکمن و بهسود برگزیده شدند. آن‌ها توانستند هزاره‌جات را به‌طور منظم اداره کنند و حکومت خودمختار تشکیل دهند.
با این‌حال، زمانی‌که صادقی نیلی سفرهای به پاکستان و ایران کرد تا به معرفی شورا در سطح کشورهای منطقه بپردازد، جذب سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران شد. بنابراین، پس از بازگشت از ایران، به دفع و خلع‌سلاح اربابان و زمین‌سالاران هزاره‌جات دست زد و هم‌چنین با کوچی‌های پشتون در جنوب درگیر شد. مواجهه او با خان‌ها و اربابان از یک‌طرف و دشمنی او با پشتون‌ها از سوی دیگر، سبب خشم رهبر شورای انقلابی اتفاق اسلامی گردید و در تابستان ۱۳۶۰، دو هزار نفر از دو استقامت شرق و شمال دایکندی برای سرکوبی صادقی نیلی فرستاده شد. آن‌ها موفق به فتح نیلی می‌شوند ولی به صادقی نیلی دست نمی‌یابند. به‌هر حال، این جنگ داخلی و خانمان‌سوز مدت چهار سال در هزاره‌جات ادامه یافت و خون هزاران جوانان هزاره ریخته شد. در نهایت، صادقی نیلی با حمایت سپاه پاسداران ایران، موفق به شکست آیت‌الله بهشتی شد. از این‌رو، بهشتی در سال ۱۳۶۳ خورشیدی، به منطقه‌ی ناور از توابع غزنین پناهنده شد و دولت محلی شورای اتفاق به‌رغم موفقیت در اداره‌ی هزاره‌جات، تنها تا سال ۱۳۶۴ دوام یافت. با این‌حال شورای انقلابی اتفاق اسلامی افغانستان، به‌عنوان یک حزب سیاسی، باقی ماند و در سال ۱۳۶۸ خورشیدی و در پی تشکیل حزب وحدت اسلامی، به این حزب پیوست و بهشتی صادقانه و مخلصانه برای اهداف آن کوشید.
سرانجام، سید علی بهشتی، در مهرماه ۱۳۷۵ خورشیدی درگذشت و در زادگاه خود در ورس به‌خاک سپرده شد.
| ▲ | آثار |
از سید علی بهشتی ورسی کتاب‌ها و آثاری چند در دست است، از جمله:
-
□ تقریرات درس خارج فقه سید محسن حکیم.
□ تقریرات درس خارج اصول فقه سید ابوالقاسم خویی.
□ تقریرات درس خارج فقه سید محمود شاهرودی.
□ الارجوزة فی اصول الفقه.
□ نوشته‌ها و یادداشت‌هایی در شرح رسائل، قوانین و شرح منظومه.
□ تجربه و مبارزه (چاپ پاکستان).
□ اخلاق (چاپ پاکستان).
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
مشاهیر تشیع در افغانستان، ج ۱، ص ۲۵۹.
همان، ج ۱، صص ۲۵۹ و ۲۶۰.
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ ناصری داوودی، عبدالمجید، مشاهیر تشیع ذر افغانستان، قم، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی، ۱۳۹۰ خ.
□ یادداشت‌های مهدیزاده کابلی: احزاب سیاسی افغانستان (تحولات مناطق مرکزی افغانستان)، مشهد: ۱۶ دی‌ماه ۱۳۶۳.
□ دانشنامه‌ی ویکی‌شیعه
□ دانشنامه‌ی حوزه‌ای ویکی‌فقه
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها │ ...