 |
|
غلامحیدر داور
فهرست مندرجات
◉ زندگینامه
◉ آثار
◉ يادداشتها
◉ پيوستها
◉ پینوشتها
◉ جُستارهای وابسته
◉ سرچشمهها
◉ پيوند به بيرون
چهرههای فرهنگی افغانستان وزیرهای افغانستان
پروفسور دکتر غلامحیدر داور (به انگلیسی: Gholam Hyder Dawer) (زادهی ۱۳۰۸ خ - درگذشتهی ۱۳۹۷ خ)، شاعر افغان و از فعالان طراز اول اتحادیه محصلان در دورهی جنبش مشروطیت سوم افغانستان بود که سمت وزیر مالیه افغانستان در کابینهی دکتر عبدالظاهر و استادی در دانشگاههای کابل و بن را نیز در کارنامهی خود داشت.
| ▲ | زندگینامه |
 |
غلامحیدر داور فرزند غلامحسینخان، که پدرش از کارمندان وزارت دربار سلطنتی بود، در سال ۱۳۰۸ خورشیدی، در محلهی باغ علیمردانخان کابل زاده شد. آموزشهای ابتدایی و دورهی دبیرستان را در سال ۱۳۲۶ در مکتب نجات (دبیرستان امانی) به پایان برد و وارد دانشکدهی حقوق و علوم سیاسی شد و از آنجا، در سال ۱۳۳۰ مدرک لیسانس خود را بهدست آورد.
ظاهراً بهسبب فعالیت سیاسی در اتحادیهی محصلان دانشگاه کابل بهمدت یکونیم سال بلاتکلیف بود. در زندگینامه او در پیشگفتار دیوان شعرش آمده است: «بنابر عضویت فعال وی در اتحادیهی محصلین افغانستان از کلاس سوم پوهنځی مذکور جبراً طرد شده و به جزاهای گوناگون از قبیل ممانعت [از کار] در ادارات حکومتی، پرداخت مخارج (هزینهی) تحصیل و سپرینمودن جبری دورهی عسکری محکوم گردید.» میر عبدالواحد سادات مینویسد:
- «در عنفوان جوانى و دوران تحصيل در دانشکدهی حقوق و علوم سياسى و در آوانیكه «نورس» تخلص میكرد، در جمع «شور و شر»پسندان، از فعالان طراز اول اولين اتحاديهی محصلان افغانستان، در دورهی مشروطيت سوم بود و بهخاطر سخنرانیها و خوانش اشعار در مجالس و كنفرانسها به «بلبل» آن اتحاديه شهرت يافت. فعالان اولين اتحاديهی محصلان افغانستان، چنانکه تاریخنگار و آزادیخواه بزرگ غبار در جلد دوم كتاب «افغانستان در مسير تاريخ» مینويسد، با مشروطيت سوم و در دورهی هفتم شورا با حلقههای سياسی، مطبوعات آزاد و جناح چپ پارلمان روابط داشتند و از اندیشههای آزادیخواهى بزرگان مشروطيت الهام گرفته بودند. در جمع فعالان و رهبری این اتحاديه، جوانان پرشور و بااحساس عالی همانند: مير علیمحمد شامل، سيد محمد ميوند، شاهعلیاكبر شهرستانی، محمديونس سرخابی، اسعد احسان غبار، ببرك كارمل، عارف غوثی، فاروق اعتمادی، محمدحسن شرق، محمداسحق عثمان، اخترمحمد بركی و ساير جوانان مبارز قرار داشتند كه در بيداری ملی سهم ارزنده داشتند و اولين تظاهرات با كميت چندين هزار را در دفاع از رهبران مشروطيت سوم و ارزشهای دموكراتيك سازماندهى و رهبری نمودند، كه با مشت كوبندهی استبداد و بهقول دكتر داور، در «قفسهاى پولادين محبس و در قشلههای عسكری (سربازخانهها) متوارى و از تحصيل محروم شدند».
در سال ۱۳۳۲، غلامحیدر داور بهعنوان کارمند در بانک ملی افغانستان استخدام شد و پس از پایان دورهی سربازی، در سال ۱۳۳۳، در وزارت مالیه افغانستان آغاز بهکار کرد. دکتر گلمحمد سوری مینویسد:
- «بعد از یکسالونیم مؤظفیت در بانک ملی، شامل مکتب ضابطان احتیاط شد. با وجود اینکه دورهی نظری مکتب ضابطان را بهدرجهی اعلی تکمیل نمود، از آنجا نیز مطرود گردیده، بهحیث فرد عادی ابتدا به غند توپچی صحرا در قرغه و سپس به غند توپچی مهتابقلعه جزایی اعزام شد. بعد از ختم مکلفیت عسکری در زمان صدارات سردار محمدداوود دوباره اجازهی ادامهی تحصیل در پوهنتون کابل برایش داده شد. پس از اکمال تحصیل در شعبات مختلفهی وزارت مالیه اجرای وظیفه مینمود.»
در سال ۱۳۳۶، از جانب وزارت مالیه، بهعنوان مدیر گمرک فرودگاه کابل منصوب شد و در همانسال برای ادامهی تحصیل به کشور آلمان رفت و در رشته اقتصاد و علوم اجتماعی در دانشگاه کُلن (University of Cologne) درس خواند. در سال ۱۳۴۰، از آن دانشگاه درجهی دکترا دریافت کرد و بهمدت یکسال دورهی ستاژ (کارآموزی یا پرکتیکوم) را در ادارات مالی و مؤسسات بانکی آلمان غرب به پایان برد و بهسال ۱۳۴۱ به افغانستان بازگشت. در همانسال، بهعنوان معاون مدیر عمومی گمرکات کابل بهکار گماشته شد و بین سالهای ۱۳۴۲ تا ۱۳۴۴ بهعنوان مدیر عمومی گمرکات و از سال ۱۳۴۴ تا ۱۳۴۵ بهعنوان رئیس گمرگ کابل خدمت کرد.
همچنین دکتر داور از سال ۱۳۴۱ تا سال ۱۳۴۷ در دانشکدهی اقتصاد دانشگاه کابل تدریس کرد و در سال ۱۳۴۷، بهعنوان رئیس عمومی کمرکات منصوب شد. او در سال ۱۳۴۹، بار دیگر به آلمان رفت و کرسی استادی در دانشگاه بن را بهدست آورد. او در این دانشگاه در رشتهی سیاست اقتصادی و اقتصاد بینالملل تدریس میکرد و بهسال ۱۳۴۹ به کشور بازگشت و مجدداً بهعنوان رئیس عمومی گمرکات گماشته شد و همچنین سمت مشاور وزیر مالیه را بر عهده داشت.
دکتر داور، در سال ۱۳۵۰، در زمان نخستوزیری (صدارت) دکتر عبدالظاهر، مقام وزارت مالیه را بهدست آورد و در سال ۱۳۵۱، در زمان نخستوزیری محمدموسی شفیق، محمدخان جلالر، جانشین او شد.
پس از کودتای ۲۶ سرطان ۱۳۵۲، در زمان جمهوریت محمدداوود، دکتر داور بهمدت یکونیم سال خانهنشین شد و ناگزیر در نیمهی دوم سال ۱۳۵۳، بهقصد تدریس در دانشگاههای آلمان، افغانستان را ترک کرد. او از همانزمان بهتدریس در دانشگاه بُن پرداخت و کتابها و مقالات متعددی بهزبانهای آلمانی و انگلیسی منتشر نمود.
سرانجام، پروفسور دکتر غلامحیدر داور، که در چهار دههی اخیر در آلمان بهسر میبرد، پس از یک بیماری، در ۲۰ آذر ۱۳۹۷ خورشیدی، در آنکشور درگذشت.
| ▲ | آثار |
از پروفسور دکتر غلامحیدر داور کتابها و مقالات زیادی بهزبانهای فارسی دری، آلمانی و انگلیسی بهجا مانده است. از جمله آثار او، یکی هم دیوان اشعار اوست که زیر عنوان «ارمغان آزادی»، در اکتبر سال ۲۰۰۶ میلادی، بههمت دکتر گلمحمد سوری و با تقریظ دکتر اسدالله حبیب، در شهر کُلن آلمان بهچاپ رسیده است.
[▲] يادداشتها
[▲] پيوستها
...
[▲] پینوشتها
رجوع شود به صفحهی فیسبوک جناب میر عبدالواحد سادات.
سالنامهی افغانستان: سال ۱۳۵۰، شمارهی ۳۸، ص ۱۵۴.
سوری، دکتر گلمحمد، ارمغان آزادی: دیوان اشعار استاد حیدر داور، ص ۱. البته تاریخ تولد شادروان دکتر غلاممحمد داور در این کتاب «در سال ۱۳۰۸ هجری قمری» نگاشته شده است، که درست آن «سال ۱۳۰۸ هجری شمسی» است.
سالنامهی افغانستان: سال ۱۳۵۰، ص ۱۵۴.
ارمغان آزادی: دیوان اشعار استاد حیدر داور، ص ۱.
برگرفته از صفحهی فیسبوک جناب میر عبدالواحد سادات، با اندک ویراش.
سالنامهی افغانستان: سال ۱۳۵۰، ص ۱۵۴.
ارمغان آزادی: دیوان اشعار استاد حیدر داور، صص ۱-۲.
همان، ص ۲؛ و نیز سالنامهی افغانستان: سال ۱۳۵۰، ص ۱۵۴.
سالنامهی افغانستان: سال ۱۳۵۰، ص ۱۵۴ و سالنامهی افغانستان: سال ۱۳۵۱، شمارهی ۳۹، ص ۸۱.
ارمغان آزادی: دیوان اشعار استاد حیدر داور، ص ۳.
رجوع شود به صفحهی فیسبوک جناب میر عبدالواحد سادات؛ و نیز پروفیسور حیدر داور وزیر پیشین مالیه افغانستان، در آلمان درگذشت، وبسایت 1TV-Afghanistan.
این دیوان اشعار، توسط دانشور گران ارج جناب میر عبدالواحد سادات و برادر بزرگوار ایشان جناب میر عصمتالله سادات، در ۲۷ دسامبر ۲۰۱۸، برای من ارسال شد.
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمهها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
ردهها │ ...