 |
|
مانیفست
فهرست مندرجات
◉ واژه‌شناسی
◉ سیاست
◉ صنعت و تجارت
◉ هنر
◉ يادداشت‌ها
◉ پيوست‌ها
◉ پی‌نوشت‌ها
◉ جُستارهای وابسته
◉ سرچشمه‌ها
◉ پيوند به بيرون
دانش‌واژه‌های سیاسی مرام‌نامه‌ی حزب
مرام‌نامه یا مانیفست (به انگلیسی: Manifest، با تلفظ آمریکایی: Manifest)، از نظر سیاسی، نوشته‌ای است که در آن، یک گروه یا حزب، نظریات سیاسی، اجتماعی، مذهبی، فلسفی، و یا ادبی خود را اعلام می‌کنند. هم‌چنین نام کتاب معروف کارل مارکس و فردریک انگلس است که بانام «مانیفست» (بیانیه حزب کمونیست) به‌سال ۱۸۴۸ میلادی در لندن از طرف نخستین کنگره‌ی کمونیست‌ها انتشار یافت و در حقیقت سر لوحه‌ی مرام کمونیستی است.
| ▲ | واژه‌شناسی |
مانیفست، در اصل یک واژه‌ی فرانسوی (manifeste)، به‌معنای «بیانیه» و «مرام‌نامه» است. اما این واژه، بسته به‌نوع کاربرد معنای متفاوتی دارد.
| ▲ | سیاست |
مانیفست سندی است که یک حزب سیاسی منتشر می‌کند. در این سند برنامه‌ها و هدف‌هایی را که پس از در دست گرفتن قدرت باید دنبال کند مشخص می‌نماید. مانیفست بیش‌تر توافقی میان گروه‌های درون حزبی را بیان می‌دارد و به‌معنای یک برنامه توافق‌شده است. به‌سخن دیگر، بیانیه‌ی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و نظریات فلسفی یک گروه یا حزب سیاسی است که خط‌مشی کلی و برنامه‌های اجرایی آن‌را مشخص می‌کند. به‌عنوان نمونه می‌توان از مانیفست کمونیست نام برد.
مانیفست حزب کمونیست (The Communist Manifesto)، بیانیه‌ی سیاسی است که در قرن نوزدهم توسّط کارل مارکس و فردریک انگلس نوشته شده است. این کتاب اوّلین‌بار در ۲۱ فوریه ۱۸۴۸ منتشر شد و بلافاصله پس از انتشار به‌زبان آلمانی؛ به‌زبان‌های انگلیسی، فرانسه، ایتالیایی، هلندی و دانمارکی هم به‌چاپ رسید و در سال‌های بعد به تمامی زبان‌ها ترجمه شد. این بیانیه، از آن‌هنگام تاکنون یکی از تأثیرگذارترین متن‌های سیاسی دنیا به‌شمار می‌رود و اکثریت قریب به‌اتّفاق کمونیست‌های دنیا این کتاب را برنامه‌ی عمل خود می‌دانند. چنان‌که بسیاری از جمله‌های این کتاب، شعار بسیاری از کمونیست‌ها هستند. برای مثال جمله‌ی آغازین آن: «شبحی بر فراز اروپا در گشت‌وگذار است ... شبح کمونیسم» و جمله‌ی پایانی آن: «کارگران تمام کشورها متحد شوید!»
هم‌چنین، مانیفست فلسفی مکتب تاریخی حقوق (The Philosophical Manifesto of the Historical School of Law) دست‌نوشته‌ای اثر فیلسوف آلمانی کارل مارکس است که در سال ۱۸۴۲ نوشته شده است. این اثر برای اولین‌بار به‌صورت ضمیمه شماره ۲۲۱ نشریه راینیشه زایتونگ، در ۹ اوت ۱۸۴۲ منتشر شد. بخشی مربوط به ازدواج در این دست‌نوشته وجود داشت که به‌دلیل سانسور حذف شد. متن کامل مقاله برای اولین‌بار در سال ۱۹۲۷ در مجموعه آثار مارکس و انگلس منتشر شد.
از سوی دیگر، مانیفست ۳۴۳ (Manifesto of the 343) بیانیه‌ای بود که در سال ۱۹۷۱ میلادی ۳۴۳ زن فرانسوی امضا کرده و به انجام سقط جنین در زندگی خویش اقرار کردند و در نتیجه، خود را در معرض خطر پی‌گرد قضایی قرار دادند. متن این مانیفست توسط سیمون دوبووار نوشته شده بود و زنان سرشناسی نیز آن‌را امضا کرده بودند. بیانیه در نشریه‌ی فرانسوی نوول ابسرواتور در تاریخ ۵ آوریل ۱۹۷۱ منتشر شد. متن بیانیه این‌طور آغاز می‌شد:
-
یک میلیون زن هر ساله در فرانسه سقط جنین انجام می‌دهند. محکوم به نهان‌کاری، خود را در شرایط خطرناک قرار می‌دهند، در حالی‌که این عمل تحت نظارت پزشکی یکی از ساده‌ترین عمل‌ها است. این زنان در حجاب سکوت فرو می‌روند. من اعلام می‌کنم یکی از آن‌ها هستم. من سقط جنین انجام داده‌ام.
ما همان‌طور که خواستار دسترسی آزاد به کنترل موالید هستیم، خواستار آزادیِ سقط جنین هستیم.
در پایین بیانیه، امضای ۳۴۳ نفر از زنان دیده می‌شد، از جمله افراد سرشناسی همچون: فرانسواز دوبون، سیمون دوبووار، کریستین دلفی، کاترین دُنووْ، مارگریت دوراس، فرانسواز فابیان، بریژیت فونتن، گیزل حلیمی، برنادت لافون، ویولت لودوک، آریان منوشکین، کلودین مونتی، ژن مورو، ماری پیله (مادر جولی دلپی)، ماری-فرانس پیزیر، میشلن پرسل، مارت روبر، ایوت رودی، فرانسواز ساگان، دلفین سِیْریگ، نادین ترنتینیان، آنیِس واردا، مارینا ولادی، آن ویازمسکی، مونیک ویتیگ
یک هفته بعد در نشریه چارلی اِبدو کاریکاتوری چاپ شد که با پرسش «چه‌کسی ۳۴۳ روسپی مانیفست سقط جنین را حامله کرد؟» به مردان سیاست‌مدار حمله می‌کرد. این کاریکاتور باعث شد لقب «مانیفست ۳۴۳ روسپی» برای این مانیفست رواج پیدا کند.
این حرکت یکی از مشهورترین مثال‌های نافرمانی مدنی در کشور فرانسه است. این حرکت الهام‌بخش مانیفست ۳۳۱ پزشک بود که حمایت خود را از حقوق سقط جنین اعلام کردند. در دسامبر ۱۹۷۴ - ژانویه ۱۹۷۵ قانون ویل (Veil) که بنابر نام وزیر بهداشت فرانسه، سیمون ویل نام‌گذاری شده است، تصویب شد که براساس آن مجازات پایان دادن داوطلبانه به حاملگی طی ۱۰ هفته نخست بارداری (که بعداً تا ۱۲ هفته نیز افزایش یافت) لغو شد. این مانیفست هم‌چنین در سال ۲۰۰۸ الهام‌بخش مانیفست تولد در خانه شد.
مانیفست فوتوریست یا مانیفست فوتوریسم توسط فیلیپو توماسو مارینتی شاعر ایتالیایی در تاریخ ۵ فوریه ۱۹۰۹ در روزنامه‌ی ایتالیایی Gazzetta dell'Emilia در بولونیا و سپس در تاریخ ۲۰ فوریه ۱۹۰۹ در نشریه‌ی فیگارو به‌چاپ رسید. این مانیفست حاوی دیدگاه فلسفی هنرمندان فوتوریست بوده و و با کنار گذاشتن گذشته، به آینده، سرعت، ماشین، جوانی و ... می‌پردازد. این مانیفست نماد ظهور مدرنیسم و رنسانس فرهنگی در ایتالیا می‌باشد.
مانیفست اومانیست (Humanist Manifesto) نام سه مانیفست است که به تبیین جهان‌بینی انسان‌گرا می‌پردازند. اولین مانیفست که مانیفست اومانیست ۱ نام دارد در ۱۹۳۳ منتشر شد. مانیفست اومانیست ۲ در ۱۹۷۳، و به‌دنبال آن مانیفست اومانیسم و آرمان‌های آن یا مانیفست اومانیست ۳ در سال ۲۰۰۳ منتشر شد. مانیفست اولیه از انسان‌گرایی دینی گرفته شده بود، که البته انسان‌گرایان سکولار هم آن‌را امضا کردند. موضوع اصلی این سه مانیفست بسط و تبیین یک فلسفه و سیستم ارزشی است که مبتنی بر خدای شخص‌وار یا «قدرت بالاتر» نیست. هر کدام از این مانیفست‌ها توسط اعضای برجسته‌ی دانشگاه و دیگر افرادی که با اصول آن موافق بوده‌اند امضا شده است. سند مشابهی تحت عنوان یک بیانیه انسان‌گرای سکولار توسط شورای انسان‌گرایی سکولار در سال ۱۹۸۰ منتشر شده است.
مانیفست بی‌خدا: پرونده‌ای علیه مسیحیت، یهودیت و اسلام (Atheist Manifesto: The Case Against Christianity, Judaism, and Islam) کتابی نوشته فیلسوف فرانسوی میشل انفره در سال ۲۰۰۵ است. به‌گفته‌ی اونفره، اصطلاح «athéologie» از پروژه‌های جمع‌آوری شده در کتاب ژرژ باتای به‌نام La Somme athéologique برگرفته شده که اتمام نیافت. جلد کتاب الهام گرفته از داستان کشتی گرفتن یعقوب با فرشته در سفر پیدایش است. این کتاب در سال ۲۰۰۷ تحت عنوان‌های مانیفست بی‌خدا: پرونده‌ای علیه مسیحیت، یهودیت و اسلام و در دفاع از بی‌خدایی به انگلیسی ترجمه شده است.
مانیفست جنبش دموکراسی زیر نام «منشور آزادی»، دست‌نوشته‌ای مهدیزاده کابلی است که در سال ۱۳۶۶ خورشیدی نگاشته شده است. این مانیفست، که نماد جنبش مدرنیسم و روشنگری در افغانستان است، ضمن آن‌که ناکارآمدی حکومت اسلامی را به‌بحث گزارده، راه‌های خروج از بن‌بست را در ایجاد نظام دموکراتیک سکولار و رعایت کامل و بدون قید و شرط حقوق بشر در قانون اساسی افغانستان می‌داند. در مقدمه‌ی این منشور چنین آمده است:
-
تقديم به تمام زنان و مردان آزاديخواهی که در راه ترويج و ارتقای دمکراسی و حقوق بشر پيکار می‌کنند و تحقق اين آرمان را مقدمه‌ی ضروری رهايی و شکوفايی همه‌جانبه نوع بشر می‌دانند.
دموکراسى در وسیع‌ترین تعریف، شیوه‌ی زندگى جمعى است که در آن، همگان براى مشارکت‌هاى اجتماعى، آزادانـه از فرصت‌هاى مساوى برخوردارند. اما در حوزه‌ی سیاسى، دموکراسى، تنها بر فراهم‌آورى فرصت براى مشارکت آزادانه شهروندان در تصمیم‌سازى سیاسى تأکید دارد. چنین دموکراسى بر برابرى انسان‌ها، قانون، حاکمیت مردم پا می‌فشارد، و بر حقوق طبیعى، مدنى و سیاسى انسانى استوار است.
| ▲ | صنعت و تجارت |
در حمل و نقل منظور از مانیفست، فهرست محمولات یک کشتی، قطار یا یک کاروانی از کامیون‌هایی که بیش‌تر از یک بارنامه دارند و حاوی ریز کلیه بارنامه‌های مربوطه به محموله است؛ در هوانوردی لیست مسافران خوانده می‌شود؛ و نیز در تجارت نام شرکتی در انگلستان است.
| ▲ | هنر |
مانیفست در هنر به‌معنای اعلام بیانیه‌هایی توسط بنیان‌گذاران یک سبک یا مکتب جدید، خطاب به هنرمندان دیگر و هم‌چنین مردم است. مانیفست‌ها معمولاً تعیین کننده‌ی خط‌مشی‌ها و اصول و عقاید پیشروان یک سبک یا مکتب به‌شمار می‌آیند. اولین مانیفست‌های مکتب سوررئالیسم توسط آندره برتون پدید آمد.
افزون بر این، مانیفست (Manifesto) فیلمی کمدی-درام به کارگردانی دوشان ماکاویو محصول سال ۱۹۸۸ است. فیلم اقتباسی از رمان امیل زولا به‌نام برای شبی عاشقانه است.
هم‌چنین، مانیفست (هنر) یک فستیوال پویانمایی یا انیمیشن در ملبورن استرالیا است.
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
...
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها │ ...