- زندگینامه
- …
- …
- ...
- ...
- ...
- ...
- ...
- ...
- ...
- ...
- يادداشتها
- پيوستها
- پینوشتها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمهها
- پيوند به بيرون
<...> <...>
امير کروړ سوری (تاريخ زايش وی مشخص نيست - درگذشتۀ ١٥٤ ه.ق)، مشهور به "جهان پهلوان" از فرزندان ملک شنسپ، قديمیترين شاعر زبان پشتو و امير نامدار غور بود.[۱][*]
[↑] زندگینامه
زبدةالواصلين شيخ کته متیزی غورياخيل در کتاب خود، زير عنوان "لرغونی پشتانه" (افغانهای قديم) از کتاب "تاريخ سوری" که آن را در بالشتان يافته و ديده بود، نقل میکند، که در تاريخ سوری آوردهاند: امير کرور فرزند امير پولاد بود، که در سال ۱٣۹ ه.ق در منديش غور امير شد، و وی را "جهان پهلوان" میگفتند.[٢]
اگرچه منهاجسراج از امیر پولاد، بهعنوان یکی از اخلاف غیرمستقیم ملک شنسب یاد میکند که بهقول او، اطراف جبال غور در تصرف امير پولاد بود و زمانی که ابومسلم خراسانی عليه امرای بنیامیه خروج کرد، اين امیر، لشکر غور را به مدد ابومسلم فرستاد و در تايید آلعباس رشادتها کرد و مدتها عمارت مندیش و فرماندهی بلاد جبال غور بدو بود.[٣] اما در سلسلۀ شاهان غوری، شاهزادهيی بهنام امیر کرور در کتابهای تاریخی عربی و فارسی و در هیچ یک از منابع معتبر وجود ندارد. تنها منبعی که از او ياد میکند، پته خزانه (گنجينۀ پنهان) است.[۴]
باوجود آن که به گفتۀ پوهاند صديقالله رشتين، زبان پشتو، پيش از اسلام نيز دارای ادبيات غنی بوده، اما هيچ اثری از آن دوران تاکنون بهدست نيامده است. بنابراين، امير کرور، جهان پهلوان، قديمیترين شاعری است که شعر او را نخستين شعر بهجا مانده از ادبيات پشتو دانستهاند.[۵]
امیر کرور در سال ۱۵۴ ه.ق (۷۷۰ ميلادی) در جنگلهای پوشنگ هرات درگذشته است.
[↑] نمونه شعر
په هندو سند و پر تخار و پر کابل نشته
بل په زابل نشته
له ما اتل نشته
غشي د من مې ځي بريښنا پر ميرڅمنو باندې
په ژوبله يونم يرغالم پر تښتېدونو باندې
په ماتېدونو باندې
له ما اتله نشته
زما د بريو پر خول تاويږي هسک په نمنځ و په وياړ
د اس له سوومې مځکه ريږدي غرونه کاندم لتاړ
کړم ايوادونه او جاړ
له ما اتل نشته
زما د تورې تر شپول لاندې دى هرات و جروم
غرج و باميان تخار بولي نرم زما په اودوم
زه پېژندويم په روم
له ما اتل نشته
پر مروز ما غشي لوني ډارې دښن راڅخه
د هرې رود پر څنډو ځم تښتې پلن راڅخه
رپي زړن راڅخه
له ما اتل نشته
خپلو وگړو لره لور پېرزوينه کوم
دوى په ډاډينه ښه بامم ښه يې روزنه کوم
تل يې ودنه کوم
له ما اتل نشته
پر لويو غرو مې وينا درومې نه په ځنډو په ټال
نړۍ زما ده نوم مې بولي پر دريځ ستا يوال
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[٦]
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]
[٢۱]
[٢٢]
[٢٣]
[٢۴]
[٢۵]
[٢٦]
[٢٧]
[٢٨]
[٢۹]
[↑ ] يادداشتها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدی خراسانی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوستها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پینوشتها
[۱]-
[۲]- محمدهوتک بن داوود، تذکرةالشعراء پته خزانه، کابل: رياست دارالتأليف وزارت معارف، چاپ دوم - ۱۳۳۹ خ، ص ۳۱
[۳]-
[۴]- ...؛ با این حال نام امیر کرور در کتاب "لرغونی پشتانه" (افغانهای قدیم)، تألیف شیخ کته در سال ۷۵۰ ه.ق نیز آمده است. این یادکرد به نقل از کتاب "تاریخ سوری" تألیف محمد بن علی بستی (۶۵۰ ه.ق/۱۲۵۲ م) بیان شده است.
[۵]-
[۶]-
[٧]-
[۸]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱۲]-
[۱۳]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱۶]-
[۱٧]-
[۱۸]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[٢۱]-
[٢۲]-
[٢۳]-
[٢۴]-
[٢۵]-
[٢۶]-
[٢٧]-
[٢۸]-
[٢۹]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمهها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□
□
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]
