(رئیس شورای فرهنگی افغانستان)
انجمن ادبی کابل ماهوار مجله‌ای بنام "مجلهٔ کابل" نشر می‌کرد. مجله می‌توانست بجای اورگان نشراتی این انجمن باشد. اولین شماره این نشریه در ۱۵ جوزای ۱۳۱۰ (۱٩۳۱م) به مدیریت محمد انور بسمل مدیر انجمن ادبی کابل در شهرکابل انتشار یافت. با شروع کار ریاست مستقل مطبوعات در سال ۱۳۱٨ ه. ش در چوکات حکومت افغانستان، اداره انجمن و مجله کابل به ریاست مستقل مطبوعات انتقال کرد.
شمار صفحه‌های مجله کابل در سالهای اول از چهل تا شصت صفحه و در سال دوم میان هشتاد وهشت تا یکصد و بیست و دو صفحه رسید. بعد از چند سال قطع مجله کابل بزرگتر گردید و دو ستونه شد. در سالهای اول نشرات تا ختم سال ۱۳۱٨ ه. ش بهای اشتراک سالانه برای مشترکان مرکز (۱٢) افغانی، ولایات (۱٤) افغانی وخارج از کشور نیم پوند انگلیسی و برای دانش آموزان نیم قیمت تعیین گردیده بود. در سر لوحه نشریه این مجله هدف آن "علمی، ادبی، تاریخی، و اجتماعی" معرفی گردیده است.
مطالب نشراتی این مجله موضوعات اجتماعی، تاریخی، علمی، دینی، زندگ‌نامهٔ مشاهیر، معرفی اماکن، مقابر و شهرهای تاریخی، آثار باستانی، معرفی کتاب‌ها، تاریخچه مطبوعات، نمونه اشعار کلاسیک و معاصر، نمونه‌هایی از ادبیات جهان، نمایشنامه‌ها، پژوهش‌های ادبی، ادبیات عامیانه، مطالبی در باره زبان و ادبیات فارسی دری و پشتو، حکمت و فلسفه، روانشناسی و تعلیم و تربیه، گزارش فعالیت‌های انجمن ادبی کابل، ورزش، فکاهیات، رویدادهای ماه، تازه‌های علم، و مطالب متفرقه موضوع‌های گوناگون بودند.
از میان نویسندگان و شاعرانی که مقاله‌ها و اشعارشان در مجله کابل چاپ می‌شد مرحوم سید قاسم رشتیا، عبدالهادی‌خان داوی، حبیب‌الله‌خان طرزی، قیام‌الدین خادم، احمدعلی کهزاد، عبدالحی حبیبی، قاری عبدالله، مرحوم پوهاند عبدالحق بیتاب، شایق کابلی، مستغنی، سرور گویا، غلام‌احمدخان نویــــد، ازرقی هروی، عبدالرؤف بینوا، یوسف آئینه، عالم شاهی، ولی طواف، گل‌پاچا الفت و از صدیق‌الله رشتین می‌توان نام برد.
گفتنی است در سالهای نشراتی (۱۳۱۱ – ۱۳۱٩ ه. ش) با جا افتادن این مجله در بین روشنفکران جامعه و مطرح شدن شخصیت‌های گرداننده آن، دولت در تلاش افتاد تا با برکناری افراد مستقل و اندیشمند از گردانندگی مجله از شهرت دبیران و همکاران آن بکاهد. با آنهم مجله وزین کابل از شهرت نیفتاد و همکارانش در تقویت هویت ادبی و تاریخی آن کوشیدند. ولی دست‌اندازی دولت تا آخر بی‌تأثیر نماند. در سال ۱۳۱۶ با تغییر نام انجمن ادبی کابل به پشتو تولنه در نام و نشان و زبان این مجله تغییراتی عمده رونما گردید. با تقویت زبان پشتو از سوی دولت، مطالب پشتوی مجله بیشتر شده رفت و نام مجله به "کابل مجله" عوض گردید. تا آنکه در سال ۱۳۱٩ ه. ش بخش نشرات انجمن ادبی کابل بنام "پشتو تولنه" تعویض گردید. از آن پس مجله وزین کابل به زبان دری انتشار نیافت. و با همان نام و هویت سابق مطالب آن به زبان پشتو نشر گردید که تا آخر نشرش همان خواننده‌های اولی و جوشانی مطالب ادبی و تاریخی را نیافته بار دوش تحویلخانه‌های پشتو تولنه گردید.
بعداً شعبه تاریخ انجمن ادبی کابل از سال ۱۳٢۱ ه. ش جهت تکمیل آرمان‌های پشتوگرایان که هدف‌شان محو انجمن ادبی کابل بود به انجمن تاریخ مبدل گردید.
به این ترتیب انجمن ادبی کابل و نشریه وزین "مجله کابل" تار و مار گردید و تا امروز انجمنی نتوانست جانشین انجمن ادبی کابل گردد و مجله‌ای به وزن "مجله کابل" اولی در آسمان مطبوعات افغانستان نشر گردد.[۱]
پی‌نوشت‌ها
__________________________________________
جُستارهای وابسته
__________________________________________
منابع
__________________________________________
پيوند به بیرون
__________________________________________
<گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله>