دانشنامۀ آريانا

▼

۱۳۸۷ مهر ۲۰, شنبه

زیگموند فروید

از: مهديزاده کابلی


فهرست مندرجات


زیگموند شلومو فروید ‏ (زادۀ ۶ مه ۱۸۵۶ -درگذشتۀ ۲۳ سپتامبر ۱۹۳۹)، روان‌پزشک اتریشی و پایه‌گذار رشته روان‌کاوی است.[۱]


[↑] زندگی‌نامه

زیگموند فروید در ۶ مِی ۱٨۵۶، در شهر پریبور در جمهوری چک کنونی و امپراتوری اتریش پیشین به‌دنیا آمد. خانواده وی از یهودیان اشکنازی بودند. پدرش پارچه‌فروش بود که سه سال پس از تولد زیگموند به دلیل مشکلات مالی همراه با خانواده خود به لایپزیک رفت و پس از مدتی به وین مهاجرت کرد.[٢][خانواده فروید، هنگامی که او جوان بود، از لایپزیک در آلمان به وین نقل مکان کردند و او بیشتر عمرش را در همین شهر گذراند.][٣]

فروید به یکی از بهترین دبیرستان‌های وین رفت و آن‌جا را با درجه ممتاز به پایان رساند. نخست می‌خواست حقوق بخواند؛ اما بعد در سال ۱۸۷۳ وارد دانشکده پزشکی دانشگاه وین شد و در سال ۱۸۷۵ برای بورس تحصیلی در رشته جانورشناسی به تریست ایتالیا رفت.[۴] پس از گذراندن دوره دکتری پزشکی، در ۱۸۸۲ مدرک گرفت و در دانشگاه وین به‌عنوان پزشک عمومی به‌کار مشغول شد و احترام خاصی در جامعه به‌دست آورد[۵] و نيز در همان زمان با مارتا برنز ازدواج کرد.[٦]

در ۱۸۸۵ برای تححقیقات عصب‌شناسی وارد پاریس شد و در بیمارستان سال‌پتریه با ژان مارتن شارکو که بزرگ‌ترین روان‌پزشک زمان به شمار می‌رفت آشنا شد. شارکو بر کاربرد هیپنوتیزم در درمان هیستری کار می‌کرد.[٧]

فروید در خلال کارهای پژوهشی‌اش با ژان‌مارتین شارکو، عصب‌شناس فرانسوی، به نوعی اختلال هیجانی به نام هیستری علاقه‌مند شد. سپس فروید و دوست فرانسوی‌اش و دکتر ژوزف بروئر، درمان یک بیمار که به نام "آنا اُ" شناخته می‌شود و در واقع خانمی به نام برتا پاپن‌هایم بود را شروع کردند. عوارض او شامل سرفه‌های عصبی، بی‌حسی و فلج بود. در طول درمان، او چند حادثه آسیب‌زا را در زندگی گذشته‌اش به یاد آورد که فروید و بروئر اعتقاد داشتند در بیماریش دخالت دارند.

دو پزشک چنین نتیجه‌گیری کردند که مشکلات آنا علت جسمی ندارد و گوش‌دادن به صحبت‌های او اثر آرام‌بخشی در عوارض او داشت. فروید و بروئر برپایه کارهایی که با آن کردند در سال ۱٨۶۵ کتاب "مطالعاتی در هیستری" را انتشار دادند. روش درمان آن‌ها به نام "گفتار درمانی" معروف شد و نخستین نمونه از درمان هیستری از طریق استفاده از تخلیه هیجانی (catharsis) بود. کتاب‌های بعدی فروید "تعبیر رویا" (۱٩۰۰) و "سه مقاله در نظریه جنسیت" (۱٩۰۵) بود. با وجودی که این کارها معروفیت جهانی یافت امّا نظریه مراحل رشد روانی- جنسی او برای مدّت‌های طولانی موضوع بحث و انتقاد بوده است. هر چند به نظریه‌های فروید غالباً با شک و تردید نگریسته می‌شود امّا تاثیرات کارهای او بر روان‌شناسی و برخی رشته‌های دیگر تا به امروز ادامه داشته است. از او به عنوان بنیانگذار روانکاوی نام برده می‌شود.[۱][زیگموند فروید، وبگاه روانشناسی و مشاوره]

فرويد پدر روان‌شناسی مدرن و يکی از اثر گذارترين شخصيت‌های قرن بيستم بوده. او در يک خانواده يهودی در اطريش به دنيا آمد و از کودکی نبوغ خودش را نشان داد. در دهه ۳۰ ميلادی تحت فشار نازيسم مجبور شد از اطريش بگريزد و به فرانسه و در نهايت به انگليس پناهنده شود ولی در انگليس عمر زيادی نکرد و در اثر سرطان دهان (ناشی از مصرف بی‌رويه سيگار) مرد.

يکی از جنجالی‌ترين نظرات فرويد (که در واقع براساس خاطرات کودکی خودش شکل گرفته بود) اين بود که نياز جنسی محرک اصلی بسياری از فعاليت‌های بشری است. او حتی رابطه فرزند و والدين را نيز بر همين اساس تعبير می‌کرد زيرا بخاطر می‌آورد که در کودکی نسبت به مادرش تمايل جنسی داشته است. فرويد معتقد بود که به همين دليل معمولا پدران رابطه بهتری با دخترانشان و مادران رابطه بهتری با پسرانشان دارند. به دليل مشابهی او معتقد بود که پسرها از پدرشان متنفرند و در سر توطئه قتل او را می‌چينند. او معتقد بود که در دوره‌ای از تاريخ اين فقط يک توطئه نبوده بلکه پسران واقعا پدر را ميکشتند و سپس جسد پدر را در يک مراسم خاص ‌خورده و زنان او را تصاحب می‌کردند. فرويد معتقد بود که پسران پس از کشتن پدر و برای زنده نگه‌داشتن ياد او مراسمی برگزار می‌کردند که به مرور زمان از دل اين مراسم مفاهيم دينی و تئوری خدا شکل گرفت.

نظرات فرويد در مورد زنان نيز به شدت جنجال برانگيز بود. اگرچه او جزو پيشروان آزادی و تحصيلات برای زنان بود٬ اکثر فمينيست‌های معتقدند که نظرات فرويد جنبش زنان را نيم قرن به تاخير انداخت. فرويد معتقد بود که دختران از کودکی نسبت به پسران دچار احساس حسادت می‌شوند و احساس می‌کنند که يکی از اعضای بدنشان را از دست داده‌اند. اصطلاح Penis Envy برای اولين بار در کارهای فرويد ظاهر شد. او معتقد بود که تلاش‌های زنان برای بازگشت به جامعه و يا در دست گرفتن کارهايی که مردان انجام می‌دهند يک شورش عليه اين عقده فروخورده است. Firestone فمينيست معروف کانادائی معتقد است که نظرات فرويد در مورد زنان کاملا صحيح است ولی بايد هرجا که فرويد نوشته Penis اين کلمه را با Power عوض کنيم!

نظرات غير معمول فرويد برايش دشمنان زيادی تراشيد. بزرگترين انتقادی که از فرويد می‌شد (و می‌شود) اين بوده که در اکثر مقالات علمی‌اش با استناد به يک يا دو مورد نتايج کلی صادر کرده است. به عنوان مثال تنفر از پدر و آرزوی جايگزينی او برای تصاحب مادر يک تجربه به شدت شخصی زيگمويند و يکی از بيماران خوردسالش (Little Hans) بود. (در حدود ۴۰ سالگی٬ زيگموند در اثر شدت تنفر از پدرش٬ خودش دست به روان‌درمانی خودش زد).

اولين تئوری‌های تعبير خواب و ارتباط خواب با ذهن غير‌فعال نيز توسط فرويد مطرح شد. طبق نظرات فرويد اگر شما موقع خوابيدن گشنه باشید٬ احتمالا خواب غذا خوردن می‌بينید. يا اگر مرتب خواب می‌بينيد که کلاه برسر داريد احتمالا دليلش اينست که نگران از دست دادن موهايتان هستيد. روش‌های فرويد در تعبير خواب کماکان استفاده می‌شود.

بسياری از نظريات فرويد امروزه رد شده و يا با نظرات کامل‌تری جايگزين شده٬ با اين وجود دوست و دشمن معترف نبوغ او بوده و هستند. بسياری از روش‌های او در روان‌شناسی (بالينی) کماکان استفاده ميشود و علم روان‌شناسی مديون انقلابی است که او آغازگر آن بوده.

و بلاخره اينکه فرويد معتقد بود که نه فقط افراد که جوامع را هم می‌توان و باید روان‌شناسی کرد (فکر کنم اگر جامعه امروز ما را می‌ديد يک تئوری جنجالی از روش در می‌آورد!)[۲][زیگموند فروید، وبگاه بينديش]

صرفنظر از درستی یا نادرستی نظریه‌های فروید، بدون هیچ تردید او تاثیر فوق‌العاده‌ای بر رشته روان‌شناسی گذاشته است. کارهای او این عقیده را تقویت کرد که تمام بیماری‌های ذهنی، علل فیزیولوژیکی ندارند. کارها و نوشته‌های فروید به درک امروزی ما از شخصیت، روان‌شناسی بالینی، رشد انسان و روان‌شناسی نابهنجاری کمک شایانی نموده است.

فروید همچنین بر روی روان‌شناسان معروف دیگری از جمله آنا فروید، ملانی کلاین، کارن هورنای، آلفرد آلدر، اریک اریکسون و کارل یونگ تاثیر گذار بوده است.[] سر انجام، او در ٢۳ سپتامبر ۱٩۳٩، در اثر سرطان دهان (ناشی از مصرف بی‌رويه سيگار) از دنیا رفت.


[↑] آثار

    ● تعبیر خواب (۱۹۰۰)
    ● توتم و تابو (۱۹۱۳)
    ● روان‌شناسی گروه و تحلیل من (۱۹۲۱)
    ● تمدن و گله‌مندان از آن (۱۹۳۰) تحت عنوان "فرهنگ و ناخوشایندیهای آن" توسط امید مهرگان از آلمانی به فارسی برگردانده شده است.
    ● بررسی رفتارهای جنسی
    ● آسیب‌شناسی زندگی روزمره
    ● موسی و یکتاپرستی
    ● آیندهٔ یک وهم

[↑] …



[↑] :



[↑] :



[↑] :



[↑] :



[↑] :



[↑] :



[↑] :



[↑] :




[٨]
[۹]
[۱٠]

[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]

[٢۱]
[٢٢]
[٢٣]
[٢۴]
[٢۵]
[٢٦]
[٢٧]
[٢٨]
[٢۹]


[↑ ] يادداشت‌ها


يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط … برشتۀ تحرير درآمده است.



[↑] پيوست‌ها

پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:



[↑] پی‌نوشت‌ها

[۱]- زیگموند فروید، ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[۲]- موللی، کرامت، مبانی روانکاوی فروید – لکان، ص ۲۸٦
[۳]- زیگموند فروید، وبگاه روانشناسی و مشاوره
[۴]- مبانی روانکاوی فروید – لکان، ص ۲۸٦
[۵]- زیگموند فروید
[۶]- مبانی روانکاوی فروید – لکان، ص ۲۸٦
[٧]- همان‌جا، ص ۲۸٧
[۸]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱۲]-
[۱۳]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱۶]-
[۱٧]-
[۱۸]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[٢۱]-
[٢۲]-
[٢۳]-
[٢۴]-
[٢۵]-
[٢۶]-
[٢٧]-
[٢۸]-
[٢۹]-



[↑] جُستارهای وابسته

□
□
□



[↑] سرچشمه‌ها

□ موللی، کرامت، مبانی روانکاوی فروید – لکان، تهران: نشر نی، چاپ دوم - ۱۳۸۴ خ. شابک: ۹٦۴ ۳۱٢ ٧۵٢ ۴
□
□
□



[↑] پيوند به بیرون

[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]