دانشنامۀ آريانا

۱۳۸۷ دی ۴, چهارشنبه

واصف باختری

واصف باختری

شاعر نامور دری‌گوی افغانستان

نـوشــته: پروفیسور رسول رهین
(استاد دانشگاه کابل)


واصف باختری در سال ۱۳٢۱ ه‍. ش. در شهر مزار شـریف بدنیا آمده اسـت. وی دوره‌های دبستان و دبیرستان را در مدرسه‌های باختر مزارشریف و حبیبیه کابـــل به پایان بــرده در ســـال ۱۳٤۵ ه‍. ش. از دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه کابل دانشنامه لیسانس گرفت.

باختری تحصیلاتش را در امریکا پیگیری کرد و در سال ۱۳۵٤ ه‍. ش. از دانشگاه کلمبیا در رشته آموزش و پرورش دانشنامه فوق لیسانس بدست آورد.

او در وزارت معارف شامل وظیفه شد. تصحیح و تدوین کتابهای درسی از جمله وظایفی بود که وی در مدت پانزده سال در ریاست تألیف و ترجمه وزارت معارف (آموزش و پرورش) بر عهده داشت. وی از سال ۱۳۶۰ ه‍. ش. مدیر مسؤل مجله ژوندون، نشریه انجمن نویسندگان افغانستان شد. در سال ۱۳۵٧ ه‍. ش. زندانی شد و دو سال در بند ماند.

واصف باختری از برجسته‌ترین چهره‌های ادبیات معاصر افغانستان است. آگاهی کامل او از وزن‌های شعر کلاسیک، بدعت‌های عروضی نیما و شناختی ژرف از فضای اجتماعی و تاریخ میهنش، همراه با برخورداری از تکنیک قوی قالب‌های شعری کلاسیک و امروزی او را هم‌سنگ بزرگان شعر قدیم و جدید افغانستان می‌سازد. سبک شعری او بیانگر جایگاه والای وی در ادبیات امروز افغانستان است. گرچه وی را متأثر از شاعرانی مانند نادر نادرپور، مهدی اخوان ثالث، و فروغ فرخ‌زاد می‌خوانند، ولی مسلم است که سروده‌هایش سبکی مشخص دارد و مهر و نشان ویژه خود را دارا است و هرگز در آستانه تقلید متوقف نشده است. خود واصف باختری در این باره می‌گوید: "من اینرا برای خود یک خلاء نمی‌دانم که در یک مرحله از زندگی شاعرانه‌ام تحت تأثیر اخوان باشم. حتی به این می‌بالم که اخوان شاعر بزرگی است. اما وقتی سر تأثیرپذیری صحبت می‌شود باید مظاهر آن به صورت مشخص نشان داده شود."

وی از نخستین شاعران افغانستان است که به شعر نیمایی و سپید روی آورد و به سبب آشنایی با زبانهای انگلیسی و عربی و آگاهی از جامعه ادبی کشورش با ترجمه سروده‌های دیگر شاعران جهان مدد رساند. سروده‌هایش بیشتر جنبه نمادین دارد، گرچه بسان سایر نوپردازان نخست به غزلسرایی روی آورده بود. سروده‌های متأخر وی لحنی حماسی و روایتی یافته که از برخی نمادهای اساطیری مـایه می‌گیرد و در میان روشنفکران افغانستان از مقبولیت ویژه‌ای برخوردار است.

آثار و تألیفات:

دفترهای آفتاب نمی‌میرد
از میعاد تا هرگز
شگوفه‌ها
سرود باختر
ازین آیینه بشکسته تاریخ
ترجمه اسطوره بزرگ شهادت
سرود وسخن در ترازو (تحقیقاتی در باره عروض)
دیباچه‌ای در فرجام تا شهد پنج ضلعی آزادی
در استوای فصل شکستن
دروازه‌های بسته قدیم
مویه‌های اسفندیار گم‌شده

آثار منثور:

نردبان آسمان (مجموعه مقالاتی در باره جلال‌الدین مولوی)
سرود و سخن در ترازو
پژوهش‌هایی در باب عروضی
گزارش عقل سرخ
درنگ‌ها در بیرنگ‌ها
بازگشت به الفبا
در غیاب تاریخ
در ورزشگاه ثانیه‌های شرقی

جناب واصف باختری در ایالات متحده امریکا زندگی دارد. سر حال است. دارای انرژی سرشار کار فرهنگی و هنری می‌باشد. امیدواریم فضای آرام و طبیعت بارانی و سبز امریکا بیشتر از پیش طبع پرشور و این آزاده افغانستانی را بشور آورد تا با ایجادیات ناب و سحرگونه خود افغانستانی‌های درون مرزی و برون مرزی را شور تازه داده داعیه مقابله با فرهنگ‌ستیزان عصر را واژگون نمایند. برای این شایسته والامقام فرهنگی و هنری افغانستان عمر دراز و آرامش خاطر همیشگی می‌طلبیم.

[1 2 3]