[...] [...]
هنری والتر بیلو (به انگلیسی: Henry Walter Bellew) (زادۀ ۱٨٣۴ م -درگذشتۀ ۱٨۹٢ م)، نویسنده، پزشک و افسر نظامی بریتانیایی بود که نخستین دستور زبان پشتو را به انگلیسی به‌نگارش درآورد.
[↑] زندگی‌نامه
هنری والتر بیلو، در سال ۱٨٣۴ میلادی در یک خانوادۀ انگلیسی در هند بریتانیایی به دنیا آمد و تحصیلات خود را در بیمارستان سنت جورج لندن به‌پایان برد. پس از آن، به‌عنوان معاون جراح، در قشون بنگال خدمت کرد و در سال ١٨۵٧، با هیأت نمایندگی بریتانیا، به‌سرپرستی هَری بُرنیت لُمزدین (Harry Burnett Lumsden)، به افغانستان رفت. در سال‌های دهۀ ١٨٦٠ با هیأت پیشقراولان در مردان خدمت می‌کرد و سپس به‌عنوان جراع در پیشاور مشغول شد. بعدها به‌سمت کارمند سیاسی در کابل گماشته شد. در آخر عمر، به‌عنوان سر جراح عمومی در هند مشغول بود و در سال ١٨٨٦ بازنشسته شد. سرانجام، در سال ١٨٩٢ درگذشت[۱].
[↑] آثار
بیلیو آثار زیادی دربارۀ افغانستان و هند نگاشته، از جمله نخستین دستور زبان پشتو، که معروف است و عمده‌ترین آثار او به‌شرح زیر است:
- ١- دستور زبان (گرامر) زبان پشتو (١٨۵۴)
٢- ژورنال هیأت سیاسی در افغانستان در ١٨۵٧ (١٨٦٢)
٣- گزارش عمومی دربارۀ یوسفزی (١٨٦۴)
۴- افغانستان و افغان‌ها (١٨٧٩)
۵- نژادهای افغانستان (١٨٨٠)
٦- فرهنگ لغت (دکشنری) زبان پختو یا پشتو
٧ - کاوشی دربارۀ اتنوگرافی افغانستان (١٨٩١)
٨- کشمیر و کاشغر ٧٣-١٨٧۴
٩- از اندوس تا تایگریس[٢]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
يادداشت ۲: این که گفته می‌شود: «در هنگام جنگ اول افغان و انگلیس (١٨٣٨-١٨۴٢ میلادی)، هنری والتر بیلو دستیار ژنرال تدارکات در پادگان کابل بود. در آن زمان، او در میان افسرانی قرار داشت که پیشنهاد می‌کرد که لشکر بریتانیا به هند باز گردد. او و یک تعداد کمی از سربازان موفق شدند تا از غایلهٔ گذرگاه‌های خرد کابل و چگدلک نجات یابند و حتی آنان خود را تا فتج‌آباد، در ۲۴ کیلو متری جلال‌آباد رسانیدند. اما در آن‌جا آنان مورد یورش روستاییان قرار گرفتند و بیلو در این جمع کشته شد.» این ظاهراً شخص دیگر است.[٣] و تصویر بالا هم متعلق به این شخص است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]-
[٢]-
[۳]- Major Henry Walter Bellew (1803-1842), National Army Museum, London
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]