 |
|
کریسمس
مسیحیت آیین‌های مسیحی
کریسمَس (به انگلیسی: Christmas، با تلفظ آمریکایی: Christmas؛ به فرانسوی: Noël؛ به آلمانی: Weihnachten و به عربی: عيد الميلاد) بزرگ‌‌ترین جشن مسیحیان جهان است که برپایه گاه‌شماری آن‌ها زادروز عیسی دانسته می‌شود. اکثر مســیحیان این روز را هر ســاله در ۲۵ دســامبر، با آیین‌های ویژه برگزار می‌کنند.[۱] در حالی که برخی ديگر، آن را در ٧ ژانويه جشن می‌گيرند.[٢]
| ▲ | واژه‌شناسی |
واژه‌ی کريسمس (Christmas) از ترکيب دو کلمه‌ی کريست (Cristes يا Christes) و مَس (maesse) پديد آمده است. واژه‌ی کريست در واقع برگرفته از کلمه‌ی يونانی کريستوس به‌معنای مسيح است و واژه‌ی مَس ريشه در کلمه‌ی قبطی به‌معنای تولد يا زايش دارد.[٣] از اين رو، واژه‌ی کریسمس به معنای «زادروز مسيح» که با کلمه‌ی یلدا ربط پیدا می‌کند. «یلدا از نظر معنی معادل با کلمه نوئل از ریشه‌ی ناتالیس رومی به‌معنای تولد است و نوئل از ریشه‌ی یلدا است. واژه‌ی یلدا سریانی و به‌معنی ولادت است. ولادت خورشید (مهر و میترا) و رومیان آن را (ناتالیس انویکتوس) یعنی روز (تولد مهر شکست‌ناپذیر) نامند»[۴].
زمانی که مراسم شب یلدا (شب چله)، به قلمرو رومیان راه یافت و جشن «ساتورن» خوانده می‌شد. ظاهراً پس از مسیحی شدن رومی‌ها (سیصد سال بعد از تولد عیسی مسیح)، جشن ساتورن اعتبار خود را از دست نداد و ادامه پيدا کرد. کلیسا، در همان سده، جشن تولد مهر را به‌عنوان زادروز عیسی پذیرفت، از آن‌جا که، زمان تولد او دقیقا معلوم نبود، با تصویب پدر کلیسا، کریسمس (مراسم میلاد مسیح) را ٢۵ دسامبر قرار دادند. بنابراين، مفهوم هر دو واژه هم یکی است.[۵]
با اين توصيف، واژه‌ی کريسمس، در حدود سال ۱۰۵۰ میلادی به‌صورت «Christes maesse» در انگلیسی قدیم به‌معنی «جشن [ميلاد] مسیح»، وارد زبان انگلیسی گردید و محققان معتقدند، گونه کوتاه‌تر آن یعنی Xmas شــاید در قـرن ســیزدهـم بـرای نخســتین بار بـه کار رفتـه باشــد. واژه قدیمی‌تـر «یـول» (Yule) احتمالاً از واژه‌ی آلمانی jōl یا انگلوساکسونی geōl که به جشن انقلاب زمســتانی اشــاره دارد، مشــتق شــده اســت. واژه‌های متناظر در دیگر زبـان‌ها چـون، نَویـداد (Navidad) در اســپانیایـی، ناتـاله (Natale) در ایتالیایـی و نوئـل (Noël) در فرانســوی، همــگی [برگرفته از واژه‌ی لاتين: «nativitas» و «nacimiento» اســت و] معنــای «میـلاد» را تداعـی می‌کننـد[٦] و بـر اســاس واژه‌نـامـه‌ی معتـبر "Wahrig" واژه‌ی آلمانـی «وایناختِن» (Weihnachten)، به‌معنای «شب متبرک» يا «شب تقدیس‌شده» است.[٧]
مراسم عشای ربانی در کلیسای سنت پیتر در واتیکان
| ▲ | ریشه‌ی تاریخی |
 |
«کریسمس»، جشنی که هر ساله نوید آغاز سال نوی میلادی را به جهانیان می‌دهد، یک جشن مذهبی مسیحیان است که بیشتر آن‌ها این جشن را در ۲۵ دسامبر برگزار می‌کنند و برخی ديگر، کريسمس را در ٧ ژانويه جشن می‌گيرند.[٨] سرچشمه‌ی این جشن را در مهرپرستی، که کیش رومیان پیش از گرویدن به مسیحیت بود، می‌دانند. به‌همین دلیل، کریسمس با شب یلدای (شب چله) آريايی‌ها همزادی و اشتراکات فراوان دارد.[۹]
در زمينه‌ی تاريخ کريسمس در «دايرةالمعارف بزرگ شوروی» (روسی) آمده است: «کريسمس ... از آيين پرستش اديان قبل از مسيحيت گرفته شده است که بزرگداشت «مرگ و رستاخيز خدايان‌شان» بود. اين عيد سالانه در ميان دهقانان و روستاييان رواج داشت و معمولاً هر سال به‌هنگام انقلاب زمستانی (يعنی بلندترين شب سال يا شب يلدا) بين ٢۱ تا ۲۵ دسامبر جشن گرفته می‌شد و زايش ايزدی بود که طبيعت را از نو زنده می‌کرد.»
اين دايرةالمعارف می‌افزايد: «تا چند قرن پس از پايه‌گذاری مسيحيت پيروان عيسی کريسمس را جشن نمی‌گرفتند ... در اواسط قرن چهارم بود که مسيحيت آيين انقلاب زمستانی (يلدا) را از پرستش ميترا عاريه گرفته، آن را به جشن کريسمس تبديل کرد و اولين مسيحيانی که کريسمس را جشن گرفتند مسيحيان روم بودند. در قرن دهم، کريسمس به همراه مسيحيت به روسيه راه يافت و در آن‌جا با آيين و جشن‌های زمستانی اسلاوهای باستانی ادغام شده، تبديل به عيد تقدس و تکريم ارواح نياکان شد.»[۱٠]
این جشن مسیحیان در طول تاریخ خود، دگرگونی‌های بسیاری را تجربه کرده است. آن‌گونه که از تاریخ بر می‌آید، کریسمس در قرن چهارم میلادی که امپراتوری روم (بیزانس) به‌طور رسمی آیین مسیحیت را پذیرفت، در دنیای غرب رایج شد و به مرور زمان، نشو و نما گرفت.[۱۱]
جامعه مسیحیت اولیه، میان تاریخ واقعی میلاد عیسی مسیح و مراسم مذهبی بزرگداشت این واقعه، فرق می‌نهاد. در دو قرن نخست پیدایش آیین مسیحیت، بازشناسی تاریخ زادروز شهدای مسیحی و به پیروی از آن، عیسی، با مخالفت‌های بسیاری در بین پیروان این آیین روبه‌رو شد. عده بسیاری از پدران کلیسا، نظرات نیشدار و کنایه‌آمیزی در خصوص برپایی جشن تولد افراد در ادیان پاگانیسم (آیین‌های دگرکیشی یا چندخدایی) داشتند و در واقع از دید کلیسا، این روزِ جانسپاری قدیسان و شهدا بود که می‌بایست به‌عنوان روز واقعی به دنیا آمدن آنان، گرامی داشته شود. منشأ دقیق انتخاب روز ۲۵ ماه دسامبر به‌عنوان میلاد عیسی مسیح در پرده‌ای از ابهام قرار دارد و تاریخدانان در مورد آن که مسیحیان از چه زمانی شروع به برپاداشتن جشن میلاد مسیح نمودند، راسخ نیستند. گرچه اناجیل چهارگانه در عهد جدید، تولد عیسی را با جزئیات شرح می‌دهند، اما هیچ تاریخی برای آن ذکر نشده است. روز ۲۵ دسامبر، برای نخستین بار در سال ۲۲۱ پس از میلاد، در نوشته‌های سکستوس ژولیوس افریکانوس (اولین تاریخنگار مسیحی) به‌عنوان روز تولد مسیح، انعکاس یافته و بعدها به‌طور فراگیر در جهان مسیحیت پذیرفته شده است.[۱٢]
آنچه از تاريخ بر می‌آيد، برای نخستين‌بار، کنستانتین کبیر (امپراطور روم) در ابتدای انتشار مسیحیت، با مشاورت کلیسا اقدام به تغییر تاریخ میلاد عیسی مسیح کرد. بر اساس انجیل میلاد عیسی مسیح در اعتدالین (بهار یا پاییز) واقع گردید. چنان‌که در انجیل متی می‌خوانیم که در هنگام میلاد عیسی، «چوپانان گله‌های خود را به صحرا می‌بردند». با استفاده از شواهد دیگری از کتاب مقدس نیز اثبات می‌شود که تولد مسیح، در پاییز صورت گرفت، نه در زمستان.
در هنگامه‌ی آغاز انتشار مسیحیت، آیین میترائیسم یا خورشیدپرستی که به‌نظر می‌رسد از مصر باستان به ایران منتقل شده بود، در میان برخی ملل اروپایی و همچنین سربازان رومی اشاعه زیادی یافته بود. بنابر اين، کلیسای اولیه‌‌ی مسیحیت، با مشاورت امپراطور با دو هدف اقدام بر جلو بردن و انطباق دادن تاریخ میلاد مسیح بر جشن زادروز مهر (خورشید) در نخستین شب زمستان (معروف به شب یلدا) نمودند:
- به این طریق جشن و مراسم آن که حذف نمودنش ممکن بود اثرات مخربی بر روحیه سربازان بگذارد، در همان تاریخ قبلی حفظ و برقرار گردید.
- معنای جشن که از مراسم بت‌پرستانه محسوب می‌شد تغییر یافت و به مراسم پرستش خداوند یگانه تبدیل شد.[۱٣]
اما بیشتر محققان معتقدند که این روز در امپراتوری روم جایگزینی برای جشن «روز تولد خورشید شکست‌ناپذیر» که در هنگامه‌ی انقلاب زمستانی به‌عنوان نماد نوزایی خورشید، به دور افکندن زمستان و ندای تولد دوباره بهار و تابستان برگزار می‌شد، رایج گردید و در واقع کریسمس، صورت «مسیحی شده» این جشن است. پیش از پذیرفتن آیین مسیحیت به‌عنوان دین رسمی روم در قرن چهارم میلادی، رومیان هر ساله در روز ۱۷ دسامبر در جشنی به‌نام «ساتورنالیا» به سیاره کیوان (ساتورن)، ایزد باستانی زراعت، احترام می‌نهادند. این جشن تا هفت روز ادامه می‌یافت و انقلاب زمستانی را که طبق گاه‌شماری یولیانی باستان حدوداً در ۲۵ دسامبر واقع می‌شد، شامل می‌گردید. هنگام عید ساتورنالیا، رومی‌ها اقدام به برپاداشتن جشن و سرور، به تعویق انداختن کسب و کار و منازعات، هدیه‌دادن به همدیگر و آزادکردن موقتی برده‌ها می‌نمودند. همچنان آیین رازآمیز میترائیسم، بر پایه پرستش ایزد باستان آريايی‌ها، میترا، در سرزمین‌های تحت فرمانروایی روم باستان اشاعه زیادی یافته بود و بسیاری از رومیان، رویداد بلندتر شدن روزها به دنبال انقلاب زمستانی را با شرکت کردن در مراسمی به‌منظور بزرگداشت زادروز میترا، در ۲۵ دسامبر جشن می‌گرفتند. این جشن‌ها و سایر مناسک تا اول ژانویه ادامه می‌یافت که رومیان این روز را نخستین روز ماه و سال جدید می‌دانستند[۱۴].
کلیسای کاتولیک روم روز ۲۵ دسامبر را به‌عنوان زادروز مسیح برگزید تا به مراسم پاگانیسم در آن زمان معنا و مفهوم مسیحی بخشد. برای نمونه، کلیسا جشن زادروز میترا خدای نور و روشنایی را با جشن بزرگداشت زادروز عیسی که عهد جدید او را نور و روشنی جهان می‌نامد، جایگزین نمود. کلیسای کاتولیک با این امید که پیروان آیین میترا را به آیین مسیحیت وارد کند، به آن‌ها اجازه داد تا به‌عنوان بزرگداشت زادروز مسیح به برگزاری جشن و سرور خود در تاریخ معین شده پیشین ادامه دهند.[۱۵]
زمان «کریسمس» اکنون نیز میان شاخه‌های مختلف مسیحیت اعم از ارتدوکس، کاتولیک و پروتستان‌ها، متفاوت است و هریک، مبنایی را برای آن تعیین کرده‌اند گرچه همگی به سالروز تولد «مهر» (میترا) - خدای پاکی - آريايی‌های باستان نزدیکند. آداب و رسوم کریسمس نیز در طول زمان دچار دگرگونی‌های بسیار شده است، به‌گونه‌ای که می‌گویند هدیه‌دادن و شیرینی‌های متنوع و رنگارنگ آن در قرن نوزدهم میلادی توسط تاجران یهودی در اروپا رایج شد. عده بسیاری نیز معتقدند که «بابانوئل»، شخصیت افسانه‌ای که مسیحیان را در ایام کریسمس با هدایای خود، خوشحال می‌سازد، در واقع از عمو نوروز ایرانی الهام گرفته و در ابتدا، لباسی سبز بر تن داشته است. علت تغییر رنگ بابانوئل به لباس قرمز مشخص نیست و به‌همین دلیل، امروزه عده‌ای - به‌طنز یا جدی - معتقدند که شرکت کوکاکولا، چنین رنگی را به آن داده است. بابانوئل پیش از این به کودکان هدیه می‌داد اما چند دهه است که به لطف تبلیغات دنیای مصرف، دادن هدیه به بزرگان را نیز مد کرده است.[۱٦]
| ▲ | آئین‌های کریسمس |
برگزاری کریسمس در کشورهای مختلف مسیحی بنا به سنت و رسوم آن‌ها، تفاوت‌هایی نیز با یکدیگر دارد. مردم برای جشن گرفتن تولد عیسی مسیح به کلیساها می‌روند.[۱٧] در این دوران، به‌خصوص رایج است که مسیحیان از دستورهای عیسی پیروی می‌کنند.
بر اساس «عهد جدید»، عیسی مسیح از مریم باکره در آخوری در بیت‌اللحم به دنیا آمد
مسیحیان کاتولیک، پروتستان، پیروان کلیسای ارتدوکس یونانی و کلیسای قبطی‌ها بیست و پنجم دسامبر را زادروز عیسای مسیح می‌دانند، بنابراین بیست و چهارم دسامبر «شب کریسمس» نامیده می‌شود. اما ارامنه سرزمین‌های مقدس و ایران و جهان ششم ژانویه را به‌عنوان کریسمس جشن می‌گیرند.[۱٨] برخی معتقدند که زادروز مسيح، در واقع زادروز مهر است، و ريشه‌های آريايی دارد. شب يلدا و شب کريسمس، با يکديگر ارتباط مستقيم دارند. يلدا و مراسمی که در نخستين شب زمستان و بلندترين شب سال برپا می‌شود، ويژه پيروان آئين مهر است و آن‌ها معتقدند که اين شب، زادشب مهر است، که مهر ايزد نور و روشنايی، از دل سياهی اين شب زاده شده است. واژه يلدا يک واژه سريانی است به‌معنای تولد.[۱۹] بسیاری از رومیان، رویداد بلندتر شدن روزها به‌دنبال انقلاب زمستانی را با شرکت کردن در مراسمی به‌منظور بزرگداشت زادروز میترا، در ۲۵ دسامبر جشن می‌گرفتند. این جشن‌ها و سایر مناسک تا اول ژانویه ادامه می‌یافت که رومیان این روز را نخستین روز ماه و سال جدید می‌دانستند. کلیسای کاتولیک روم روز ۲۵ دسامبر را به‌عنوان زادروز مسیح برگزید تا به مراسم پاگانی مرسوم آن‌زمان معنا و مفهوم مسیحی بخشد. اعضای بیشتر کلیساهای ارتودوکس در سراسر دنیا نیز روز بیست و پنجم دسامبر را به‌عنوان میلاد مسیح جشن می‌گیرند. اما برخی از مسیحیان ارتودوکس در روسیه، اوکراین، سرزمین مقدس (ناحیه تاریخی فلسطین کنونی) و دیگر مکان‌ها، به‌سبب پیروی از گاه‌شماری یولیانی، جشن کریسمس را در روز ۷ ژانویه برپا می‌دارند و کلیسای حواری ارمنی طبق سنت منحصر به‌فردی، روز میلاد و همچنین روز غسل تعمید مسیح را هم‌زمان در روز ششم ژانویه جشن می‌گیرند.
نیایش مغان، اثر بارتولومه استبان موریو، سده‌ی هفدهم میلادی موزه‌ی هنر تولِدو، تولدو، اوهایو، آمریکا.
بنابراین، ایام دوازده روزه کریسمس با سالروز میلاد مسیح، که بسیاری آن را از شامگاه ۲۴ دسامبر آغاز می‌کنند، تا جشن خاج‌شویان در روز ۶ ژانویه ادامه می‌یابد. خاج‌شویان (Epiphany)، نام یکی دیگر از جشن‌های مسیحی است که در روز ۶ ژانویه پدیدار شدن خدا به شکل انسانی یعنی به شکل عیسی مسیح جشن گرفته می‌شود. مسیحیان غربی، در این روز، دیدار سه مغ شرقی را از مسیح نوزاد جشن می‌گیرند و مسیحیان شرقی فراخور جشن خود را غسل تعمید عیسی در رود اردن می‌دانند. به‌هر حال، کریسمس با آیین‌های ویژه‌ای به‌طور مثال آراستن یک درخت کاج، برگزار شده و شخصیتی خیالی به‌نام بابانوئل در آن نقشی مهم دارد. همچنین در ایام کریسمس حراجی‌هایی برپا می‌شود و در روز باکسینگ (Boxing day) در ۲۶ دسامبر، کارمندها از کارفرمای خویش هدیه دریافت می‌کنند. روز باکسینگ، یک روز تعطیل عمومی در اتحادیه کشورهای همسود به‌ویژه انگلیس، استرالیا، نیوزلند و کانادا است و اشاره به جعبه هدایای کریسمس دارد.
سربازان آمریکایی در پایگاه هوایی بگرام، در شمال کابل، افغانستان
| ▲ | درخت کریسمس |
سنت درخت کریسمس، به آلمان قرن شانزدهم میلادی و زمانی که مسیحیان، درختان تزیین شده را به خانه‌های خود آوردند، برمی‌گردد. همچنان در آن زمان عده‌ای هرم‌هایی از چوب می‌ساختند و آن‌را با شاخه‌های درختان همیشه سبز و شمع تزیین می‌کردند.[٢٠] پرنس آلبرت، همسر ملکه ویکتوریا در سال ۱۸۴۱ میلادی درخت کریسمسی را به کاخ ویندسور آورد و به این ترتیب موجب محبوبیت بیشتر آن شد و تزيين آن با شمع، شيرينی، ميوه و انواع آب نبات، استفاده از درخت را به چيزی مد روز مبدل کرد.
با اين حال، خانواده‌های ثروتمند انگليسی به سرعت از اين مد پيروی کردند و با ولخرجی تمام به تزيين درخت می‌پرداختند. در سال‌های ۱۸۵۰، اين تزيينات شامل عروسک، لوازم خانه مينياتوری، سازهای کوچک، جواهرات بدلی، شمشير و تفنگ اسباب بازی، ميوه و خوراکی بود.
بسياری از آمريکايی‌های قرن نوزدهم، درخت کريسمس را چيزی غريب می‌دانستند و اولين درخت کريسمس در آمريکا، مربوط به سال ۱۸۳۰ است که آن‌هم توسط ساکنان آلمانی پنسيلوانيا به نمايش گذاشته شده بود. اين درخت برای جلب کمک‌های مردمی برای کليسای محلی برپا شده بود. در سال ۱۸۵۱، چنين درختی در محوطه خارجی يک کليسا برپا شد اما وجود آن برای ساکنان اين قصبه بسيار توهين‌آميز و نوعی بازگشت به بت‌پرستی به‌شمار می‌آمد و آن‌ها خواستار جمع کردن تزيينات شدند.
در حدود سال‌های ۱۸۹۰، لوازم تزيينی کريسمس از آلمان وارد می‌شد و درخت کريسمس به تدريج در ايالات متحده محبوبيت می‌يافت. جالب است که اروپاييان از درختان کوچکی که حدود ۱ تا ۱.۵ متر طول داشتند استفاده می‌کردند در حالی که آمريکاييان درختی را می‌پسنديدند که تا سقف خانه برسد.
در اوايل قرن بيستم، آمريکاييان درخت‌های کريسمس را بيشتر با لوازم تزيينی دست‌ساز خودشان تزيين می‌کردند اما بخش‌های آلمانی-آمريکايی همچنان به استفاده از سيب، بلوط، گردو و شيرينی‌های کوچک بادامی ادامه می‌دادند.
در اين ميان، کشف برق، به ساخته شدن چراغ‌های کريسمس انجاميد و امکان درخشش را برای درختان به ارمغان آورد.[٢۱]
| ▲ | بابانوئل |
 |
پاپانوئل، سانتا کلاز، یا به‌قول انگلیسی‌ها Father Christmas، در اصل عنوان شخصی است به‌نام نیکلاس که احتمالاً در قرن چهارم میلادی می‌زیسته و اسقف شهر میرا (Myra) در آسیای صغیر یا ترکیه‌ی امروزی بوده است. در مورد جزئیات زندگی او اطلاعات موثقی در دست نیست. ظاهراً در شهر بندری «پاتارا» (Patara) واقع در لیسیا یا «لیکیه» (Lycia) (رجوع شود به: اعمال رسولان ۲۷: ۵ و ۶) که مکانی است در ترکیه‌ی امروزی، از پدر و مادری ثروتمند و خداترس زاده شد.[٢٢]
سنت نیکلا (نیکلاس) در خردسالی پدر و مادرش را از دست می‌دهد و ثروت زیادی برایش به ارث می‌ماند.[] وی به‌خاطر کمک و دادن هدیه به فقرا شهرت داشت. جسد سنت نیکلا اکنون در کشور ترکیه در منطقه Demre (سواحل دریایی مدیترانه) مدفون است و به‌علت مومیایی‌شدن طبیعی (به‌سبب سرما) هنوز قسمت‌هایی از آن سالم مانده است. دانشمندان در سال ۲۰۰۳ موفق به بازسازی صورت وی از روی استخوان‌ها شدند و با کمال تعجب دریافتند که بابا نوئل واقعی رنگین پوست (پوستی به رنگ قهوه‌ای روشن) بوده است.[]
در حالی که افسانه بابا نوئل خیالی که ریشه در قرن‌ها رسوم و باورها دارد به شکل یک مرد کوچک اندام چاق و خوش‌رو با ریش سفید، لباس قرمز و چکمه‌های مشکی درآمده است. وی سوار بر سورتمه‌ای که گوزن‌ها آن را می‌کشند سراسر اروپا، آمریکا، کانادا را درمی‌نوردد و هدایای کودکان را توزیع می‌کند.[] گفته می‌شود، در سال ۱۸۲۲ در آمریکا و در نوشته‌های دکتر مور، نویسنده‌ی داستان کودکان، بابانوئل به‌شکل امروزی ترسیم شد.
مراسم شام شب کریسمس در مرکز هیئت خیریه لس آنجلس، ایالات متحده آمریکا
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]- Christmas, From Wikipedia, the free encyclopediaهمچنین رجوع شود به: **
[٢]- Fr. John Ramzy, The Glorious Feast of Nativity: 7 January? 29 Kiahk? 25 December?, Coptic Orthodox Church Network
[٣]- اين که دانشنامه‌ی آزاد ويکی‌پديای فارسی می‌نويسد: «کلمه‌ی کريسمس از ريشه‌ی cristes maesse گرفته شده و به‌معنای «مراسم عشای ربانی (مَس) در روز مسیح» است» [کریسمس، ویکی‌پدیای فارسی، دانشنامه‌ی آزاد]، درست به نظر نمی‌رسد؛ زيرا، مراسم عشای ربانی همان مراسم شام آخر است و هيچ ربطی به زادروز عيسی مسيح ندارد. اما ويکی‌پديای عربی معنای دقيق ارائه کرده است: «كلمة Christmas مكونة من مقطعين: المقطع الأول هو Christ ومعتاها المخلص وهو لقب للسيد المسيح المقطع الثانى هو mas وهو مشتق من كلمة فرعونية معناها ميلاد مثل رمسيس معناها ابن رع (را - مسيس) وجائت هذة التسمية للتأثير الدينى للكنيسة القبطية الارثوذكسية في القرون الأولى» [عيد الميلاد، ویکی‌پدیای عربی، دانشنامهٔ آزاد]
[۴]- شب یلدا و کریسمس، وبگاه صوفيانه‌ها
[۵]- همان‌جا
[٦]- کریسمس، ویکی‌پدیا، دانشنامه‌ی آزاد و محمود رييسی «کريسمس »؛ از واقعيت تا تحريف، خبرگزاری جمهوری اسلامی (ايرنا): کد خبر ۸٧٢۹٧٦؛ [ارجاع دست دوم]: برگرفته از: سرواژه‌ی کريسمس، دانشنامه‌ی بريتانيکا
[٧]- WAHRIG Großwörterbuch Deutsch als Fremdsprache، سرواژه‌ی «Weihnachten»
[٨]- در مقاله‌ای در روزنامه‌ی ايزويستيا زير عنوان «روس‌ها کريسمس را دوبار جشن می‌گيرند» آمده است: «حدود يک‌دهم روس‌ها کريسمس را دو بار جشن می‌گيرند. بنا به گزارش مرکز سنجش افکار عمومی و تحقيقات بازاريابی و اقتصادی روسيه، ۸ درصد جواب‌دهندگان اذعان کردند که کريسمس را يک بار بر طبق تقويم کليسای کاتوليک ٢۵ دسامبر جشن می‌گيرند و يک بار هم بر طبق تقويم کليسای ارتدکس روز ٧ ژانويه ...»
اين اختلاف از آن جهت است که روسيه قبل از انقلاب ۱۹۱٧ از تقويم قديمی يوليايی استفاده می‌کرد، در صورتی که بسياری از کشورها در آن زمان تقويم خود را عوض کرده از سيستم تقويمی گرگوری استفاده می‌کردند. در سال ۱۹۱٧ تقويم يوليايی ۱۳ روز از تقويم گرگوری عقب بود. بعد از انقلاب بولشويکی، دولت شوروی تقويم يوليايی را کنار گذاشته، تقويم گرگوری را به‌رسميت شناخت و با اين کار سيستم تقويمی روسيه را با ساير کشورها يکسان کرد. اما کليسای ارتدکس برای برگزاری مناسبات و اعياد مذهبی خود تقويم يوليايی را حفظ کرده، آن را تقويم «سبک قديم» خواند. از اين رو، وقتی مشاهده می‌شود که کريسمس را در روسيه روز ٧ ژانويه چشن می‌گيرند. بايد در نظر داشت که ٧ ژانويه در تقويم گرگوری مصادف است با ٢۵ دسامبر در تقويم يوليايی. اين تفاوت باعث شده است بسياری روس‌ها جشن‌های ايام عيد را بدين شکل برگزار کنند. ٢۵ دسامبر روز کريسمس به سبک کشورهای غربی؛ ۱ ژانويه، جشن غيرمذهبی سال نو؛ ٧ ژانويه روز کريسمس کليسای ارتدکس، ۱۴ ژانويه، جشن سال نو به «سبک قديم»[۹]- عيد کريسمس؛ هدف از جشن گرفتن آن چيست؟، برج ديده‌بانی، اول ژانويه ٢٠٠٦، ص ۴
[۱٠]- همان‌جا، ص ۵
[۱۱]-
[۱٢]- کریسمس، ویکی‌پدیا، دانشنامه‌ی آزاد
[۱٣]- قسمت حذف شده از مقاله‌ی «کريسمس»، در ویکی‌پدیا، دانشنامه‌ی آزاد
[۱۴]- کریسمس، ویکی‌پدیا، دانشنامه‌ی آزاد (از آن‌جا که آيين ميترا در زمانی بين آرياييان رايج بود که نه‌تنها نامی از ايران وجود خارجی نداشت، بلکه پای آرياييان نيز به ايران کنونی نرسيده بود. بنابراين، کاربرد «ايزد باستان ايران» درست نيست.)
[۱۵]- همان‌جا
[۱٦]- تاریخچه کریسمس، وبلاک بانک مقالات علمی
[۱٧]- *
[۱٨]- ميترا فرهمند، کریسمسی دیگر در بیت‌اللحم، وب‌سايت راديو فردا
[۱۹]- پيوند کريسمس با يلدا، وب‌سايت راديو فردا
[٢٠]- *
[٢۱]- بهزاد افشاری، تاریخچه درخت کریسمس، وبگاه درخت بدون سايه؛ و همچنین: *
[٢٢]- نیکلاس قدیس، مجله‌ی کلمه، شماره‌ی ۳۲؛ و همچنین: کریسمس با نمادهای ایرانی
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها: │ دین‌شناسی │ مسیحیت │ آیین‌های مسیحی