- …
- يادداشت‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
[...] [...]
[↑] ورود آريايی‌ها به ایران
پيش از هر چیز بايد بگويم که بر خلاف آنچه که برخي فکر می‌کنند آریایی‌ها اولین قومی نبودند که به ايران پاي نهادند !هر کجا که سخن از تاریخ ایران میشود همه در ابتدا به یاد مادها و هخامنشیان مي افتند که ریشه آریایی داشتند (تقریبا) و کمتر راجع به اقوامی که قبل از ايشان در ایران ساکن بودند سخن به ميان مي آيد.خیلی پیشتر از آني که مادها و هخامنشیان در ایران زندگی کنند در غرب ایران یعنی در نواحي زاگرس کنونی اقوامی به نام گوتی‌ها لولوبی‌ها و کاسي‌ها زندگی می‌کردند. این اقوام با هوریان و اکدی‌ها و سومری‌ها ارتباط داشته‌اند.مناطق تخت اشغال و نفوذ لولوبی‌ها از کوهپایه‌های شمال دیاله تا دریاچه ارومیه گسترش می‌یافت. این اقوام از نظر نژادی از هوری‌ها جدا شده و احتمالا با ایلامی‌ها قرابت داشته‌اند. در ادبیات و زبان هوری‌ها از لولوبی‌ها بعنوان بیگانه و دشمن یاد شده و نخستین بار نارامسین نوهء سارگن از شاهان اکد (قرن ٢٣ ق.م) در کتیبه مشهورش ضمن شرح پیروزی خود از لولوبی‌ها بحث می‌کند.واژه گوتی در هزاره سوم و دوم پیش از میلاد به یک گروه و نژادی معین اطلاق میشده است که در شرق و شمال غربی لولوبی‌ها و احتمالا در آذربایجان کنونی ایران و کردستان زندگی می‌کرده‌اند. اسناد تاریخی نشانگر این است که در هزاره اول پیش از میلاد همه اورارتوها و ماناها و مادها را گوتی می‌گفتندو تنها در کتیبه سارگن دوم، مادی‌های ایرانی زبان، از گوتی‌ها متمایز شده‌اند. احتمالا گوتی‌ها به زبان مستقلی سخن می‌گفته‌اند که تا اندازه ای با زبان‌های گروه ایلامی‌ها و لولوبی‌ها و کاسی‌ها که در نواحی زاگرس زندگی می‌کردند قرابت و نزدیکی داشتند. با تحقیقاتی که از طرف دانشمندان صورت گرفته این امر روشن شده که ظاهر بعضی از مردمی که درعصر حاضر و بویژه در آذربایجان زندگی می‌کنند با تصاویر و مجسمه‌هایی که از لولوبی‌ها و گوتی‌ها بجای ماندهکم و بیش مطابقت می‌کند. اقوام مذکور در هزاره چهارم پیش از میلاد نخستین موج از مهاجرینی بودند که به سرزمین غربی ایران روی آوردند که بیشتر دانشمندان آنها را آزیاتیک (آسیایی) نام نهاده‌اند، تا از سایر امواج قومی ممتاز باشند. منشا این قوم احتمالا جنوب دشت‌های روسیه و سیبری بوده است.در هزاره سوم پیش از میلاد از همان اراضی سرد آسیای مرکزی، موج دیگری از مهاجرین برخاستند که آنها را آریایی یا هنئو ایرانی لقب داده‌اند. این موج جدید مصادف شد با اقوام سابق الذکر که قبلا آمده و در کوهستان زاگرس مسکن اختیار کرده بودند. در نتیجه برخوردهای آنان غالب و مغلوب به هم آمیخته و در صدد تصرف شهرهای بین النهرین بر آمدندکه این هجوم همان است که در آثار بین النهرین به نام حمله گوتی‌ها و کاسی‌ها شهرت دارد.درباره موج دوم که معروف به آرایی یا هندواروپایی است نظر بیشتردانشمندان بر این است که دو جریان از نقطه مرکزی شروع شد، یکی به جانبغرب روی نهاده، داخل خاک اروپا شدند و موجی از آنها نیز تمام ناحیه جنوبی بالکان را پوشانیده و وارد یونان گردیدند. حال اگر تابع رای آن دانشمندانی شویم که می‌گویند مادها و پارس‌ها فقط در هزاره دوم پیش از میلاد به فلات ایران آمده‌اند، ناچاریم بگوییم که پیش از آنها نیز آریایی‌های هندواروپایی مهاجرتی به این سرزمین کرده‌اند، زیرا که در لغات کاسی‌ها عنصر هندواروپایی دیده میشود (بویژه در نام خدایان و یا پادشاهان) و در لغت مردم میتانی هم، عنصر هندواروپایی بسیار است ولی اقوام هندواروپایی که در آسیای صغیر از جهت شمال شرقی دانسته‌اند، یعنی دره‌های قفقاز که کوتاه ترین راهی است کهبین آسیای صغیر میهن اصلی آنان و بعضی‌ها هم معتقدند که اقوام فوق از تنگه بُسفر گذشته داخل آسیای صغیر شده‌اند.[۱]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط … برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]-
[↑] جُستارهای وابسته
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10]
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ 1
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]