دانشنامۀ آريانا

۱۳۸۹ تیر ۶, یکشنبه

رضاشاه؛ از شرارت تا پادشاهی

برگرفته از: پايگاه خبری تحليلی فرارو


فهرست مندرجات



[] زندگی رضاشاه به روايت تصوير

يکی از وب سايت‌های ايرانيان (پايگاه خبری تحليلی فرارو) با فرنام "سالروز تبعید رضاشاه به جزیره موریس" اقدام به گزارش تصوری از زندگی رضاشاه کرده است. اگرچه در اين گزارش، نکات مثبت کارنامه‌ی رضاشاه ناديده گرفته شده است. اما اين پايگاه نکات منقی کارنامه‌ی او را به‌خوبی به تصوير کشيده است.

رضا، جوان شرور و سرکشی بود که در نوجوانی وارد فوج سوادکوهی شد. قدرت دسیسه او را از مقام نگهبانی خانه عبدالحسین میرزا فرمانفرما در کرمانشاه به شاهنشاهی ایران رساند...

رسیدن به جایگاهی همچون نگهبان در سفارتخانه هلند در تهران موفقیت بزرگی در زندگی رضاخان میرپنج به‌حساب می‌آمد...

در سال ۱٢٨٨ خ، رضاخان همراه با سواران بختياری و ارامنه برای سرکوب شورش‌ها و قيام‌های محلی به زنجان، اردبيل و... اعزام می‌شود و در جنگ با قوای ارشدالدوله از خود رشادت‌ها نشان می‌دهد.

رضاخان سپس با درجه ياوری به فرماندهی دسته تيرانداز و نهايتاً در سال ۱٢۹٧ خ به فرماندهی آترياد همدان منصوب می‌گردد.

وی در سال ۱٢۹۹ خ برای سركوبی قيام ميرزا كوچك خان جنگلی به گيلان اعزام می‌گردد.

با خروج قوای روسيه از ايران، دولت انگليس برای كنترل اوضاع و جامه عمل پوشاندن به مطامع خود اقدام به پی‌ريزی كودتای نظامی می‌نمايد. یکی از کسانی که می‌تواند به کودتا کمک کند، رضاخان است.

بریتانیا با هماهنگی ژنرال آيرون‌سايد (فرمانده قوای انگليسي در ايران)، اردشير جی، رضاخان (فرمانده آتریاد همدان) و سيدضياءالدين طباطبايی، كودتایی در روز سوم اسفند سال ۱٢۹۹ خ به‌پا می‌کند و تهران به‌دست آتریاد همدان فتح می‌شود. اموال دولتیان به نفع نظامیان مصادر می‌گردد.

احمدشاه و محمدحسن ميرزا (وليعهد) به كاخ فرح‌آباد می‌گريزند و فتح‌الله خان سپهدار رشتی (نخست‌وزير) به سفارت انگليس پناهنده می‌شود. سرانجام رضاخان با صدور فرمان احمدشاه به فرماندهی ديويزيون قزاق و وزارت جنگ و سيدضياءالدين طباطبايی به نخست‌وزيري منصوب می‌گردد.

رضاخان احمدشاه را از ایران تبعید می‌کند و ادعای جمهوری‌خواهی می‌کند و می‌گوید که ایران هم باید مثل بقیه دنیا پیشرفت کند... عده‌ای مانند میرزاده عشقی که از دروغ بودن وعده جمهوری مطلع هستند، به‌دستور رضاخان سردارسپه به قتل می‌رسند.

نمایندگان مجلس‌ با فشارهای سردارسپه در روز ۹ آبان ۱۳۰۴ خورشیدی ماده واحده‌ای را مطرح می‌کنند که به‌موجب آن احمدشاه از سلطنت خلع شده و حکومت‌ موقت به‌‌ رضاخان پهلوی سپرده می‌شود تا مجلس مؤسسان "تعیین تکلیف حکومت قطعی" را معلوم کنند. رضاخان به‌زودی برای تاجگذاری روانه مجلس خواهد شد.

سپس با تشکیل مجلس‌ موسسان، در ۲۱ آذر ۱۳۰۴، سلطنت ایران‌ به‌ رضا پهلوی واگذار شده و مراسم تاج‌گذاری رضاشاه در ۴ اردیبهشت ۱۳۰۵ انجام می‌شود.

رضاخان علاقه بسیاری به "مصطفی کمال آتاتورک" رهبر ترکیه جدید داشت و بسیار تلاش می‌کرد تا اعمال او را تقلید کند. داعیه جمهوری و غوغای کشف حجاب، از درس‌هایی بود که از "آتاتورک" آموخته بود.

اصرار عجیب رضاخان به کشف حجاب، مضحک بود. او زنان عشایر را هم مجبور به کشف حجاب کرد و در برابر مقاومت زنان، پاسبان‌های دستگاه رضاخانی چادر از سر زنان می‌کشیدند.

سلطنت رضاخان بسیار متزلزل بود. پس از حمایت ضمنی رضاخان از آلمان و شکست هیتلر در جنگ جهانی دوم، نیروهای متفقین به خاک ایران وارد شدند و به‌راحتی مقاومت "ارتش ملی ایران" را شکستند و ایران را فتح کردند.

تانک‌های متفقین به ایران آمدند و مردم ایران منتظر خودنمایی ارتش ملی بودند اما ارتش ملی، هیچ نبود! شمارش معکوس برای پایان سلطنت رضاشاه آغاز شده بود.

متفقین؛ چرچیل، روزولت و استالین، تصمیم گرفتند پسر شرور کوه‌های آلاشت را از خانه بیرون بیندازند تا دست‌نشانده جدیدی جایگزین او شود.

رضاخان قزاق که دست سرنوشت و بیش از آن، دسایس استعمار او را بیست سال بر جان و مال مردم ایران مستولی کرد، به موریس تبعید شد و پس از آن به ژوهانسبورگ برده شد تا سالهای پایانی عمر خود را در این شهر سپری کند. از شکوه شاهانه چیزی در او باقی نمانده است.

رضاخان سه سال پس از تبعید در ژوهانسبورگ مرد. جنازه او را به مصر بردند و در آن‌جا به امانت گذاشتند تا در اردیبهشت ۱۳۲۹ با تشریفات رسمی به حضرت عبدالعظیم منتقل شد و در آرامگاه ویژه او دفن شد. در آستانه انقلاب اسلامی، جنازه وی بار دیگر به همراه جسد پسرش علی رضاپهلوی به مسجدالرفاعی مصر منتقل شد. اندکی پس از پیروزی انقلاب، مقبره رضاشاه، به کلی ویران شد.[۱]


[] يادداشت‌ها


يادداشت ۱: اين گزارش که برگرفته از پايگاه خبری تحليلی فرارو است، برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدی خراسانی ارسال شده است.



[] پی‌نوشت‌ها

[۱]- سالروز تبعید رضاشاه به جزیره موریس، پايگاه خبری تحليلی فرارو



[] جُستارهای وابسته







[] سرچشمه‌ها

پايگاه خبری تحليلی فرارو



[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]