دو سروده از: ابراهيم پورداوود
[↑] يادداشت‌ها
[↑] پی‌نوشت‌ها
[↑] جُستارهای وابسته
[↑] سرچشمه‌ها
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]
- در تاجگذاری احمدشاه قاجار
- اندر سپری شدن روزگار آل قاجار
- يادداشت‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
[قاجار] [ابراهيم پورداوود]
آنچه در زير می‌آيد، گزیده‌ای از دو سروده‌ای شادروان استاد ابراهيم پورداوود است. نخست سروده‌ای که هنگام تاجگذاری احمدشاه قاجار گفته است و ناامیدی از آن می‌بارد. دوّمی هنگام برکناری احمدشاه است با آهنگی رزمی. در این دومی، پس از ناسزا گفتن به قجرها، پورداوود از رضاخان ستایش می‌کند.
| [↑] | در تاجگذاری احمدشاه قاجار |
| خـاک بـه ســر کـن ز بـهـر تـاجـگـذاری | بـایـدت امـروز شــــور و شـــیـون و زاری | |
| دولت ساسان گذشت و چرخ نهاد تاج | بـر ســــــر هـر تـرکمـان و تـرک و تتـاری | |
| تاج همان است لیک مرد همان نیست | آنـکــه تـوانــد نـمـــود افـســـــــــــرداری | |
| دانـی ایــن شـــــــاه داریــوش نـگــردد | تـاج کیـانـی و راســـــت زحـمت و بـاری | |
| چشــم امیدی به خاندان قجـر نیسـت | مـی ندهــد شــــــــوره‌زار بــار بـهـــاری | |
| ســـــود نبـردیـم از شـــــهـان مغــولی | بـهـــره نــدیــــده ز تــازیــــان مــهـــاری | |
| احمد بیگانه اســت گرچه شـده شــه | نیســـت ز بیگانـه جـز ســـیاهی و تاری | |
| عـاقبـت کار گـرگـزاده شــــــــود گـرگ | گلۀ ملّـت به گـرگ از چـه ســــــــپاری؟ | |
| خویش پرستد، نه قوم و کشـور و آئین | آنـــکــــه بـــود از نـــژاد ایــــران عــــاری | |
| دریـا پـر مـــوج و نــاخــــدا ز هـنـــر دور | کشتی بشکسته چون رسد به کناری؟ | |
| بـــار خــــدایـــا روا مـــدار کــه بـــر مـــا | آیـد زیـن نـاخـدای پســــــتـی و خـواری |
| [↑] | اندر سپری شدن روزگار شهریاری آل قاجار |
| از پیــک نـویــد آمــد هــان گــوش فــرا دار |
| کاحمد شــه ایران شــد از تخت نگونسـار |
| اورنـگ شــهـی پـاک شـــد از دیـو تبـه‌کار |
| و ز راهـــزن و تـــرکـــمـــن دودۀ قـــاجـــار |
| زیـن مـژده بـه درگاه خـداونـد ســـپاس آر |
| کـز خـجـلـت آن ننــگ بجســـتیـم دگـر بـار |
| بـودیـم بـه ننــگ انـدر ســـالی صـدوپنـجاه |
| پیـوســته به انـدوه و به رنج و بـه تـب و آه |
| بیچاره و درمانـده و دسـت از همه کـوتاه |
| بد بسته به هر سوی که رفتیم به ما راه |
| بیگانه به ما چیر شـد و گشت شهنشاه |
| بنشــســــت به تخـت جـم غارتگـر تـاتـار |
| ایـــن دودۀ مـــردوده از آق قـــویــنـــلــــو |
| از یـورت مـغـول آمـده چـون غـول دژم‌خـو |
| چنــدی ز چپــاول بفــکــنـدنــد هـیــاهـــو |
| و ز دســــتۀ دزدان دغـل ســــاختـه اردو |
| در کشــــــور شـــــاپــور نمــودنــد تـکاپــو |
| خورشــید درخشـــندۀ زنـد آمــد ز آن تـار |
| ســــردســـتۀ ایـن طایـفۀ دزد ســـتمـگـر |
| بدگـوهـر و بدخـواه و بدانـدیش و بـداختـر |
| از خون کســان کرد چو دریا همه کشــور |
| خــود نـیــز پــر از آز در آن بحــر شــــــناور |
| تـا آنـکه بــه نزدیــک ری افکنــدش لنـگــر |
| پیچید ســیه چادر و بنشـســـت به دربـار |
| زیـن طایفـه و ز هفـت شــــه تـرک‌نـژادان |
| ایــران کهـن گشـــت یـکـی تــودۀ ویــران |
| بر چـرخ رســـد نالـه از آن خاک ز جغـدان |
| مـردانـش همـه بیـخـود و وارفتـه و بیجـان |
| افســرده و پـژمـرده و پـژمـان و پـریشــان |
| آری، قـجـــر آورد چــنــیــن روز بـــه بـــازار |
| از خســـــرو بیـگانــه جــز ایـن بــار نیـایــد |
| از کــــژدم و از مــــار جــــز آزار نــیــــایــــد |
| از راهـــــزن و دزد دگــــــر کـار نــیــــایــــد |
| زور و هـنـر شــــــیـر ز کـفـتــار نــیــــایــــد |
| داد و فـــر پــرویـــز ز قـــاجــــار نــیــــایــــد |
| از شــاخـۀ گل گل بـری و خـار دهــد خـار |
| زین سلسله سست آمد کاشانۀ هستی |
| زیـن بـار گــران کاخ درافتــاد بـه پســــتـی |
| بگــرفت فــرا یــاوه و بیــکاری و مســــتـی |
| دریوزگی و هـرزگی و زشــتی و سـسـتی |
| درویشــی و تـن‌پـروری و خـویـش‌پرســتی |
| دزدی و دروغ و دغــل و کیـنـه و کـشـــتـار |
| زیـن سـلســله یک پادشــه دادگـری کـو؟ |
| نـام‌آور و فــرزانـــه و مـــرد هــنـــری کـــو؟ |
| کـشـــور غـارت‌زدگان ســــیم و زری کــو؟ |
| توپ و سپه و جوشن و خود و سـپری کو؟ |
| خشـکیده و تفتیـده زمین، برگ و بری کـو؟ |
| کو کشــته و کـو خرمن و کو گنـدم و انبار؟ |
| نابـود شــــد آنچ از زمـن پیـش بـه جـا بـود |
| افـتــاده تـبــه آنچ در آن خــاک بـه پــا بــود |
| بیچاره شـــد آن کس که ورا برگ و نوا بـود |
| بیـگانـه زبـردســـت و زبـون آنـکه ز مـا بــود |
| ننگین شـــد و بدنام کـرا شــرم و حیـا بود |
| از آل قجر مسـخره مانده اسـت و لقب‌دار |
| برون لاگه Braunlage Harz (آلمان) ۲۱ دسامبر ۱۹۲۳ مطابق ۱۲ جمادی‌الاولی ۱۳۴۲[٢] |
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين دو سروده برگرفته از دیوان ابراهيم پورداوود با فرنام "پوراندخت نامه" است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- آئین نو آورد و ره و رسم دگر ساخت، سايت اينترنتی فروهر؛ برگرفته از دیوان پورداوود "پوراندخت نامه".
[۲]- همان‌جا
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ سايت اينترنتی فروهر
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]