- جامعۀ مدنی چیست؟
- يادداشت‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- سرچشمه‌ها
[جامعۀ مدنی]
.jpg)
[↑] جامعۀ مدنی چیست؟
اگر بخواهيم يك تعريف كلی از جامعۀ مدنی ارائه دهيم، بايد بگوييم جامعۀ مدنی به‌مجموعۀ نهادها، تشكيلات و حد فاصل‌های گفته می‌شود كه بين جامعه و دولت قرار دارد كه مانع تجاوز دولت به‌حريم و حقوق جامعه می‌شود.
البته برای نگهداری و تداوم اين نهادها و به‌طور کلی ثبات جامعۀ مدنی به فرهنگ مدنی نياز است. در يك نظام سياسی كه جامعۀ مدنی در آن وجود دارد جامعه از سه لايه تشكيل شده است.
- لايۀ بالايی عبارت از دولت است كه از آن به‌نام جامعه سياسی نيز ياد می‌شود.
- لايه پاينی متشكل از مردم است.
- لايه ميانی از جامعۀ مدنی و نهادهای آن به‌وجود آمده است. اين تقسيمات را می‌توان در شكل زير نشان داد.
از اين جا می‌توان گفت كه جامعۀ مدنی يك حوزه است. حوزه‌يی از نهادهای مدنی. اين حوزه در ميان دولت و خانواده قرار دارد.
پس جامعۀ مدنی حوزه‌يی است كه بالاتر از تشكيلات خانواده و پاينتر از تشكيلات دولت موقعيت دارد.
نهادهای جامعۀ مدنی همگان در چارچوب قانون اساسی هر جامعه فعاليت می‌كنند و حركت آن‌ها نبايد از حريم منافع ملی بيرون گردد.
جامعۀ مدنی از انحصاری شدن قدرت در دست دولت جلوگيری می‌كند و قدرت را در ميان دولت و گروه‌های گوناگون و احزاب سياسی تقسيم می‌كند. جامعۀ مدنی خواهان حذف قدرت نيستند؛ بلكه می‌خواهند آن را عادلانه توزيع نمايند.
از نظر تاريخی جامعۀ مدنی نخست در جامعۀ شورايی سومری‌ها در بين‌النهرين بروز كرد. بعد در يونان باستان به‌معنای "دولت-شهر" (city state) يا حكومت مستقيم يا بلاواسطۀ مردم پياده شد.
سر انجام با تأكيد بر حقوق طبعی انسان و آزادی‌های فردی در اروپا در عصر روشنفگری (يا Enlighten) پديدار گرديد.
در افغانستان بحث جامعۀ مدنی عمدتاً پس از سقوط طالبان مطرح شده و ظرف پنج سال گذشته ما شاهد ايجاد ده‌ها و صدها نهاد مدنی بوده‌ايم.[۱]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدی خراسانی ارسال شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- پرتو نادری، جامعۀ مدنی، سایت مجتمع جامعۀ مدنی افغانستان (مجما)
[↑] سرچشمه‌ها
□ سایت مجتمع جامعۀ مدنی افغانستان (مجما)
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]