- واژه‌شناسی
- تعریف
- تاریخچه
- انواع موزه‌ها
- ...
- ...
- ...
- ...
- ...
- ...
- ...
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[...] [...]
موزه، موزیم[۱] یا آثارخانه (به انگلیسی: museum؛ به فرانسوی: musée) به مکان خاصی که در آن مجموعه‌ای از آثار باستانی و صنعتی و اشیاء با ارزش را به معرض نمایش می‌گذارند، گفته می‌شود[٢].
[↑] واژه‌شناسی
واژه‌ی "موزه" یا "موزیم" شکل فرانسوی و انگلیسی دخیل در زبان فارسی دری است، که ریشه در واژه‌ی قدیمی یویانی (μουσείο[ν]، با تلفظ musío) دارد[٣]. واژه یونانی "Mousein" نام تپه‌ای بوده است در آتن که در آن عبادتگاهی برای موزها که نه الهه هنر و صنعت پنداشته می‌شدند، ساخته شده بود.[۴] از حدود سال ۱۲۹۰ هجری قمری، شکل فرانسوی این واژه در ایران و سپس شکل انگلیسی آن در افغانستان رایج شد[۵].
[↑] تعریف
شورای بین‌المللی موزه که زیر نظر یونسکو فعالیت می‌کند در بند سه و چهار اساسنامه خود موزه را اینگونه تعریف کرده‌است:
- "موزه مؤسسه‌ای‌ست دائمی و بدون هدف مادی که درهای آن به روی همگان باز است و در خدمت جامعه و پیشرفت آن فعالیت می‌کند. هدف موزه‌ها، تحقیق در آثار و شواهد به‌جای‌مانده انسان و محیط زیست او، گردآوری آثار، حفظ و بهره‌وری معنوی و ایجاد ارتباط بین این آثار، به ویژه به نمایش گذاردن آنها به‌منظور بررسی و بهره معنوی است."[٦]
به‌طور کلی موزه به مجموعه‌ای از آثار و اشیایی اتلاق می‌شود که در محل یا عمارتی نگه‌داری و در معرض نمایش گذاشته شوند.
موزه‌ها از معدود مراکز حافظ یادگاران نسل گذشته و در حقیقت فرزندان هنر و تاریخ هستند. هر یک از اشیاء داخل موزه در عین بی‌زبانی به‌هزار زبان سخن می‌گویند زیرا اسناد معتبری از هنر، فرهنگ و تاریخ را ارایه می‌دهند[٧].
[↑] تاریخچه
اولين موزه‌هايی كه در دنيا شكل گرفتند، هدف خاصی نداشتند و فقط اماكن و پرستشگاه‌های مقدس چون كليساهای كاتوليك، معابد يونانی و پرستشگاه‌های بودايی در ژاپن را شامل می‌شدند[٨]. سپس، موزه‌ها با مجموعه‌های خصوصی افراد توانمند، خانواده‌ها و موسسات هنری آغاز شد که شامل اشیا طبیعی و نایاب می‌شد[۹]. 
اولين مجموعه شخصی دنيا در سال ۱٦٨٣ ميلادی در آكسفورد انگلستان با نام موزه "آشمولين" به‌صورت عمومی درآمد. در دوره رنسانس كه تحول عظيم فرهنگی هنری در اروپا (قرن پانزدهم به بعد) پديد آمد، موزه‌ها نيز بيشتر مورد توجه قرار گرفتند و ارزش راستين خود را باز يافتند. اوج هنری در موزه‌داری جهان را می‌توان در "موزه لوور پاريس" ديد. اين موزه كه هم اكنون به‌صورت يك مركز بزرگ پژوهشی درآمده اسـت، بزرگ‌ترين موزه دنيا محسـوب می‌شـود. سـاختمان اين مـوزه قبـل از انقـلاب كبـير فرانسـه، يكـی از كاخ‌های سـلطنتی فرانسـه بود كه در آن آثار با ارزش هنـری نگه‌داری می‌شـد. پس از انقلاب كبير فرانسـه در سـال (۱٧٨۹ م) اين كاخ با آثارش به مردم فرانسـه اهدا شـد و در سـال (۱٧۹٣ م) تبديـل به موزه ملی فرانسـه گرديد. بخـش عظيمی از آثار اين موزه به دايره "هنـر اسـلامی" اختصـاص دارد كه اين اشـيا را وزارت آموزش و هنرهای ظريفـه‌ی دولت فرانسـه برای غنی كـردن موزه از كشـورهای مشـرق‌زمين گردآوری كرده اسـت[۱٠]. 
[↑] گونه‌های موزه
موزه‌ها را به شکل‌های گوناگون طبقه‌بندی کرده‌اند، موزه‌های تاریخ و باستان‌شناسی، موزه‌های فضای باز، موزه‌های مردم‌شناسی، کاخ موزه‌ها، موزه‌های علوم و تاریخی طبیعی، موزه‌های منطقه‌ای (محلی)، موزه‌های سیار (گردشی)، پارک موزه‌ها، موزه‌های سلاح (نظامی)، موزه‌های اندیشمندان (خانه هنرمندان)[۱۱].
به‌هر حال، گونه‌های زیادی از موزه وجود دارد از مجموعه‌های بزرگ در شهرهای بزرگ که انواع مجموعه‌ها را پوشش می‌دهد تا موزه‌های کوچک که یک یا چند دسته خاص را شامل می‌شود. این دسته‌ها شامل هنرهای زیبا، هنر کاربردی، صنایع دستی، باستان‌شناسی، مردم‌شناسی، قوم‌شناسی، تاریخ، تاریخ فرهنگی، تاریخ نظامی، علم، فناوری، موزه کودکان، نقشه، تاریخ طبیعی، سکه‌شناسی، گیاه‌شناسی و تمبرشناسی می‌باشد[۱٢].
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]
[٢۱]
[٢٢]
[٢٣]
[٢۴]
[٢۵]
[٢٦]
[٢٧]
[٢٨]
[٢۹]
[٣٠]
[٣۱]
[٣٢]
[٣٣]
[٣۴]
[٣۵]
[٣٦]
[٣٧]
[٣٨]
[٣۹]
[۴٠]
[۴۱]
[۴٢]
[۴٣]
[۴۴]
[۴۵]
[۴٦]
[۴٧]
[۴٨]
[۴۹]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- هر دو صورت "موزه" و "موزیم" واژه‌های خارجی دخیل در زبان فارسی دری است. در ایران، شکل فرانسوی و در افغانستان، شکل انگلیسی واژه (موزیم) رایج است.
[۲]- موزه، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[۳]-
[۴]- دهخدا، ص ۷۲؛ اما محمد ملاحسینی می‌نویسد: "موزه کلمه‌ای یونانی است که از موزه‌یون (Mouseion) به‌معنای مجلس فرشتگان الهام گرفته است." رجوع شود به: آشنایی با موزه و موزه‌داری، همشهری‌آنلاین متعلق به موسسه همشهری.
[۵]- موزه، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[۶]- موزه‌داری، نوشین‌دخت نفیسی، سمت، تهران، ۱۳۸٠
[٧]- محمد ملاحسینی، آشنایی با موزه و موزه‌داری، همشهری‌آنلاین
[۸]- نگاهی گذرا به تاريخچه موزه و موزه‌داری در ايران و جهان، وبگاه تبیان استان اردبیل
[۹]- موزه، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[۱٠]- نگاهی گذرا به تاريخچه موزه و موزه‌داری در ايران و جهان
[۱۱]-
[۱۲]-
[۱۳]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱۶]-
[۱٧]-
[۱۸]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[٢۱]-
[٢۲]-
[٢۳]-
[٢۴]-
[٢۵]-
[٢۶]-
[٢٧]-
[٢۸]-
[٢۹]-
[۳٠]-
[۳۱]-
[۳۲]-
[۳۳]-
[۳۴]-
[۳۵]-
[۳۶]-
[۳٧]-
[۳۸]-
[۳۹]-
[۴٠]-
[۴۱]-
[۴۲]-
[۴۳]-
[۴۴]-
[۴۵]-
[۴۶]-
[۴٧]-
[۴۸]-
[۴۹]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ دهخدا، علی‌اکبر. لغت‌نامه دهخدا جلد ۴۶ شماره مسلسل ۲۲۰. زیر نظر دکتر محمد معین. تهران: دانشگاه تهران، سازمان لغت‌نامه،
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□
□
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]