دانشنامۀ آريانا

۱۳۹۰ مرداد ۲۶, چهارشنبه

بتن (کانکریت)

از: دانشنامۀ آریانا


فهرست مندرجات

[مهندسی عمران]


بتن (به آلمانی: Beton) یا کانکریت (به انگلیسی: Concrete)، ترکیبی است از مواد ساختمانی، مانند سیمان (سمنت) به‌وِیژه سیمان پرتلند، سنگدانه‌ها، آب و افزودنی‌های شیمیایی[۱].

بتن، مسلماً مهم‌ترین مواد و مصالح ساختمانی است، که نقش ارزنده در بخش یا در تمام سازه‌های ساختمانی بازی می‌کند. کاربرد وسیع بتن به‌سبب توانایی آن در فُرم‌پذیری با قالب - به شکل مورد نیاز - برای اشکال مختلف ساختاری است. هم‌چنین زمانی که با ویژگی‌های فنی و روش‌های ساخت و ساز درست اجرأ شود، بسیار بادوام و مقاوم در برابر آتش است.

بتن می‌تواند برای همه ساختمان‌های استاندارد، یک طبقه و چند طبقه و برای سازه‌های مهاری و حفاظتی و پل مورد استفاده گیرد[٢].


[] ریشه‌شناسی

واژه‌ی کانکریت از کلمه لاتین "concretus" (به‌معنی فشرده شده و یا تغلیظ شده) گرفته شده است[٣]. در مفهوم وسیع به هر ماده یا ترکیبی که از یک ماده چسبنده با خاصیت سیمانی شدن تشکیل شده باشد اتلاق می‌شود. این ماده چسبنده عموما حاصل فعل و انفعال سیمانهای هیدرولیکی و آب می‌باشد. حتی امروزه چنین تعریفی از بتن شامل طیف وسیعی از محصولات می‌شود. بتن ممکن است از انواع مختلف سیمان و نیز پوزولان‌ها، سرباره کوره‌ها، مواد مضاف، گوگرد، مواد افزودنی، پلیمرها، الیاف و غیره تهیه شود. همجنین در نحوه ساخت آن ممکن است حرارت، بخار آب، اتوکلاو، خلا، فشارهای هیدرولیکی و متراکم کننده‌های مختلف استفاده شود.[۴]


[] تاریخچه

از هزاران سال پیش و باز هم امروز، نیمی از جمعیت کره زمین برای احداث بناهای مورد نیاز خود از مخلوط خاک و آب استفاده می‌کنند. گل خشک شده، چینه کشی و کاهگل از مخلوط خاک محتوی رس و خاک به دست می‌آیند. خاک رس چسبندگی مخلوط را تامین می‌کند.

این مصالح را می‌توان نیاکان بتن امروزی و روش‌های ساخت و پرداخت آن دانست. این مصالح ابتدا به‌صورت قطعات منظم از پیش ساخته شده مورد استفاده قرار گرفتند و سپس به‌صورت درجا در قالب‌های تهیه شده به این منظور ریخته شده‌اند و شکل مطلوب و مورد نظر را به‌خود گرفتند.

در سال ۱٧۵٦، یک انگلیسی به نام اسمیتم، با استفاده از آهک آبی (که در زیر آب سفت می‌شود) و اختلاط آن با خاکستر‌های آتش فشانی (که اولین بار در ناحیه پوز ل در دامنه کوه وزوو یافت شده و به آن پوزلان نام داده‌اند)، مخلوطی به‌دست آورد که مانند سنگ ناحیه پرتلند سخت بود.

در سال ۱٨۱٧یک فرانسوی به‌نام ویکا، از طریقی علمی، اصول شیمیایی سیمان‌ها را مطالعه کرد و قواعدی برای تهیه آن مشخص نمود. این ابداعات علمی نشان داد که از اختلاط سیمان، سنگدانه‌ها (شن و ماسه) و آب ماده‌ای یه‌دست می‌آید که قابل ریختن در قالب است، سخت می‌شود و یه‌صورت یک سنگ واقعی مصنوعی در می‌آید. این مخلوط سفت شده بتن نام گرفت. کاربرد بتن مدتی محدود بود، زیرا هرچند مقاومت فشاری قابل ملاحظه‌ای داشت ولی مقاومت کششی آن ده تا بیست بار کمتر از مقاومت فشاری و در نتیجه شکننده بود. در سال ۱٨٩٢، در فرانسه اولین پل‌های بتن مسلح توسط هنبیک یاخته شد، که یکی شهر پرپینیان به دهانه ۱۵ متر و دومی در شهر شاتل رو به دهانه ۵٠ متر بود. چند سال بعد، در سال ۱٩٠٠ میلادی، همین شخص اولین ساختمان چند اشکوبه بتن مسلح را در کوچه دانتن در شهر پاریس احداث کرد.[۵]


[٦]
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]


[] يادداشت‌ها


يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.



[] پيوست‌ها

پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:



[] پی‌نوشت‌ها

[۱]- Freshly mixed concrete is made of cement, water, and aggregates, such as sand and gravel or crushed stones. Frequently, it also contains one or more admixtures and supplementary cementitious materials.
[٢]- Reinforced Concrete: design theory and examples; Prab Bhatt, Thomas J. MacGinley & Ben Seng Choo. Third edition, London; New York; E & F. Spon, 1990. P.1; ISBN 0-415-30796-1.
[٣]-
[۴]-
[۵]-
[٦]-
[٧]-
[٨]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱٢]-
[۱٣]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱٦]-
[۱٧]-
[۱٨]-
[۱۹]-
[٢٠]-



[] جُستارهای وابسته







[] سرچشمه‌ها








[] پيوند به بیرون

[1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]