[نماد] [نمادهای یهودی]
ستاره داوود (بهعبری: מָגֵן דָּוִד یا מגן דוד - بهمعنای «سپر داوود») نماد هویت یهودی و یهودیت، بهویژه در بین یهودیان اشکنازی است.[۱] این نماد را میتوان بهعنوان نشان ملی بر روی پرچم کنونی اسرائیل مشاهده کرد.
ستارۀ داوود که مهر سلیمان، نگین سلیمان یا خاتم سلیمان نیز نامیده میشود، شکلی مرکب از دو مثلث متساویالاضلاع یکی رو به بالا و دیگری رو به پایین که روی هم قرار گرفته، تشکیل شده است. این نماد برای یهودیان هیچ اهمیت دینی ندارد، بلکه اهمیت آن بهعنوان یک نماد وحدت است. از این جهت، بسیاری از یهودیان این ستاره را از طلا و جواهر ساخته و بهخود میآویزند.
امروزه، ستاره داوود گذشته از دین یهود، در ادیان و عقاید مختلف دیگر نیز کاربرد دارد.
[↑] تاریخچه
منشأ ستارۀ داوود نامشخص است؛ گمان میرود که برای اولینبار توسط ادیان شرقی و بهویژه در دین هندو مورد استفاده قرار گرفته باشد. در این دین، این ستاره نشان تعادل فکر و توازن بین خدا و انسان است[٢].
ستاره داوود تا قرون اوسطا در ادبیات یهود نامبرده نشده است. نخستینباری که این نماد در کابالای یهود (عرفان یهودی) ثبت شده، در قرن ۱۲ میلادی توسط یهودا حدسی بوده است[٣]. پس از آن، این نماد در معماریهای یهودی کاربرد وسیع یافت و در زمان جنگ جهانی دوم، یهودیان، بهدستور هیتلر، ناگزیر از پوشیدن ستاره داوود به رنگ زرد به نشانۀ شرمساری و تحقیر بودند.
اما با پیدایش دولت اسراییل، یهودیان ستارۀ داوود را بهعنوان نشان ملی خود پذیرفتند و امروزه، پرچم اسراییل، پرچم سفیدی است با دو خط افقی آبی که ستاره داوود نیز با رنگ آبی در مرکز آن قرار گرفته است.
[↑] معنای نمادین
نطرات مختلف در مورد معنای نمادین ستاره داوود وجود دارد. برخی از عارفان یهودی میپنداشتند که شش رأس مثلثهای ستارۀ داوود، نمایانگر حاکمیت مطلق خدا بر جهان در شش جهت: شمال، جنوب، شرق، غرب، بالا و پایین است. آنان همچنین معتقد بودند که مثلثها از سرشت دوگانه بشر - خوب و بد - نمایندگی میکنند و اینکه این ستاره میتواند بهعنوان حافظ در برابر ارواح شیطانی عمل نماید.
ساختار ستاره، با دو مثلثی که با هم تداخل دارند، نیز به نمایندگی از ارتباط بین خدا و قوم یهود است. مثلثی که رو به سمت بالا است، نماد خدا است و مثلثی که رو به پایین است، نماد حضور انسان بر روی زمین است. با این حال، برخی دیگر متوجه شدهاند که دوازده ضلح مثلثها، شاید نمایندگی از دوازده قبیله یهود میکند.
برخی از یهودیان اعتقاد دارند که ستاره داوود نشانه آمیزش نهایت و بینهایت، جهان دیدنی و جهان نادیدنی است.[۴] بر اساس نظر پارهی از علمای توراتشناس، این ستاره، شش گوشه دارد که نمایانگر از شش روز هفته است. مرکز ستاره را نماد روز هفتم میدانند که روز استراحت است. این معنا به نوعی همان جامعیت و تقدس عدد هفت است.[۵].
ارتباط نمادین ستارۀ شش پر با داوود، ریشه در افسانههای یهود دارد. برای مثال، تفسیری از کتابمقدس وجود دارد که میگوید: زمانی که داوود یک نوجوان بود و با نمرود پادشاه دشمن جنگید، سپر او از دو مثلث بههم پیوسته در یک نقطه، ترکیب شده بود. داوود در این نبرد پیروز گردید و پس از آن، این دو مثلث، بهعنوان سپر داوود شناخته شد.
اما، عدهای بر این باور هستند که این نشان داوود پیامبر نیست، بلکه نشانهٔ داوود الروی فرزند سلیمان بن دوجی، که با ادعای مسیح بودن در مقابل سلجوقیان شورش کرد. سپس پس از مرگ وی نشان پرچم او در بین یهودیان اشکنازی مشهور گردید و رواج یافت[٦]. و برخی دیگر، اعتقاد دارند این ستاره، نگین سلیمان بود که به او نیرویی جادویی برای تسلط بر جنیان میبخشید[٧].
با این حال، برخی از گروههای یهودی بهجای این نشان که آن را بدعت میخوانند، از نشان سنتی یهود، منوره، بهعنوان نماد استفاده میکنند.[٨]
بههر حال، ستارۀ داوود مانند سایر نشانههای ادیان ریشه اجتماعی دارد نه دینی؛ در سمبلگرایی، این نماد پیوند زن و مرد میباشد که مثلث رو به پایین نشانه زن و مثلث رو به بالا سمبل مرد است. از این رو، این نماد، در یونان بهعنوان نشانه ازدواج مقدس (Hieros Gamous) بهکار رفته است.
ستارۀ داوود، بهجز یهودیت، در ادیان و عقاید بسیاری مانند: مسیحیت، زرتشتی، هندو، بودایی، اسلام کاربرد داشته است و نیز امروزه در برخی عقاید و گروههای سِرّی مانند اشراقیون و فراماسونها از این نماد استفاده میشود[۹].
[↑] يادداشتها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط محمد محمدی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوستها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پینوشتها
[۱]-
[٢]-
[٣]-
[۴]-
[۵]-
[٦]-
[٧]-
[٨]-
[۹]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمهها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]