- تاریخچه
- روش‌های تفسير موضوعی
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[...] [...]
تفسير موضوعی قرآن، به‌رغم داشتن پيشينه‌ی ديرينه، اصطلاح جديدی است که منظور از آن، روش تفسيری است كه آيه‌های مختلفی كه دربارۀ يك موضوع در سرتاسر قرآن در حوادث و فرصت‌های مختلف آمده است، جمع‌آوری و جمع‌بندی گردد و از مجموع آن نظر قرآن دربارۀ آن موضوع و ابعاد آن روشن شود.
قرآن كتابی است كه در طول ٢٣ سال بعثت محمد، پیامبر اسلام، با توجه به نيازها و شرايط مختلف اجتماعی و حوادث گوناگون و مراحل مختلف تربيتی نازل شده است و همگام با حيات جامعه اسلامی پيش رفته، با اين حال، ادعا می‌شود که به زمان و مكان خاصی بسته نيست. موضوعات اسلامی و دينی در آيه‌های قرآن پراكنده است.
در تفسير موضوعی تنها در رساندن پيام‌های قرآن تلاش می‌شود و به جنبه‌های فنی آن چندان توجه نمی‌شود، مگر تا اندازه‌ای كه به موضوع بحث مربوط است.
در تعداد کمی از تفاسیر هم که اغلب معاصر اند، آیات مربوط به موضوعی معیّن جمع‌آوری و شرح و تبیین شده و سپس مبحث از آن‌ها استخراج می‌شود.
[↑] تاریخچه
اگرچه تفسير تمامی قرآن به روش موضوعی، یک پديده‌ی نوظهور است، اما پرداختن به يك موضوع از موضوعات قرآنی یا به‌سخن دیگر، تفسير موضوعی به‌معنای فراهم آوردن آيات مشابه (در لفظ و محتوا) و هم مضمون كه مجموع آن‌ها را در يك‌جا دسته‌بندی نموده و درباره‌ی آن به‌بحث و بررسی پرداخته شود، امری است كه پیشینه‌ی طولانی دارد؛ مانند: «آيات‌الاحكام» محمد بن صائب كلبی، درگذشتۀ ۱۴٦ هجری قمری.
[↑] روش‌های تفسير موضوعی
دو روش برای تفسير موضوعی قرآن مطرح است:
۱- در روش نخست، همۀ مسایل مطرح شده در قرآن را بيرون آورند، سپس آيه‌های مربوط به هر يك را جدا و در يك جا گرد آورده و با در نظر گرفتن مجموع آن آيه‌ها موضوع را بررسی كنند، بنابراین، مسایل برگرفته از قرآن، دسته‌بندی شده، با نظمی طبيعی و به ترتيب، مورد بحث قرار می‌گيرند.
در واقع، اين‌گونه تفسير موضوعی، پای سخن قرآن نشستن و گوش فرا دادن به آن است، تا قرآن برای مخاطب سخن بگويد و پيام خود را برساند و نقش مخاطب تنها گرفتن پيام‌های قرآن است.
٢- در این روش، مسایل را از متن واقعيت‌های جامعه می‌توان دريافت کرد و نيازهای واقع در متن حيات بشر را بررسی و گردآوری نمود، سپس پاسخ آن‌ها را از قرآن جست‌وجو كرد، با اين باور كه قرآن، همواره پاسخ‌گوی نيازهای روز است و در واقع، با الهام گرفتن از نيازهای ملموس حيات بشر، با قرآن به گفت‌وگو نشست، پرسش‌ها را مطرح كرد و پاسخ‌های آن را از قرآن گرفت.
[۱]
[٢]
[٣]
[۴]
[۵]
[٦]
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط … برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]-
[٢]-
[٣]-
[۴]-
[۵]-
[٦]-
[٧]-
[٨]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱٢]-
[۱٣]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱٦]-
[۱٧]-
[۱٨]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]