- زمینه‌ها و دلایل
- اعلاميه‌ی وزارت تحصيلات عالی
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[نافرمانی مدنی] [اعتصاب غذایی]
اعتصاب غذایی دانشجویان در کابل (آغاز: ٣٠ اردیبهشت ۱٣۹٢ - پایان: ٦ خرداد ۱٣۹٢)، در اعتراض به «تبعیض قومی» در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه کابل، به مدت هشت روز در برابر ساختمان پارلمان افغانستان انجام شد. این اعتصاب غذای، در رسانه‌های همگانی افغانستان و شبکه‌های اجتماعی هم بازتاب گسترده‌ای داشت.
[↑] زمینه‌ها و دلایل
۷۰ دانشجوی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه کابل، از ٣٠ اردیبهشت ۱٣۹٢ خورشیدی، در مقابل پارلمان افغانستان، دست به تحصن و اعتصاب غذا زدند و خواستار «اصلاحات» در این دانشکده شدند. خواسته‌های دانشجویان معترض عبارت بود از: برکناری غلام‌فاروق عبدالله، رئیس دانشکده علوم اجتماعی، برکناری فیصل امین، یکی از استادان این دانشکده، تغییر در کادر علمی دانشکده و منع رفتارهای تبعیض‌آمیز قومی با دانشجویان.
این خواست دانشجویان، با حمایت گسترده گروه‌های مختلف اجتماعی، نهادهای حقوق بشری، جامعه مدنی و شماری از نمایندگان مجلس و دانشجویان همراه بوده است.
روز یکشنبه ٣ خرداد ۱٣۹٢، این گروه‌ها و نهادها با حضور در محل اعتصاب دانشجویان، از خواسته‌های آن‌ها حمایت کردند و از وزارت تحصیلات عالی خواستند که این خواسته‌ها را بپذیرد.
احمدشاه ستانکزی، مسئول نهاد دهکده صلح و از فعالان جامعه مدنی در کابل، به نمایندگی از تعدادی از نهادهای مدنی صحبت می‌کرد، گفت: «این یک مشکل تازه نیست بلکه از سال‌ها به این طرف دانشجویان با انواع مشکلات قومی، زبانی، مذهبی و تبعیض جنسیتی مواجه بوده‌اند، ولی حالا دانشجویان تنها نیستند بلکه نهادهای جامعه مدنی هم می‌خواهند که اصلاحات به‌میان بیاید و مانع حق تلفی، ظلم گرفته شود چون اکنون زمان طالبان و جنگ‌سالاران گذشته و دوره دموکراسی است.»
در واکنش به این خواسته‌ها، فاروق عبدالله، رئیس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه کابل گفت: «این محصلین عزیز ما آلت دست چند نفر معدود وکیلان و بزرگان قومی شده‌اند. من مسلمانم. خدا می‌گوید که برتری تنها در تقوا است، نه سیاهپوست، سفیدپوست و پشتون، تاجیک و هزاره بودن. اگر یک استاد متعصب باشد، این برایش شرم است و وظیفه خود را باید ترک بگوید. من هم شکر متعصب نیستم. یک پسر دارم. ملیتم پشتون است به خدا (سوگند) با او پشتو گپ نزده‌ام.»
ولی برخی از نهادهای حقوق بشری، جامعه مدنی و شماری از نمایندگان مجلس نظر دیگری دارند. نعیم نظری رئیس اجرایی شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر می‌گوید: «ما نمی‌توانیم وضعیت تعصبآمیز در نظام آموزشی و دانشگاه‌ها را نادیده بگیریم. خواست اصلی دانشجویان این است که تبعیض از نظام دانشگاهی کنار گذاشته شود. براساس قانون اساسی افغانستان تبعیض جرم است. هر کسی که مرتکب اهانت بر گروهی از مردم می‌شود، باید به این مساله رسیدگی شود.»
با این حال، شماری از نویسندگان، شاعران، هنرمندان افغانستان در نقاط مختلف جهان، که تعدادشان به بیش از ۲۵۰ نفر می‌رسید، از اعتصاب دانشجویان کابل حمایت کردند. عتیق رحیمی نویسنده و کارگردان، رهنورد زریاب نویسنده، پرتو نادری شاعر، صبورالله سیاسنگ شاعر، دکتر سرور مولایی پژوهشگر و استاد دانشگاه، داوود سرخوش آوازخوان، مسعود حسن‌زاده شاعر، کاوه جبران شاعر، محمدکاظم کاظمی شاعر و نویسنده، ابوطالب مظفری شاعر، محمدآصف سلطان‌زاده نویسنده، ژکفر حسینی شاعر، محمدجواد خاوری محقق و نویسنده، حمزه واعظی پژوهشگر، شکریه عرفانی شاعر، رضا محمدی شاعر، رازی محبی فیلمساز، هارون راعون شاعر و میرحسین مهدوی شاعر در این جمع بودند.
اما، در ٦ خرداد (جوزا) ۱٣۹٢، شماری دیگر از دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه کابل در اعتراض به اعتصاب همقطاران خود تظاهرات کردند. آن‌ها از دانشگاه کابل تا مقر پارلمان راهپیمایی کردند و در قطعنامه پایانی خود نوشتند: «ما به‌هیچ‌وجه خواهان برکناری رئیس دانشکده علوم اجتماعی و استاد مربوط نیستیم و از حق رئیس دانشکده، استادان و تمام دانشجویان دفاع می‌کنیم.» نویسندگان قطعنامه همچنین افزوده‌اند: «ما محصلان (دانشجویان) از جریان تدریس، رفتار مناسب، برخورد اخلاقی، شفافیت در امتحان راضی هستیم و هرگونه اعتراض مغرضانه و غیرمسئولانه را بهشدت محکوم می‌کنیم.»
عبیدالله عبید، وزیر تحصیلات عالی افغانستان، برای نخستن‌بار در هفتمین روز اعتصاب غذای دانشجویان، که تعداد آنان به ۸۱ نفر رسیده بود، واکنش نشان داد و گفت که رئیس دانشکده علوم اجتماعی را به‌حالت تعلیق درآورده و معاون او را به‌عنوان سرپرست گماشته است.
در هشتمین روز اعتصاب غذای دانشجویان، مسئولان دولتی: عبیدالله عبید وزیر تحصیلات عالی، رنگین دادفر اسپنتا مشاور امنیت ملی رئیس جمهور کرزی و نعمت‌الله شهرانی مشاور رئیس جمهوری، به محل اعتصاب دانشجویان رفتند و به خواست‌های آنان پاسخ مثبت دادند.
نعمت‌الله شهرانی در جمع اعتصاب‌کنندگان گفت: «تمام خواسته‌های شما قبول شد و فردا عملی خواهد شد. در این تصمیم هیچ خلافی وجود ندارد. خواهش ما این است که همین دقیقه شاگردان (دانشجویان) چیزی نوش‌جان کنند و سر از فردا به درس های‌شان حاضر شوند.»
بدین ترتیب، اعتصاب غذای دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی کابل، پس از هشت روز در ٦ خرداد ۱٣۹٢ خورشیدی پایان یافت.
[↑] اعلاميه‌ی وزارت تحصيلات عالی
در ٨ خرداد ۱٣۹٢، وزارت تحصیلات عالی افغانستان با انتشار یک اعلامیه در سایت خود گفت که «انفکاک رئیس و یک تن از استادان علوم اجتماعی صحت ندارد.»
بسم‌الله الرحمن الرحیم
اعلامیه‌ی وزارت تحصیلات عالی در پیوند به حل معضله‌ی اخیر
پوهنځی علوم اجتماعی پوهنتون کابل
طوری‌که هموطنان عزیز ا طلاع دارند، چندی قبل شماری از محصلان پوهنځی علوم اجتماعی پوهنتون کابل باتوسل به‌تحصن، خواستار رسیده‌گی به مشکل‌های خود شده بودند و از سوی دیگر تعدادی از استادان و محصلان پوهنتون کابل در واکنش به چگونگی رسیده‌گی به مشکل محصلانی که چندی پیش تحصن کرده بودند، خواستار حل عادلانه‌ی مشکل پیش‌آمده شدند.
هیات رهبری وزارت تحصیلات عالی به‌منظور رسیده‌گی نهائی به قضیه‌ی پوهنځی علوم اجتماعی پوهنتون کابل، امروز چهار شنبه هشت جوزا در نشست مشترکی که با حضور اکثریت عضوهای شورای علمی پوهنتون‌های مرکزی و هیات رهبری وزارت تحصیلات عالی داشت چنین فیصله نمود:
١) حل هرگونه موضوع‌های علمی و اکادمیک تحصیلی در صلاحیت موسسه‌های تحصیلات عالی می‌باشد و تنها وزارت تحصیلات عالی و موسسه‌های تحصیلات عالی مرجع قانونی برای تصمیم‌گیری در مورد سرنوشت آموزشی محصلان و سرنوشت اکادمیک استادان اند، بنابراین از نهادهای غیرمسؤل و گروه‌های سیاسی تقاضا می‌شود که به‌بهانه‌ی حل مشکل محصلان،دست به‌تحریک و مداخله نزنند.
۲) انفکاک رئیس و یک تن از استادان پوهنځی علوم اجتماعی که از سوی بعضی از رسانه‌های همگانی انعکاس یافته است، صحت ندارد.
٣) برای رسیده‌گی به‌مشکل پیش‌آمده، دو کمیسیون به‌نام‌های کمیسیون حقیقت‌یاب و کمیسیون مصالحه مرکب از استادان بی‌طرف و نماینده‌گان محصلان و استادان پوهنځی علوم اجتماعی ذیدخل در قضیه تشکیل شد، این کمیسیون‌ها قرار است خواست‌های طرف‌های قضیه را همه‌جانبه بررسی نمایند و در مورد عادلانه، بی‌طرفانه و بر مبنای معیارهای علمی و اکادمیک داوری کنند.
۴) کمیسیون‌های تشکیل شده مکلف شدند که حداکثر از تاریخ ایجاد، طی ده روز کارهای خود را نهایی کنند.
۵) تا زمان نهایی شدن کار کمیسیون‌های یادشده، هیچ‌کس نباید به‌نام دفاع از حق طرف‌های قضیه، روند تدریس در پوهنتون‌ها را اخلال کند.
٦) تدریس در پوهنتون کابل از روز شنبه ١١جوزا به‌صورت عادی ادامه می‌یابد.
[۱]
[٢]
[٣]
[۴]
[۵]
[٦]
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط … برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]-
[٢]-
[٣]-
[۴]-
[۵]-
[٦]-
[٧]-
[٨]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱٢]-
[۱٣]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱٦]-
[۱٧]-
[۱٨]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]