 |
|
قدیمی‌ترین قرآن خطی
در زمان حیات پیامبر اسلام نوشته شده است
دانشگاه بیرمنگام بریتانیا اعلام کرده صفحاتی از یک قرآن خطی در کتابخانه این دانشگاه ممکن است قدیمی‌ترین قرآن دنیا باشد. آزمایش تاریخ‌گذاری رادیوکربن نشان می‌دهد که عمر این قرآن دست‌کم به ۱۳۷۰ سال پیش می‌رسد یعنی ممکن است همزمان با حیات حضرت محمد پیامبر اسلام نوشته شده باشد.
دانشگاه بیرمنگام ورق‌هایی را پیدا کرده که بین قدیمی‌ترین تکه‌های قرآن هستند
تکه یکی از قدیم‌ترین قرآن‌های که تا به حال کشف شده؛ روی پوست نوشته شده و به احتمال زیاد روی پوست بز یا گوسفند. کارشناسان می‌گویند، قدمت این اثر بیش از ۱۳۰۰ سال است. یعنی این یکی از قدیمی‌ترین قرآن‌های جهان است و این همه سال، در دانشگاه بیرمنگام نگهداری میشد.
این اثر ارزشمند چندین دهه در کتابخانه دانشگاه بوده و کسی نمی‌دانست قدمتش چند سال است تا این‌که یک محقق تصمیم می‌گیرد که دقیق‌تر بررسی‌اش کند. تست کربن نشان می‌دهد این اثر حدود سال ٦۴۵ میلادی نوشته شده است. این یعنی این که این دانشگاه یکی از قدیمی‌ترین قرآن‌ها را پیدا کرده است.
سوزان وررال
سوزان وررال (Susan Worrall)، از دانشگاه بیرمنگام می‌گوید: «وقتی فهمیدم یک صفحه از قرآن‌های دنیا را این‌جا داریم، واقعاً ذوق‌زده شدم؛ هم برای خودم و هم برای دانشگاه. ما می‌دانستیم این نسخه قدیمی است ولی حتا تصور هم نمی‌کردیم که به دورۀ زندگی محمد برگردد. این خیلی ارزشمند است.»
این نسخه خطی که در دهه ۱۹٢٠ به این‌جا آورده شده، سال‌ها در این‌جا در بخش متون مربوط به خاورمیانه نگهداری می‌شود. کارشناسان می‌گویند، این یکی از قدیمی‌ترین کشف‌ها از دوران اولیه اسلام است.
دیوید توماس
دیوید توماس (David Thomas)، استاد مطالعات اسلام و مسیحیت می‌گوید: «کسی که این را نوشته به احتمال زیاد محمد را از نزدیک می‌شناخته است. شاید او را هم دیده بوده؛ شاید هم موعظه‌هایش را از نزدیک شنیده باشد. این تصوری است که می‌تواند واقعاً آدم را جادو کند.»
جامعه مسلمانان بیرمنگام، یکی از بزرگ‌ترین‌ها در بریتانیا است. آن‌ها هم از پیدا شدن این گنجینه خوشحال‌اند. با این حال، این خبر فوق‌العاده مهم و جذاب است. مسئولان دانشگاه می‌گویند به‌زودی آن را برای عموم به نمایش می‌گذارند و قصد ندارند به‌هیچ عنوان اجازه دهند این قطعه‌های تاریخی از بیرمنگام خارج شود.
ممکن است قدیمی‌ترین قرآن موجود در دنیا در کتابخانه دانشگاه بیرمنگهام بریتانیا یافت شده باشد.
دانشگاه بیرمنگهام گفته که آزمایش تاریخ‌گذاری رادیوکربن روی اوراق یک قرآن متعلق به کتابخانه این دانشگاه نشان داده است که عمر این قرآن دست‌کم به ۱۳۷۰ سال می‌رسد و در نتیجه، احتمال دارد قدیمی‌ترین قرآن موجود در جهان باشد.
قدمت قرآن دانشگاه بیرمنگهام به زمان پیغمبر اسلام می‌رسد
اوراق این قرآن برای حدود یکصد سال بدون تشخیص قدمت آن در کتابخانه نگهداری میشد تا این‌که یک دانشجوی دوره دکترا هنگام تحقیق روی این اوراق تصمیم گرفت آن‌ها را برای تعیین قدمت به واحد تاریخ‌گذاری رادیوکربن دانشگاه آکسفورد ارسال کند. نتیجه این آزمایش برای او و کتابخانه دانشگاه غیرمنتظره بوده است.
آزمایش‌های انجام شده دامنه تاریخ‌های محتمل را معین کرد و با احتمال بالای ۹۵ درصد نشان داد قدمت این قرآن که روی پوست نوشته شده به زمانی بین سال‌های ۵٦۸ تا ٦۴۵ میلادی می‌رسد. پیغمبر اسلام حدود سال ۵۷۰ میلادی متولد شد و در سال ۶۳۲ میلادی درگذشت.
مسلمانان معتقدند که قرآن از چهل سالگی پیامبر اسلام تا زمان درگذشتش در ٦۲ سالگی به او وحی می‌شده است.
به این ترتیب، کاتب قرآن دانشگاه بیرمنگهام، هم‌عصر پیغمبر اسلام بوده و حتی ممکن است او را نیز ملاقات کرده و سخنان او را شنیده باشد.
آیاتی که بر پیغمبر اسلام وحی میشد را کاتبان بر پوست حیوانات، سنگ، برگ خرما و استخوان شانه شتر می‌نوشتند و این متون سرانجام حدود سال ۶۵۰ میلادی، به شکل یک کتاب واحد جمع آوری شد.
اوراق موجود در کتابخانه دانشگاه بیرمنگهام به خط حجازی نوشته شده که یکی از شیوه‌های اولیه کتابت به زبان عربی بوده است.
آزمایش رادیو کربن، سن دقیق آثار به‌جا مانده از گذشته را نشان نمی‌دهد. نسخه‌های قدیمی دیگری از قرآن هم موجود است که در کتابخانه‌ها، موزه‌ها یا در درست کلکسیونرهای خصوصی است.
از این روست که با قطعیت نمی‌توان گفت که قرآن کتابخانه بیرمنگهام یا هرکدام دیگر از نسخه‌های این کتاب مقدس، قدیمی‌ترین هستند.
مسئول بخش کتاب‌ها و متون خطی کتابخانه بریتانیا گفته است که قرآن کتابخانه بیرمنگهام حتی اگر هم در حیات پیغمبر کتابت نشده باشد قطعاً قدمت آن به عصر سه خلیفه اول می‌رسد.
محمد عیسی ولی، مسئول بخش نسخ خطی کتابخانه بریتانیا، می‌گوید که مسلمانان در آن زمان ثروت چندانی نداشتند و جمع کردن پوست برای نگارش قرآن نیازمند تلاش جمعی آنان بود. به همین دلیل آقای ولی این قرآن را بازمانده ارزشمند دوران گذشته عنوان می‌کند. او هم‌چنین از کتابت این اوراق تعریف کرده و می‌گوید حتی امروز هم می‌توان به سادگی حروف آن را تشخیص داد و متن را قرائت کرد.
این اوراق بخشی از «مجموعه مینگانا» شامل بیش از سه هزار سند و کتاب خطی متعلق به منطقه خاورمیانه است که آلفونسو مینگانا، کشیش کلدانی متولد عراق، در دهه ۱۹۲۰ میلادی گردآوری کرد.
هزینه سفر و تحقیقات او را ادوارد کدبوری، از خانواده معروف کدبوری، صاحبان یک شرکت تولید شکلات در بریتانیا تأمین کرده بود. متون گردآوری شده سپس به بریتانیا انتقال یافت و سرانجام در اختیار دانشگاه بیرمنگهام قرار گرفت.
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پی‌نوشت‌ها
برگرفته از گزارش «شان کاگلن»: قرآن خطی دانشگاه بیرمنگام، وب‌سایت فارسی بی‌بی‌سی: چهارشنبه ٢٢ ژوئیه ٢٠۱۵ - ۳۱ تیر ۱۳۹۴
شناسایی قرآنی که قدمت آن به زمان پیغمبر اسلام می‌رسد، وب‌سایت فارسی بی‌بی‌سی: چهارشنبه ٢٢ ژوئیه ٢٠۱۵ - ۳۱ تیر ۱۳۹۴
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ وب‌سایت فارسی بی‌بی‌سی