 |
|
عهد عتیق
پیدایش
سِفر پیدایش (به انگليسی: Book of Genesis یا به‌زبان عبری: בראשית، برشیت (Bereshith)، به‌معنای «در آغاز»)، نخستین بخش از کتاب مقدس عبری (يا عهد عتيق) و اولین کتاب از «اسفار پنجگانه» یا تورات است.
| ▲ | پیشگفتار |
كتاب «پيدايش»، همان‌گونه كه از اسمش پيداست، از پيدايش عالم هستی سخن می‌گويد. در اين كتاب می‌خوانيم كه چگونه خدا دنيا را می‌آفريند، چگونه انسان را خلق می‌كند و او را در محيطی كامل و زيبا قرار می‌دهد، چگونه گناه وارد جهان می‌شود و سرانجام چگونه خدا برای نجات انسانِ گناهكار چاره‌ای می‌انديشد. مطالبی كه در اين كتاب آمده عبارت است از آغاز تاريخ بشر، آغاز هنر و صنايع دستی، چگونگی پيدايش زبان‌ها و قوم‌های گوناگون. از فصل دوازده به بعد، مسير كتاب متوجه قوم اسرائيل می‌شود. از اين‌جا به بعد داستان زندگی ابراهيم، اسحاق، يعقوب و پسرانش در كتاب ثبت شده كه در خاتمه با شرح زندگی يوسف در مصر پايان می‌پذيرد.
موضوع اصلی كتاب «پيدايش» كه در سراسر اين كتاب محسوس است، اين است كه هرچند گناه انسان آنچه را كه خدا خوب و زيبا آفريده بود خراب كرد، اما خدا از فعاليت خود دست نكشيده است بلكه بدنبال بشر گم‌گشته است تا او را نجات دهد و رستگار سازد؛ خدا بر عالم هستی مسلط است و تاريخ بشر را در مسير منافع و نجات عزيزان خود به پيش می‌برد.
| ▲ | تاریخ نگارش |
گفته می‌شود، کتاب پیدایش، بین سال‌های ۱۴۵٠-۱۴۱٠ پیش از میلاد مسیح، توسط موسی به رشته‌ی تحریر درآمده است.
سنت كهن يهودی و مسيحی حاكی از آن است كه موسی، تحت هدايت خدا، كتاب پيدايش را با استفاده از اسناد قديمی موجود در آن زمان تأليف كرد. كتاب، با وقايع حدود ٣٠٠ سال پيش از موسی پايان می‌يابد. ممكن است موسی اين اطلاعات را به‌واسطۀ مكاشفۀ مستقيم از خدا يا از طريق گزارش‌های تاريخی كه از اجدادش به‌جا مانده بود، دريافت كرده باشد.
كتاب با «سرود آفرينش» آغاز می‌شود و سپس با ده عدد «كتاب پيدايش»: «پيدايش آسمان‌ها و زمين»، «كتاب پيدايش آدم»، «پيدايش نوح»، «پيدايش پسران نوح»، «پيدايش سام»، «پيدايش تارح»، «پيدايش اسماعيل»، «پيدايش اسحق»، «پيدايش عيسو» و «پيدايش يعقوب»، كه چارچوب اصلی كتاب پيدايش را تشكيل می‌دهند، ادامه می‌يابد. به‌نظر می‌رسد كه موسی اين ده كتاب را، به‌‌همراه اضافات و توضيحاتی كه احتمالاً با هدايت خدا صورت گرفته، به هم ضميمه كرده است.
| ▲ | داستان آفرينش |
۱ در آغاز، هنگامـی كـه خـدا (الوهیم) آسمان‌ها و زميـن را آفريد، ٢ زمين، خالی و بی شكل بود، و روح خدا روی توده‌های تاريكِ بخار حركت می‌كرد. ۳ خدا فرمود: «روشنايی بشود.» و روشنايی شد. ۴ خدا روشنـايی را پسنديد و آن‌‌را از تاريكـی جدا ساخت. ۵ او روشنايی را «روز» و تاريكی را «شب» ناميد. شب گذشت و صبح شد. اين، روز اول بود.
٦ سپس خدا فرمود: «توده‌های بخار از هم جدا شوند تا آسمان در بالا و اقيانوس‌ها در پايين تشكيل گردند.» ٧ و ٨ خدا توده‌های بخار را از آب‌های پايين جدا كرد و آسمان را به وجود آورد. شب گذشت و صبح شد. اين، روز دوم بود.
۹ و ۱٠ پس از آن خدا فرمود: «آب‌های زير آسمان در يكجا جمع شوند تا خشكی پديد آيد.» و چنين شد. خدا خشكی را «زمين» و اجتماع آب‌ها را «دريا» ناميد و خدا اين را پسنديد. ۱۱ و ۱٢ سپس خدا فرمود: «انواع نباتات و گياهان دانه‌دار و درختان ميوه دار در زمين برويند و هر يك، نوع خود را توليد كنند.» همين‌طور شد و خدا خشنود گرديد. ۱۳ شب گذشت و صبح شد. اين، روز سوم بود.
۱۴ و ۱۵ سپس خدا فرمود: «در آسمان اجسام درخشانی باشند تا زمين را روشن كنند و روز را از شب جدا نمايند و روزها، فصل‌ها و سال‌ها را پديد آورند.» و چنين شد. ۱٦ پس خدا دو روشنايی بزرگ ساخت تا بر زمين بتابند: روشنايی بزرگتر برای حكومت بر روز و روشنايی كوچك‌تر برای حكومت بر شب. او همچنين ستارگان را ساخت. ۱٧ خدا آن‌ها را در آسمان قرار داد تا زمين را روشن سازند، ۱٨ بر روز و شب حكومت كنند، و روشنايی و تاريكی را از هم جدا نمايند. و خدا خشنود شد. ۱۹ شب گذشت و صبح شد. اين، روز چهارم بود.
٢٠ سپس خدا فرمود: «آب‌ها از موجودات زنده پر شوند و پرندگان بر فراز آسمان به پرواز درآيند.» ٢۱ و ٢٢ پس خدا حيوانات بزرگ دريايی و انواع جانوران آبزی و انواع پرندگان را آفريد. خدا از اين نيز خشنود شد و آن‌ها را بركت داده، فرمود: «موجودات دريايی بارور و زياد شوند و آب‌ها را پُرسازند و پرندگان نيز روی زمين زياد شوند.» ٢۳ شب گذشت و صبح شد. اين، روز پنجم بود.
٢۴ سپس خدا فرمود: «زمين، انواع جانوران و حيوانات اهلی و وحشی و خزندگان را بهوجود آوَرَد.» و چنين شد. ٢۵ خدا انواع حيوانات اهلی و وحشی و تمام خزندگان را بهوجود آورد، و از كار خود خشنود گرديد.
٢٦ سرانجام خدا فرمود: «انسان را شبيه خود بسازيم، تا بر حيوانات زمين و ماهيان دريا و پرندگان آسمان فرمانروايی كند.» ٢٧ پس خدا انسان را شبيه خود آفريد. او انسان را زن و مرد خلق كرد ٢٨ و ايشان را بركت داده، فرمود: «بارور و زياد شويد، زمين را پُر سازيد، بر آن تسلط يابيد، و بر ماهيان دريا و پرندگان آسمان و همه حيوانات فرمـانروايی كنيد. ٢۹ تمام گياهان دانه‌دار و ميوه‌های درختان را برای خوراك به شما دادم، ۳٠ و همه علف‌های سبز را به حيوانات و پرندگان و خزندگان بخشيدم.»
۳۱ آن‌گاه خدا به آنچه آفريده بود نظر كرد و كار آفرينش را از هر لحاظ عالی ديد. شب گذشت و صبح شد. اين، روز ششم بود.
۱ به اين ترتيب آسمان‌ها و زمين و هر چه در آن‌ها بود، تكميل گرديد. ٢ با فرارسيدن روز هفتم، خدا كار آفرينش را تمام كرده، دست از كار كشيد. ٣ خدا روز هفتم را بركت داده، آن را مقدس اعلام فرمود، زيرا روزی بود كه خدا پس از پايان كار آفرينش، آرام گرفت. ۴ به اين ترتيب آسمان‌ها و زمين آفريده شد.
[▲] يادداشت‌ها
متن برگرفته از: ترجمه تفسیری کتاب مقدس
[▲] پی‌نوشت‌ها
سفر پیدایش، ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد (به زبان انگليسی)
ترجمۀ تفسيری کتاب مقدس، ص ۱
هنری هلی، راهنمای کتاب مقدس، ص ۳۱
اگرچه در ترجمه‌ی تفسيری کتاب مقدس به پيروی از بسياری ترجمه‌های انگليســی متن اصــلی که به‌زبـان عبـری اســت، واژه‌ی «خدا» به‌صــورت مفرد به‌کار رفته است، اما در متن اصلی کتاب مقدس (به‌زبان عبری) واژه‌ی «الوهيم» (به عبری: אֱלֹהִ֑ים؛ با تلفظ: ’ĕ·lō·hîm) که صورت جمع واژه‌ی «ال» (El) است، بدون حرف تعريف، استعمال شده است. بنابراين، الوهيم به‌معنای خدايان است. اما برخی از مسيحيان برای توجيه اين مسئله چنين وانمود کرده‌اند که گويا الوهيم به‌معنی برتری و یا عظمت خدا است و نه به‌معنای شخصیت چندگانه خدا یا چند خدا (خدایان)! [رجوع شود به: توضيحات سفر پيايش در «New World Translation of the Holy Scriptures»، ص ۱۵] بعضی ديگر آن را به‌مفهوم سه شخصيت (پدر، پسر و روح‌القدس) در يک خدای واحد گرفته‌اند. اما هيچ‌يک به اين احتمال توجه نکرده‌اند و يا اصولاً آن را ناديده گرفته‌اند که ممکن است «داستان آفرينش» در «سفر پيدايش» از «اسطوره آفرينش» که در فرهنگ مشرکان بين‌النهرين وجود داشته وارد کتاب مقدس يهوديان شده باشد.[مهديزاده کابلی، «مقايسه‌ی تطبيقی قرآن و کتاب مقدس»، بازشناسی قرآن، چاپ نشده]
ترجمه‌ی از متن عبری: «پس الوهیم آدم‌ها را به‌صورت خود خلق کرد و آن‌ها را به‌شکل الوهیم آفرید (زلم دموت) به‌صورت مرد و زن آن‌ها را بهوجود آورد.»
مفسران تورات، «زلم دموت» را عکس و مجسمه و شبیه تفسیر کرده‌اند. برخی از محققان «دموت» را نام خدایی قدیمی می‌دانند ولی این نظریه قطعی نیست. در هر حال، «زلم دموت الوهیم» مقصود به‌صفات الهی نیست بلکه همان شباهت ظاهری و صورتی است. (رجوع شود به: آشتیانی، جلال‌الدین، تحقیقی در دین یهود، تهران: شرکت انتشار خیابان جمهوری، چاپ اول، بی‌تا، پاورقی صفحۀ ١٣)ترجمه‌ی تفسيری کتاب مقدس، باب اول
[▲] سرچشمه‌ها
□ متن برگرفته از ترجمه‌ی تفسیری کتاب مقدس