 |
|
ثروت افسانه‌ای حامد کرزی
درنگی بر خدمت و خیانت رهبران افغان
فهرست مندرجات
◉ تازه به دوران رسیده‌های افغانی
◉ دبی؛ گاوصندوقِ مخفی افغان‌های سرمایه‌دار
◉ امپراتوری خانواده کرزای در دبی
◉ فساد مالی محمود کرزی
◉ پرداخت‌های میلیون دلاری ایران به مقامات افغان
◉ يادداشت‌ها
◉ پی‌نوشت‌ها
◉ جُستارهای وابسته
◉ سرچشمه‌ها
.
تازه به دوران رسیده‌های افغانی
در شبکه‌های اجتماعی وابسته به ایران (سایت افغانستان خبرگزاری فارس)، روسیه (به گزارش اسپوتنیک) و گروه‌های افغانی وابسته به آنها (روزنامه‌ی آرمان ملی، و شبکه اطلاع‌رسانی افغانستان) زیر عنوان «ثروت افسانه‌ای کرزی افشا شد»، «کرزی یک امپراتوری ۹۰ میلیون پوندی در «دوبی» دارد!»، و ... به‌نقل از روزنامه‌ی «دیلی‌میل» (Daily Mail)، که روزنامه‌ی بریتانیایی در اندازه کوچک متمایل به حزب محافظه‌کار است، دست به افشاگری درباره‌ای ثروت افسانه‌ای حامد کرزی، رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان زده‌اند. اما صحت این گزارش تاکنون در رسانه‌های مستقل به تأیید نرسیده است.
حامد کرزی، رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان، از زمان سرنگونی حکومت طالبان دقیقا به‌مدت سیزده سال (از ۲۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ تا ۲۱ سپتامبر سال ۲۰۱۴) حکومت این کشور را بر عهده داشت. در گزارش نقل‌شده از «دیلی‌میل» آمده است:
روزنامه‌ی انگلیسی «دیلی‌میل» با انتشار گزارشی مدعی شده که «حامد کرزی» رئیس جمهور پیشین کشور یکی از بزرگ‌ترین امپراتوران مالی دوبی است. دیلی‌میل که در این گزارش حامد کرزی را به فساد متهم کرده است، نوشت: مجموع ارزش املاک مربوط به اعضای خانواده‌ی حامد کرزی در دوبی، به ۹۰ میلیون پوند انگلیسی می‌رسد.
در سال ۲۰۱۶ نیز یک روزنامه به‌نام «پیپل ویت مانی»، ۱۰ سیاستمدار پر درآمد جهان را معرفی کرده بود که حامد کرزی، رئیس جمهوری پیشین افغانستان در این رده‌بندی جایگاه نخست را داشت. براساس گزارش این روزنامه، که در سال ۲۰۱۶ منتشر شده بود، حامد کرزی به‌طور میانگین ۸۲ میلیون دلار سالانه به‌دست آورده است و حدود ۲۴۵ میلیون دلار سرمایه دارد.
هم‌چنین پایگاه اینترنتی «مدیا مس» نیز سال گذشته با انتشار گزارشی رئیس‌جمهور پیشین افغانستان را به‌عنوان ثروتمندترین سیاستمدار جهان معرفی کرده بود. بنابر ادعای مدیا مس، تنها سرمایه‌ی شخصی رئیس‌جمهور پیشین افغانستان مبلغ ۲۴۵ میلیون دلار و نیز درآمد سالانه‌ی کرزی از ماه مارس سال ۲۰۱۵ تا مارس ۲۰۱۶، ۸۲ میلیون دلار بوده است.
دفتر مطبوعاتی حامد کرزی، رئیس جمهور پیشین افغانستان، گزارش‌ها در مورد سرمایه‌گذاری وی در دبی را رد کرده و کذب دانست. این دفتر، در واکنش به این گزارش‌ها اعلام کرد که حامد کرزی در داخل و خارج کشور سرمایه‌گذاری نکرده است.
هر چند «یوسف سها»، مسئول امور مطبوعاتی دفتر حامد کرزی، در این ارتباط به «رادیو آزادی» گفت: گزارش دیلی‌میل در ارتباط با دارایی‌های کرزی در دبی گزارشی دور از واقعیت است و وی ادامه داد: دیلی‌میل در این گزارش صرفاً به کذب و دروغ پرداخته است، اگر آمار و ارقامی ارائه شده با یک بررسی ساده می‌توان فهمید آماری ضدونقیض بوده و واقعیت ندارد، اما با وجود فسادهای گسترده دولت وی، اثبات چنین گزارش‌های دور از ذهن نیست.
به‌دنبال نشر گزارش روزنامه‌ی انگلیسی دیلی‌میل مبنی بر این‌که حامد کرزی یکی از امپراتوران مالی دبی است، دفتر رئیس جمهور پیشین افغانستان می‌گوید، حامد کرزی در داخل و خارج کشور، سرمایه‌گذاری نکرده است. از سوی دیگر، سید حسین فخری، رئیس اداره‌ی عالی مبارزه با فساد اداری افغانستان می‌گوید: «نظر به سندی که نزد ما وجود دارد و این مربوط کمرز بانک جرمنی می‌شود، آقای کرزی به‌تاریخ ۲۰۱۶/۸/۳۱ مبلغ ۱۳ هزار و ۹ صد و ۲۱ یورو در حساب بانکی‌اش داشته و بیشتر از این در فورم‌شان کدام دارایی ثبت نشده است.» به‌گفته وی، «بررسی‌های که از طریق استخبارات بانکی، شاروالی‌ها (شهرداری‌ها)، ترافیک و املاک صورت گرفته، معلومات اضافی در باره‌ی دارایی‌های حامد کرزی به‌دست نیامده است و مردم نیز در باره دارایی‌های رئیس جمهور پیشین به این اداره، هیچ مورد خاصی را گزارش نداده‌اند.»[۱]
در حالی‌که، سیگار، نهاد آمریکایی که فساد اداری و مالی را در افغانستان بررسی می‌کند، در اول میزان سال ۱۳۹۵ نوشت که «مقامات پیشین در مورد دارایی‌های خود، معلومات نادرست داده و یا منابع این داراییها را مشخص نساختهاند.»[٢]
باری، وحید مژده، کارشناس مسایل افغانستان در کابل گفت: «حکومت افغانستان مانند یک شرکت است، جایی‌که مردم در تلاش ثروتمندشدن می‌باشند.» با این‌حال، جای تعجب نیست که افغانستان در فهرست سال ۲۰۰۹ سازمان شفافیت بین‌المللی، از جمله ۱۸۰ کشور در ردیف ۱۷۹م قرار گرفت. در این فهرست تنها سومالی توانسته است، در فساد از افغانستان سبقت جوید.[٣]
در سال ۱۳۸۹، در یک گزارش آمده است: «احمدولی کرزی برادر ناتنی رییس‌جمهور کرزی و یکی از سران قندهار متهم است که عایدات هنگفت از قاچاق مواد مخدر به‌دست می‌آورد، رقبایش را می‌ترساند و با سی‌آی‌ای در ارتباط است.»[۴] هم‌چنین وقتی بحران کابل بانک بالا گرفت، و دو نفر از روسای این بانک استعفا دادند و به رییس آن دستور داده شد که ۱۶۰ میلیون دلار از پول‌های این بانک را که در دوبی با آن ویلاهای قیمتی خریداری شده بود، بازگرداند، آشکار شد که خانواده‌ی کرزی در مرکز این رسوایی قرار دارد. محمود کرزی برادر رییس‌جمهور محمدحصین فهیم برادر معاون اول رییس‌جمهور محمدقسیم فهیم، از سهام‌داران این بانک بودند.
| ▲ | دبی؛ گاوصندوقِ مخفی افغان‌های سرمایه‌دار |
در روزنامه‌ی ۸صبح، در یگ گزارش زیر عنوان «دبی؛ گاوصندوقِ مخفی افغان‌های سرمایه‌دار»، به‌قلم ژاک فولورو، که در روزنامه‌ی فرانسوی لوموند به نشر رسیده و توسط حسن کریمی به دری برگردان شده است، چنین آمده است:
-
یک بخش بزرگ ده‌ها میلیارد دلاری که از سال ۲۰۰۱ میلادی به این سو برای بازسازی افغانستان سرازیر شد، به امارات متحده عربی تغییر مسیر داده است. این کشور یک مکان مالی مناسب برای سرمایه افغان‌ها است.
۲۲ جون، ساعت ۴ صبح، طیاره‌ی شرکت هوایی «فلای دبی» آماده بلند‌شدن به مقصد کابل است. نزدیک ورودی طیاره، ناگهان، یک بگومگو و مشاجره تند میان کارمند هواپیما و دو مسافر بلند می‌شود. این دو مسافر نمی‌‌خواهند که بیک‌های‌شان را دورتر از چوکی‌های‌شان بگذارند. یکی از مسوولان محلی این شرکت هوایی در آستانه رسیدن به کابل، می‌گوید: «آنها پول نقد انتقال می‌دهند. می‌خواهند که چشم از چمدان‌های‌شان برندارند. ما آنها را می‌شناسیم. آنها برای صرافی‌ها در کابل کار می‌کنند. یک یا دو بار در هفته برای حساب افغان‌های پیسه‌دار [از کابل به دبی و برعکس آن] پول نقد انتقال می‌دهند.»
سفرهایی طیاره، یک بخش قابل دید فرار سرمایه افغان‌ها پس از سقوط رژیم طالبان در اواخر سال ۲۰۰۱ میلادی به‌طرف شهر دبی است. یکی از مشاورین رییس‌جمهور غنی در این باره می‌گوید: «از ۱۱۰ میلیارد دالری که از سال ۲۰۰۲ میلادی در کشور توسط جامعه جهانی و به‌خصوص ایالات متحده امریکا تزریق شده است، تنها ۴۰ میلیارد آن در افغانستان باقی مانده است. افغان‌ها نخستین کسانی نیستند که از این کمک‌ها سود برده‌اند.» همه این‌ها به‌خاطر فساد، تقلب و سوءاستفاده نیست؛ صرف‌نظر از این‌ها، اما ناتوانی در بازسازی کشور و ناامنی در حال رشد در افغانستان، همه ثروتمندان افغان را متقاعد ساخته که در خارج و به‌خصوص در دبی سرمایه‌گذاری کنند. این شهر یک مکان خوب مالی و از نظر سیاسی نیز باثبات می‌باشد. با دو و نیم ساعت پرواز می‌شود از کابل به دبی رسید.
□ رییس سابق کابل‌بانک مالک ۳۹ ویلا
- بانک جهانی در کابل به‌طور خلاصه این‌گونه بیان کرده است که افغانستان باوجود تزریق پول‌های زیاد و وابسته‌گی مالی، شاهد از دست‌دادن سرمایه‌های خود بوده و این یکی از تاثیرات ۱۵ سال حضور نیروهای خارجی بوده است. در این مدت خانواده‌های مشهور افغان یا پیسه‌داران جدید، مثل جوانان مترجم به‌خاطر کمک‌های زیاد امریکایی رییس شرکت‌ها شده‌اند؛ این رییس‌ها، مشهور به «افغان‌های دبی» اند. در اکتوبر سال ۲۰۰۹ میلادی، بر اساس یک تلگراف دیپلوماتیک کارل آیکن‌بری، سفیر امریکا در کابل که توسط ویکی‌لیکس افشا شد، احمد‌ضیا مسعود به‌خاطر حمل و انتقال ۵۲ میلیون دالر توسط مسوولان دبی مورد پرسش قرار گرفت. همچنان شرکت هوایی پامیر، زمانی توسط پنتاگون متهم به انتقال پول غیرقانونی شده بود اما مسوولان پامیر این اتهام را همیشه رد کرده‌اند.
در دبی فقط با یک موتر و یک رهنمای خوب می‌توان حضور افغان‌ها را در شهر دید و حس کرد. با دیدن نخل جمیرا، اقامت در ساختمان‌های لوکس مارینا، گشت‌و‌گذار در مرکز کسب و کار شهر و یا رفتن به شهر عجمان، می‌توان دید که با پول‌های تزریق‌شده برای بازسازی افغانستان چه کارها کرده‌اند.
راننده‌ها و مردمان عادی می‌دانند که قیمت یک ویلای بزرگ در «پالم جمیرا»، به‌طور اوسط ۱۱ میلیون دالر است. شیرخان فرنود، رییس سابق کابل بانک، که به‌خاطر اختلاس و ربودن ۸۱۰ میلیون دالر در رسوایی و بحران این بانک در سال ۲۰۱۰ به ۵ سال زندان محکوم شد، صاحب ۳۹ ویلا است. واشنگتن از سال ۲۰۰۲ میلادی کابل‌بانک را یکی از ستون‌های بازسازی در افغانستان معرفی کرده بود. براساس نهادهای عدلی و قضایی افغانستان، قرض‌داری مسوولان این بانک در مجموع همراه با بهره‌ی وام آن نزدیک یک میلیارد دالر می‌شود که البته هنوز هم پرداخت نشده است.
در میان چهره‌های ذی‌نفعان، محمود کرزی، یکی از برادران حامد کرزی، رییس‌جمهور پیشین افغانستان که از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۴ در قدرت بود و حصین فهیم، برادر یکی از دو معاون رییس‌جمهور کشور، هر دوی این‌ها عضو کابل‌بانک بودند. پول‌های غیرقانونی احتمالاً برای ایجاد شرکت‌ها درست‌شده و بعداً قراردادها را از ارتش امریکا در افغانستان درخواست کرده‌اند. محققان همچنان خرید ۲۲ ویلای لوکس را در دبی شناسایی کرده که یکی از آنها توسط محمود کرزی استفاده شده است. او و حصین فهیم بعد از پرداخت ده‌ها میلیون دالر، عفو ریاست‌جمهوری را دریافت کردند.
بانک جهانی در افغانستان می‌گوید: «کابل‌بانک همچنان اجازه انتقال پول را به‌خارج از کشور داده بود. از ۵ میلیارد دالری که از سال ۲۰۰۲-۲۰۱۰ خارج شده است، تنها یک میلیاردش قانونی بوده است.»
□ براساس گزارش اتاق تجارت و صنایع
- افغانستان نزدیک به ۲۰ میلیارد دالر از سال ۲۰۰۵- ۲۰۱۶ توسط افغان‌ها در شهر دبی سرمایه‌گذاری شده است. در میان این سرمایه‌داران، سعد محسنی شخصیتی است که اغلب از سوی جامعه بین‌الملل به‌عنوان سمبول بازسازی کشور مطرح شده است. او در لندن متولد شده و پسر یک دیپلومات افغان مهاجر در استرالیا بود. محسنی در سال ۲۰۰۲ به دبی می‌رود و شرک «موبی گروپ» را تاسیس می‌کند. اکنون این شرکت در آسیای مرکزی و آسیایی جنوبی، همچنان در شرق میانه فعال است. در سال ۲۰۰۳ میلادی حکومت امریکا به او یک کمک مالی ۲٬۲ میلیون دالری را به‌خاطر ایجاد یک گروه رسانه‌ای در افغانستان کرد. این گروه رسانه‌ای متشکل از طلوع، طلوع نیوز و تلویزیون لمر است که در افغانستان این دو شبکه بیشترین بیننده را دارند. غول مطبوعات استرالیا، رابرت مرداک و گروپش (News corporation) محسنی را در اوایل کارش در کابل حمایت کرد.
محسنی، به‌خاطر حضور خارجیان، سمبول افغانستان غربی‌شده و خار چشم برای طالبان است. او همراه با خانواده‌اش در دبی زنده‌گی می‌کند و همیشه تمایل به [سرمایه‌گذاری] در کشورهای خارجی دارد. موبی گروپ در این باره توضیح می‌دهد: «آینده گروپ اکنون بیشتر بیرون از افغانستان است. حتا عراق، ایران و لیبیا، مطمین‌تر و سودآورده‌تر هستند. افغان‌ها آنجا می‌روند و دیگران می‌ترسند.» بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۶ میلادی امریکا برای رسانه‌ها در افغانستان بیشتر از ۲۰۰ میلیون دالر مصرف کرده است که یک بخش قابل ملاحظه آن را محسنی نصیب شده است؛ رابطه‌‌اش با گروپ مرداک، در کشوری که قضاوت‌های سخت وجود دارد، این گروپ را تقویت کرده است.
□ نقطه عطف؛ خروج نیروهای ناتو در اواخر سال ۲۰۱۴
- یکی از چهره‌های دیگر افغان‌ها در دبی، فهیم هاشمی است. او در سال ۱۹۸۰ در کابل تولد شد و از یک خانواده معمولی است. هاشمیِ استاد زبان انگلیسی، کارش را به‌عنوان یک مترجم در یک پایگاه امریکایی شروع و این کار را با کارل آیکن‌بری سفیر امریکا در کابل به انجام رساند. این حرفه برایش یک انتخاب خوب بوده است. کارل آیکن‌بری در سال ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ نقش اصلی را در بازسازی نیروهای امنیتی افغان پس از سقوط رژیم طالبان داشت و بعداً رییس نیروهای ایتلاف از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۷ بود. او با استفاده از این فرصت با مسوولین امریکایی و پیمان‌کاران فرعی افغان، ارتباط بر قرار کرد، که این ارتباط سکوی پرش رویایی را برای هاشمی فراهم ساخت.
هاشمی با یک قرار داد ۶۰۰ دالری برای فراهم‌کردن تخت به اردوی ملی افغانستان کارش را آغاز کرد و سپس با یک‌جا کردن محموله‌های تجهیزاتی و تیل همچنان به ارتش ادامه داد. او قراردادهای فرعی را می‌گرفت اما روابطش را با امریکایی‌ها مستحکم‌تر می‌کرد و در کارش موفق بود و سرمایه جمع می‌کرد. او «هاشمی گروپ» را که در بخش محصولات تولیدی و ساخت و ساز کار می‌کرد، ایجاد کرد. در سال ۲۰۱۰ میلادی، تلویزیون یک را تاسیس کرد. بعداً در سال ۲۰۱۳ طیاره آنتونوف (Antonov) را خرید و «شرکت هوایی افق شرق» را تاسیس کرد. این کامیابی، سرمایه‌گذار افغان را انگیزه داد. فهیم هاشمیِ بادی‌بلدر، در سال ۲۰۱۵ ریاست کمیته المپیک افغانستان را رها کرد. در سال ۲۰۱۶ طیاره‌های شرکت هوایی افق شرق به‌دلیل عدم تطابق مقررات مالیاتی و اداری رو به رو شد. بالاخره رییسش به امریکا رفت: «کرایه یک سوییت با قیمت ۶۰ هزار دالر در شب، بل‌های هشتاد تا صد هزار دالری برای دعوت یک خواننده لبنانی و بدهی ۶۰ میلیون دالری از آلمان، تمام این‌ها شعله‌های زنده‌گی در دبی بوده است.» اما در غرب، ستاره فهیم هاشمی، همچنان می‌درخشید. در سال ۲۰۱۶ میلادی او در میان سه جوان کارآفرین افغان در نشست اقتصادی جهانی داووس بود.
هم‌چنین فرهاد صافی، فقط ۲۳ سال داشت که برای نیروهای امنیتی افغان کفش فراهم می‌کرد. از ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۲، شرکت «Kabul Mili Trading» قراردادهای تجهیزاتی که توسط ارتش امریکا پرداخته می‌شده، را رها کرده بود. او کارش را با ۶۰۰ کارمند در کابل پایان داد و سالانه چندین میلیون دالر گردش مالی دارد و تا سقوط شرکت، یک زنده‌گی لوکس را در دبی داشته است. یک تحقیق امریکایی نشان می‌دهد که او در سال ۲۰۱۱ یک افسر نیروهای هوایی ایالات متحده امریکا را که قبلاً مسوول مدیریت قراردادهای تجهیزاتی نیروهای افغان بوده، به‌عنوان لابی با معاش ماهانه ۴۰ هزار دالر استخدام کرده بود. راز موفقیت‌اش فاش می‌شود. او توسط نهاد عدلی امریکا به‌خاطر تضاد منافع محکوم و این محکومیت منجر به بستن‌شدن «Kabul Mili Trading» در اواخر سال ۲۰۱۶ می‌گردد.
خروج نیروهای ناتو از افغانستان در آخر سال ۲۰۱۴ یک نقطه عطف برای تمامی بازیگران جنگ اقتصاد بوده است. بین سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۲ رشد متوسط سالانه تولید ناخالص داخلی افغان‌ها ۹ درصد، این رقم در سال ۲۰۱۳ به ۳٬۷ درصد و در سال ۲۰۱۴ به ۱٬۳ درصد سقوط می‌کند و در سال ۲۰۱۶ به ۰٬۸ درصد می‌رسد. اعلام خروج با افزایش شدید سرمایه‌گذاری‌ها بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴ در افغانستان همراه بود. غربی‌ها به آن امید بودند که قبل از خروج معینِ ناتو، کشور با ثبات‌تر شود. این هجوم پول، به‌خصوص از امریکا، کنگرس را در واشنگتن نگران ساخت و قصد محدود‌کردن تقلب را کرده بود. سیگار یا اداره سرمفتش ویژه بازسازی امریکا در افغانستان، از قراردادها نظارت و آنان را پی‌گری و کنترل می‌کرد. از ۴۹۰ اقدام برای ممنوعیت کار با دولت امریکا در برابر کارآفرینان افغان بین سال‌های ۲۰۰۸ و اواسط ۲۰۱۴ میلادی ۴۶۱ کارآفرین از اپریل ۲۰۱۱ تا اپریل ۲۰۱۴ دوباره کار را با دولت امریکا از سر گفته بودند. سیگار در گزارش آخر سال ۲۰۱۴ خود به کانگرس گفته است: «خسارات ناشی از دزدی، تقلب، بی‌کفایتی و اختلاس بودجه به نفع شورشیان به مبلغ ۷۲۸٬۹ میلیون دالر می‌رسد.»
□ فروپاشی دو پل ساخته شده در سال ۲۰۱۰
- در سال ۲۰۱۴، شرکت «Rainbow Construction» که معاون آن حسن سردار است، پس از دادن الماس و ۶۳۰ هزار دالر پول نقد به یک سرباز امریکایی اواخر سال ۲۰۰۹ به‌خاطر سه قرارداد در ولایت کنر، به مدت ۵ سال در لیست سیاه پیمان‌کاران افغان قرار داشت. بعد از فروپاشی دو پل در سال ۲۰۱۰ یک تحقیق نشان داد که علت فروپاشی پل‌ها استفاده از مواد کم‌کیفیت بوده است. در نوامبر ۲۰۱۰، حسن سردار در میان سرمایه‌دارانی که به واشنگتن در ششمین جلسه سالانه امریکا-افغانستان توسط اتاق تجارت و صنایع افغانستان ترتیب شده، دعوت بودند، در شهر دبی دیده شده بود.
برای این‌که با افغان‌های سرمایه‌دار در دبی ملاقات کنید و خبرهای جدید از آنها بگیرید، «اواتار» (Awtar) رستورانت لبنانی در هوتل بزرگ حیات (Grand Hyatt) انتخاب خوب است. رقصنده‌ها و خدمت‌کاران به‌اطراف این پیسه‌دارانِ سخاوتمند به‌خاطر پول‌جیبی می‌چرخند. در پایین این هوتل لوکس، یک جوان سی‌ساله افغان که نمی‌خواهد نامی از او گرفته شود، کلید موتر بوگتی «Bugatti» خود را به یکی از کارمندان هوتل می‌دهد. داستان او نیز مثل داستان دیگران است؛ دانشجوی طب در پشاور بوده، بعداً به‌خاطر خانمش به کابل می‌آید، سپس به‌حیث ترجمان با نیروهای امریکایی کار کرده و سرانجام شرکت خودش را تاسیس می‌کند: «آنها می‌خواهند که ما را با پای میز محاکمه بکشانند، حساب‌های ما را بلاک می‌کنند، اما بدون ما، امریکایی‌ها نمی‌توانند کارهای ارتش و پایگاه‌های‌شان را انجام بدهند. آنها ما را متهم می‌کنند که شورشیان طالب را حمایت مالی می‌کنیم که حدس بسیار نادرست است… به‌خصوص برای ما و تاجران ما.» به گفته او، پیمان‌کاران افغان، قربانی متهم به اختلاس بوده‌اند.
در سال ۲۰۱۶ میلادی بدنام‌سازی کارآفرینان افغان بسیار کم بر سر زبان‌ها بود. امروز این سرمایه‌داران به‌حیث نجات‌دهنده افغانستانی در حال منحرف‌شدن، فراخوانده شده‌اند. مشاور رییس‌جمهور اشرف غنی می‌گوید: «وقتش است که یک قسمتی از این سرمایه‌ها به کشور بازگردانده شود.» در ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۶ میلادی، سفیر امریکا در کابل به شهر دبی به‌خاطر پیداکردن کاندیدا برای توسعه انرژی رفته بود. امریکا از سال ۲۰۰۲ میلادی در افغانستان در بخش انرژی بیشتر از ۲ میلیارد دالر مصرف کرده است. این بار، پروژه‌های به ارزش ۱۰ میلیون دالر برای مصرف‌شدن به شهرهای کندهار، گردیز و غزنی پیش‌بینی شده بود. در آن روز میان سرمایه‌داران، فهیم هاشمی هم آنجا حضور داشته و پیشنهاد هم داده بوده است. خانواده‌هایی که در بخش تجارت از قدیم در افغانستان فعالیت داشتند نیز توسط کابل به کمک فراخوانده شده‌اند. یما ترابی از سازمان دیده‌بان شفافیت ضد فساد افغانستان می‌گوید: «برای ۲۰۱۶-۲۰۱۷ حکومت در بخش انرژی اولویت داده و چهار قرارداد کلان را در بخش ساخت سد در رقابت و دواطلبی گذاشه است؛ برای همین، گروپ الکوزی دل‌چسبی نشان داده است.» گروپ الکوزی از سال ۱۹۸۰ زمانی‌که کشور در کنترول اتحادیه جماهیر شوروی قرار داشت، یکی از ستون‌های اقتصادی به حساب می‌آمد و به یک مجتمع تولید تبدیل شد و مقر اصلی‌اش در دبی است و نزدیک به ۳۵ هزار کارمند دارد. گروپ الکوزی در تمام آسیا و شرق‌میانه به‌خاطر چای و تولیدات غذایی‌اش مشهور است. این شرکت در افغانستان کوکاکولا توزیع می‌کند. الکوزی در کنار این فعالیت‌ها، به خدمات ساختمان و تیل نیز مصروف است. حکومت افغانستان روابط‌اش را با این غول اقتصادی بهبود بخشیده است. به‌تازه‌گی زمین‌های دولتی نیز به این شرکت فروخته شده است.
□ ساخت ساختمان و ویلا در دبی
- برای الکوزی، حضور ناتو در افغانستان تغییر قابل ملاحظه نیاورد. این قراردادها برای این غول اقتصادی پشتیبانی مالی فراهم کرد، چون قبلاً با شبکه‌های مهم و به‌خصوص سیاسی در افغانستان و منطقه روابط خوب داشته است. برعکس، برای عزیزی گروپ – یکی دیگر از پایه‌های سنگین‌وزن اقتصادی افغان‌ها که در دبی است - حضور نیروهای خارجی (امریکایی و ناتو) نقش اساسی داشته است. پول‌های تزریق‌شده به اقتصاد افغانستان به این شرکت اجازه داد که بحران مالی ۲۰۰۸-۲۰۰۹ را مهار کند.گروپ عزیزی، در سال ۱۹۸۹ تاسیس شد و پیشرفت‌هایش را در زمینه تجارت سنتی بعداً در بخش توزیع تیل و گاز و سپس در زمینه املاک در دبی ادامه داد. یک بخشی از بازار بهداشتی برای نیروهای بین‌المللی و افغان را در اختیار دارد و همچنان برای همین مشتریان در بخش زیرساخت‌ها فعالیت می‌کند. عزیزی گروپ در سال ۲۰۱۶ میلادی اعلام کرد که ۱٬۵ میلیارد درآمد داشته است. این گروپ با یک دهه قراردادها با نیروهای ناتو در افغانستان خود را تقویت کرده است. این گروپ همچنان به‌خاطر معاملات خود بانک عزیزی را نیز تاسیس کرد. در سال ۲۰۱۶، گروپ عزیزی اعلام کرد که ساخت ساختمان‌ها و ویلا در دبی و عجمان را از سر گرفته و چندین پروژه در حال اجرای شان را به فروش رسانیده است.همان جوان سی ساله افغان که از تعقیب عدلی امریکایی ترس دارد و اتهامات را همیشه رد می‌کند، پیش روی هوتل بزرگ حیات (Hyatt) و قبل از سوارشدن در بوگتی‌اش گفت: «اینجا قیمت‌ها خیلی بالا است، آب و هوا هم خیلی گرم است. اگر یک افغان پشت یک حمله باشد، همه ما را بیرون خواهد انداخت. اما بسیاری از افغان‌ها و سرمایه‌داران قبلاً به استانبول رفته‌اند و گرفتن پاسپورت هم آسان است.»
| ▲ | امپراتوری خانواده کرزای در دبی |
در ۲۱ شهريور ۱۳۸۹، وب‌سایت تابناک نوشت: خانواده حامد کرزای با بیش از ده‌ها ویلای گران‌قیمت در جمیرا در ارتباط هستند. حضور افراد خانواده‌ی رئیس‌جمهور افغانستان در ویلاهای گران‌قیمت این منطقه از دبی، این بیم را در کشورهای خارجی به‌وجود آورده که کمک‌های بین‌المللی داده‌شده به افغانستان در این کشور، مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد. این وب‌سایت در ادامه می‌افزاید:
-
دیلی تلگراف، یک روزنامه انگلیسی در گزارشی از فعالیت گسترده خانواده‌ی رئیس جمهور افغانستان در دبی و خرید ویلاهای گران‌قیمت از سوی آنها در منطقه‌ی اعیانی جمیرا گزارش داد. جمیرا نام منطقه‌ای لوکس در دبی است.
دیلی تلگراف در گزارش خود می‌نویسد: یکی از این موارد، مربوط به ویلای به ارزش نود میلیون پوند است که توسط خانواده‌ی کرزای، خریداری و یا اشغال شده است.
این گزارش در حالی منتشر می‌شود که هم‌اکنون افغانستان، یکی از فقیرترین کشورهای جهان به‌شمار می‌رود و در هفته‌ی گذشته، خبرهای متعددی درباره ورشکست‌شدن «بانک کابل»، بزرگ‌ترین بانک خصوصی این کشور مخابره شد.
نکته جالب از گزارش دیلی تلگراف، آن است که سهام‌داران اصلی بانک کابل، کسانی هستند که در جمیرا دارای املاک و مستغلات هستند. یکی از سهام‌داران اصلی این بانک، فردی به‌نام «محمود کرزای» بردار کوچک حامد کرزای است. بانک کابل دارای ۱۴ ویلا در جمیرا دبی است و اغلب آنها یا به‌نام محمود کرزای و یا «خان فرنود»، رئیس اسبق بانک کابل است.
بنابر این گزارش، یکی از ویلاهای فرنود در جمیرا، چهار میلیون پوند ارزش دارد و دارایی‌های دیگر وی در دبی، به یک میلیون پوند می‌رسد. وی هم‌چنین در گذشته از بانک کابل وامی را دریافت کرده و با آن، در دبی به کسب و کار مشغول شده که از این راه نیز ۵۰۰ هزار پوند سود کرده است.
به‌نوشته‌ی این روزنامه، تنها خانواده کرزای نیست که در جمیرا - جایی‌که افرادی همچون دیوید بکهام، ستاره فوتبال انگلیس، مایکل شوماخر قهرمان پرآوازه مسابقات فرمول یک، براد پیت و آنجلینا جولی، زوج سوپر استار آمریکایی حضور دارند - زندگی می‌کند، بلکه «حسین فهیم»، بردار «قسیم فهیم»، معاون حامد کرزای نیز در جمیرا و در نزدیکی ویلاهای خانواده کرزای زندگی می‌کند.
گفته می‌شود، مقامات افغان از بانک کابل برای انتقال پول به خارج از افغانستان و سرمایه‌گذاری در کشورهای دیگر استفاده می‌کنند. البته پیش‌تر گزارش‌هایی درباره فساد مالی احمدولی کرزای، برادر دیگر کرزای و دست داشتن وی در قاچاق مواد مخدر از افغانستان نیز منتشر شده بود.
| ▲ | فساد مالی محمود کرزی |
روزنامه‌ی آمریکایی وال‌استریت ژورنال می‌گوید برادر بزرگ‌تر حامد کرزی، رییس‌جمهوری افغانستان، به‌دلیل فساد مالی تحت تحقیق گروه‌های تجسسی دولتی آمریکا قرار دارد. این روزنامه می‌افزاید دادستانی نیویورک در حال تحقیق درباره‌ی محمود کرزی، به اتهام فرار از مالیات، اخاذی و قاچاق هستند. محمود کرزی شهروند آمریکا است. دادستان‌های آمریکایی به‌عنوان بخشی از کار پرونده، درباره‌ی بانک‌های افغانستان و مظنونین به توزیع تریاک نیز تحقیق می‌کنند.
محمود کرزی در گفت‌وگو با این روزنامه هرگونه خطا را رد کرد و خود را بازرگانی توصیف کرد که ثروت خود را از راه مشروع به‌دست آورده است. او اسناد مالی را به روزنامه وال‌استریت ژورنال ارائه داده که نشان می‌دهد شبکه‌ای به ارزش ۱۲ میلیون دلار را گرد آورده است.
محمود کرزی یک هفته قبل از آن، به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت برای انجام کارهای مربوط به اصلاحیه بدهی فرم‌های مالیات خود و درآمدهای دیگرش آماده می‌شده است. او گفت می‌خواسته درآمد حاصل از اجاره خانه‌اش در ایالت مریلند و عایدات فروش املاک در دبی را نیز گزارش کند. او گفته است از طریق خرید و فروش یک ویلای لوکس در دبی با استفاده از وامی که از بانک کابل افغانستان گرفت، دست‌کم ۸۰۰ هزار دلار عایدش شده است.
محمود کرزی هم‌چنین مالک رستورانی در شمال شرقی ایالت ماساچوست و دارنده‌ی سهام یک پروژه ساختمانی مسکونی در ولایت قندهار افغانستان است.
| ▲ | پرداخت‌های میلیون دلاری ایران به مقامات افغان |
ایران از اوایل سال ٢٠٠٣ شروع به دادن پول به حامد کرزی، رییس جمهور افغانستان کرد. عبدالله عبدالله، وزیر خارجه آن‌زمان افغانستان به واشنگتن تایمز گفت: «زمانی که من وزیر خارجه بودم، ایران به‌صورت شفاف شروع به دادن این پول‌ها کرد.»
در ۲۵ اکتبر ۲۰۱۰، روزنامه‌ی «نیویورک تایمز» افشا نمود که عمر داودزی، رییس دفتر حامد کرزی به‌طور مستمر از ایران پول دریافت کرده است و ماه یک یا دو بار چمدان‌های پُر از پول را از ایران به این کشور انتقال می‌دهد. این نشریه می‌افزاید پولی که ایران به افغانستان می‌دهد، رقم بسیار بالا است. کرزی هم این مطلب را تأیید کرد و گفت: «حکومت ایران سالی یک بار یا دو بار به‌حساب یورو گاهی پنج لگ گاهی شش لگ به دفتر کمک می‌کند و کمک رسمی است. به امر من داودزی این پول را از حکومت ایران تسلیم شده که ما بسیار از حکومت ایران شکرگزار هستیم که به ما کمک می‌کند.»
به‌دنبال آن، در ۲۹ آوریل ۲۰۱۳ نشریه‌ی «نیویورک تایمز» یک‌‌بار دیگر فاش کرد که سی‌آی‌ای نیز به دفتر کرزی ماهانه یک مقدار زیاد پول بدون حسابدهی می‌پردازد. خلیل رومان، رییس سابق دفتر کرزی، گفت: «ما به این پول جنیات می‌گوییم. به‌شکل مخفی داخل می‌شود و به‌شکل محرمانه بیرون می‌رود.»
روزنامه‌ی «دیلی میل» هم می‌نویسد: «حامد کرزی، رئیس‌جمهور افغانستان اعتراف کرد که سالی یک یا دوبار مبلغی بین ۴۴۵ هزار تا ۶۲۰ هزار پوند، برای هزینه‌های دفتر ریاست‌جمهوری، به‌طور رسمی از دولت ایران دریافت می‌کند و افزون بر این، واشنگتن نیز کیسه‌های پول در اختیار او قرار می‌دهد، زیرا، دفترش فاقد بودجه است.»
[▲] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]- نصرت پارسا، دفتر حامد کرزی گزارش‌ها در مورد سرمایه‌گذاری وی در دبی را تکذیب کرد، رادیو آزادی: ۲۴ ثور ۱۳۹۶.
[٢]- سیگار: مقامات پیشین در مورد دارایی‌های خود، معلومات نادرست داده‌اند، رادیو آزادی: ۱ میزان ۱۳۹۵.
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□