 |
|
رمزگشایی از گروه‌ی اخوان‌المسلمین
رابطه‌ی اخوان‌المسلمین با صهیونیسم
فهرست مندرجات
.
رابطه‌ی اخوان‌المسلمین با صهیونیسم
رهبران جنبش اخوان‌المسلمین رفتاری دوگانه و متناقضی را در مورد رژیم اسراییل داشتند، آن‌ها در ظاهر با رژیم صهونیستی مخالف بودند اما در پشت پرده منافع این رژیم را تامین می‌کردند.
زمینه‌ی حمایت از فلسطین، اخوان‌المسلمین همواره در جنگ‌های فلسطینی‌ها علیه اسراییل مشارکت فعال داشته است. هر چند پس از قیام ۲۶ ژانویه ۲۰۱۱ در مصر، مرشد عام اخوان‌المسلمین اعلام نمود که قرارداد کمپ دیوید لغو نخواهد شد، اگر چه ممکن است اصلاحاتی در آن به‌عمل آید و این پیام روشنی به اسرائیل و قدرت‌های جهانی بود که اخوان‌المسلمین به‌دنبال انهدام و نابودی دولت اسرائیل نیست.
بخشی از سیاست‌های مصر، به‌ویژه موضع این کشور در قبال رژیم صهیونیستی، ممکن است ایدئولوژیک باشد، اما این کشور ناگزیر به اجرای یک‌سری از واقعیات موجود است. مثلاً واقعیتی که حکایت از آن دارد که مصر در یک جبر جغراقیایی قرار دارد که بعد از جنگ جهانی دوم این کشور را در همسایگی رژیم صهیونیستی قرار داده و تاکنون طرفین چندین جنگ سخت با یکدیگر داشته‌اند. با این‌حال دو نگاه متفاوت در مصر پیرامون رابطه‌ی اسراییل و مصر وجود دارد:
نگاه اول ایدئولوژیک است که در آن بسیاری از افراد و از جمله اخوان‌المسلمین و طیف‌های مختلف آن بر این اعتقادند که مصر با اسراییل رابطه برقرار نکند و یا رابطه‌ای که مبارک با رژیم صهیونیستی داشت، کمتر شود. نگاه دومی نیز وجود دارد و آن این‌که برخی بر این اعتقادند که قرارداد کمپ دیوید یا لغو شود و یا با شرط و شروطی مورد بازنگری قرار گیرد.
ممکن است که در نگاه اول بسیاری از ایدئولوگ‌ها و آرمان‌گراها نزدیکی دولت محمد مرسی با حماس را دلیل دوری از رژیم صهیونیستی بدانند، اما در گفتمان رهبران مصر بر ایجاد دو دولت صهیونیستی و فلسطینی در کنار یکدیگر تأکید شده است؛ یعنی بخش‌هایی را دولت فلسطینی در اختیار داشته باشد و بخش‌هایی را دولت صهیونیستی. به‌طور حتم با گذر زمان و با توجه به غلبه‌ی گفتمان واقع‌گرایی و رئالیسم سیاسی و جبر جغرافیایی، این مسائل خود را بر اندیشه غالب می‌کند.
بنابراین، نظر برخی از کارشناسان این است که تغییر در سیاست‌های اخوان جنبه تاکتیکی داشته و مصر در شرایط جبر جغرافیایی تن به چنین خواسته‌هایی داده است. امروز مصر به ناچار در کنار رژیمی قرار گرفته است که مورد حمایت غرب بوده است و در جنگ‌های گذشته مصر با این رژیم، چیزی جز سرافکندگی برای این کشور در بر نداشته است. از این‌رو، می‌توان استنباط کرد اخوان‌المسلمین مصر با موجویت رژیم صهیونیستی مخالفتی ندارد اما به‌نظر می‌رسد در رابطه با فلسطینی‌ها سیاستی شبیه سعودی‌ها داشته و از تشکیل دو دولت اسراییلی – فلسطینی حمایت می‌کند.
در موضع‌گیری اخوان در خصوص رژیم اسراییل، صحرای سینا یکی از متغیرهای اصلی تاثیرگذار بین مصر با رژیم صهیونیستی به‌شمار می‌آید. این مسئله می‌تواند موجب شعله‌ور شدن جنگ بین دو طرف گردد. از این‌رو در تفکیک گروه‌های اخوانی نسبت به رژیم صهیونیستی باید گفت، سیاست اخوان در قبال رژیم صهیونیستی مبتنی بر دو محور زیر شکل گرفته است:
بخش اول اختصاص به رفتارهایی دارد که از سیاست‌های مصر ایدئولوژیک سرچشمه می‌گیرد، در این نگاه باید بگوییم وضعیت بحرانی موجود سرانجام تبدیل به جنگ بین دو طرف خواهد شد، شاید سلفی‌های مصر در همین طیف قرار گرفته باشند.
بخش دوم اختصاص به سیاست‌هایی دارد که مبتنی بر اندیشه‌هایی واقع‌گرایی موضع موافق یا مخالف می‌گیرند، شاخه‌ی سیاسی اخوان و رئیس‌جمهور پیشین مرسی از همین رویه استفاده می‌کرد. لیبرال‌ها و قومی‌های مصر نیز در نهایت تابع همین سیاست‌اند. در همین راستا، برخی از کارشناسان معتقدند که از منظر واقع‌گرایی بعضی از اخوانی‌ها معتقدند که هدف می‌تواند وسیله را توجیه نماید، در حالی‌که برخی دیگر از این اسلام‌گرایان چنین دیدگاهی ندارند. بنابراین، در نگاه به مواضع برخی از شخصیت‌های اخوانی از مشی سازش‌کارانه تا مشی انقلابی را می‌توان در رفتار آن‌ها رصد نمود.
- محمد بدیع مرشد اخوان‌المسلمین در پیام هفتگی خود به اعضا و هواداران حرکت خواستار اعلام جهاد همه جانبه بر ضد اشغالگران اسرائیلی شد. به گفته او صهیونیست‌ها جز زبان زور زبان دیگری را نمی‌فهمند و آن‌چه را که با زور گرفته شده باشد تنها با زور می‌توان پس گرفت.
- عصام العریان از رهبران اخوان‌المسلمین در مصاحبه تلفنی با خبرگزاری رویترز گفته بود «ما مصری‌ها یک طرف معاهده صلح هستیم که آسیب‌دیده است و از همین‌رو تجدید نظر در معاهده حق ماست.» العریان افزود «کمک‌های آمریکا به مصر یکی از مهم‌ترین بندهای توافق‌نامه صلح است و اگر در یک طرف معاهده خللی ایجاد شد، طرف دوم حق بازنگری در تعهدات خود دارد.»
مرسی در زمان ریاست حزب عدالت و آزادی، در سخنان مشابهی گفته بود: «کمک‌های آمریکا جزیی از توافق‌نامه کمپ دیوید است که میان مصر، اسرائیل منعقد شده است. آمریکا یک طرف اصلی در این توافق‌نامه است و آن را به‌عنوان ضامن اجرایی‌شدنش امضا کرده است. هیچ مجالی برای سخن گفتن از کمک‌ها جز در چارچوب توافق‌نامه نیست. از همین‌رو ایما و اشاره‌هایی که درباره‌ی کاهش کمک‌ها وجود دارد، هیچ محلی از اعراب ندارد و در غیر این صورت در توافق‌نامه تجدیدنظر خواهد شد. ما می‌خواهیم روند صلح به‌سود ملت مصر پیش رود.»
از مجموع موضع‌گیری بر می‌آید که اخوان و دولت مصر - در زمان حاکمیت این حزب - به‌دنبال اصلاحات در پیمان کمپ دیوید بودند. آن‌ها به‌واسطه‌ی همین قرارداد از کمک‌های بلاعوض آمریکا برخوردار می‌شدند و در موضع‌گیری‌های خود اعلام می‌کردند، چنان‌چه آمریکا کمک‌های خود را به مصر قطع نماید کمپ دیوید ارزش خود را از دست می‌دهد. به‌طور طبیعی، اگر اخوان با کمپ دیوید مشکلی نداشته باشد پس نمی‌تواند به قطع رابطه با رژیم صهیونیستی بپردازد. بنابراین، گام نخست برای برخورد با رژیم صهیونیستی عبور از پیمان کمپ دیوید بود.
به اعتراف فعالان و رهبران سابق سازمان اخوان‌المسلمین که اکنون از عضویت این گروه بیرون آمده‌اند، اخوان‌المسلمین در رابطه با رژیم اسراییل رفتاری دوگانه و متضاد داشته است. اظهارات رهبران اخوان و شواهد دیگر در این خصوص حاکی از آن است که این گروه چه پیش از این‌که در مصر به‌قدرت برسند و چه زمانی که به‌قدرت رسیدند، با رژیم اشغالگر رابطه نزدیکی داشتند.
این رابطه پیش از پیروزی جنبش اخوان به‌صورت پنهانی و محرمانه دنبال می‌شد، اما با پیروزی و به‌قدرت رسیدن آن‌ها، رابطه رهبران اخوان‌المسلمین با مقامات رژیم صهیونستی آشکار و علنی شد.
یکی از نمودهای عینی در اثبات این ادعا در نامه‌ی محمد مرسی به شیمون پرز رییس جمهور رژیم صهیونیستی قابل مشاهده است.
به گزارش روزنامه‌ی المصری الیوم، محمد مرسی در نامه‌ای به شیمون پرز، از او به‌عنوان دوست بزرگ و باوفا یاد کرد. بنا به گزارش این روزنامه، مرسی در این نامه خطاب به پرز می‌نویسد: بنده بسیار مشتاق به گسترش روابط دوستانه و دوجانبه هستم و برای این منظور ˈعاطف محمد سالمˈ را به‌عنوان سفیر و نماینده‌ی دایمی خود در اسراییل انتخاب کردم.
| ▲ | موضع‌گیری رهبران اخوان در رابطه با رژیم صهیونیستی |
علی بن السّید الوصفیˈ نویسنده‌ی مصری در کتاب خود با عنوان ˈ«سِرّ الجماعة الإخوان المسلمین»ˈ در این باره می‌نویسد: رفتار و برخورد رهبران اخوان‌المسلمین با رژیم اشغالگر، برخوردی متضاد و نفاق‌آمیز بود. آن‌ها در گفت‌وگو با رسانه‌ها و مطبوعات داخلی مصر، رژیم صهیونستی را رژیمی جعلی و ساختگی می‌دانستد و موجودیت آن‌را به‌رسمیت نمی‌شناختند، ولی همین افراد در مصاحبه با رسانه‌ها و مطبوعات خارجی، موجودیت رژیم صهیونستی به‌رسمیت می‌شناختند و به آن اعتراف می‌کردند.
نمونه‌ی بارز این برخورد متضاد را می‌توان در گفت‌وگوی ˈعصام العریانˈ مسوول دفتر سیاسی گروه اخوان‌المسلمین در مصر، با مجله‌ی ˈالحیاةˈ لندن (در تاریخ ۱۳ اکتبر ۲۰۰۷) مشاهده کرد. العریان در این مصاحبه تصریح کرد اخوان‌المسلمین در صورتی‌که به حکومت برسند، موجودیت رژیم اسراییل را به‌رسمّیت می‌شناسد و به تمام معاهدات و قطعنامه‌های بسته‌شده با این کشور احترام می‌گذارد.
اما زمانی‌که مردم مصر او را به‌سبب چنین اظهارنظری مورد سرزنش و بازخواست قرار دادند، وی در پاسخ گفت: از آن‌جایی که تشکیل دولت مستقل و خودگردان فلسطین به پایتختی قدس، بازگشت آوارگان فلسطینی به سرزمین مادری، آزادی تمامی اسرای فلسطینی، نابودی شهرک‌های صهیونیست‌نشین، از مطالبات مردم فلسطین و جنبش حماس و جنبش جهاد اسلامی است، هرگاه این خواسته‌ها محقق و برآورده شود، آن‌گاه اخوان‌المسلمین رژیم اسراییل را به‌رسمیت خواهد شناخت.
هم‌چنین ˈابوالفتوحˈ عضو سابق دفتر ارشاد اخوان‌المسلمین مصر در یک گفت‌وگوی تلویزیونی در این باره اذعان داشت: ما باید رژیم اسراییل را به‌رسمیت بشناسیم، فلسطینیان نیز بایستی رژیم صهیونستی را به‌رسمیت بشناسند. بازهم زمانی‌که ابوالفتوح به‌سبب اظهاراتش از سوی مردم مصر مورد سرزنش و بازخواست قرار گرفت، در پاسخ خطاب به مردم مصر گفت: هرگز اسراییل را به‌رسمیّت نخواهیم شناخت.
| ▲ | قرارداد کمپ دیوید معیار سیاست خارجی مصر |
محمد مهدی عاکفˈ رهبر سابق اخوان‌المسلمین مصر نیز در گفت‌وگو با مجله‌ی مصری ˈالموقف العربیˈ در سال ۲۰۰۶ بیان کرد که جنبش اخوان‌المسلمین به تمام معاهدات و قراردادهایی که میان مصر و اسراییل بسته شده است، احترام می‌گذارد و به آن‌ها پای‌بند است، به جز قطعنامه‌ی کمپ دیوید که آن‌را به‌رسمیت نمی‌شناسد و هیچ احترامی برای آن قائل نیست.
در چرخشی آشکار عاکف در گفت‌وگو با خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: اخوان‌المسلمین به‌دنبال تغییر اساسی در سیاست خارجی مصر و از جمله قرارداد صلح میان مصر و رژیم اسراییل نیست.
به‌طور کلی، گروه اخوان‌المسلمین مصر از زمان شکل‌گیری تاکنون درباره‌ی قرارداد کمپ دیوید، دو راه متفاوت و به بیانی دقیق‌تر دو راه متضاد را پیموده است. رهبران این گروه نخست به محکومیت این قرارداد پرداختند و آن‌را خیانت به کشور مصر و مردم آن دانستند. چنان‌چه ˈعمر التلمسانیˈ یکی از رهبران سابق جنبش اخوان در این باره می‌گوید: مخالفت اخوان‌المسلمین با انور سادات در مورد بدترین اشتباه او یعنی امضای قطعنامه کمپ دیوید بود. این اقدام انور سادات لکه‌ی ننگی در دوران او به‌شمار می‌رود.
به گفته‌یˈالوصفیˈرهبران این گروه در آن‌زمان انور سادات را خیانت‌کار و حتی کافر نامیدند و او را ترور کردند.
دیگر رهبران این گروه نیز تا قبل از به‌قدرت رسیدن اخوان در مصر چنین دیدگاهی را داشتند. چنان‌چه گفته شد، محمد مهدی عاکف نخست این قرارداد را نمی‌پذیرد، ولی بعداً وی در این باره چنین اظهارنظر می‌کند: این قرارداد و ارتباط آن با مسایل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی برای همه روشن و آشکار است. پذیرفتن و یا نپذیرفتن این قرارداد بستگی به رأی مردم دارد؛ چراکه این قرارداد در زمان نظام دیکتاتوری به امضأ رسید و مردم در آن هیچ نقش نداشتند.
| ▲ | رابطه‌ی اخوان با رژیم اسراییل بعد از قدرت |
زمانی‌که در سال ۲۰۱۲ اخوان‌المسلمین به‌قدرت رسید، گفته‌های پیشین خود را درباره‌ی مخالفت با رژیم اسراییل کنار گذاشتند و در پی انکار موضع‌گیری‌های خصمانه‌ی پیشین خود علیه رژیم صهیونستی برآمدند و به‌صراحت اعلام کردند که هیچ تغییر بنیادینی در سیاست‌های خارجی مصر صورت نمی‌پذیرد.
بنا به گزارش سایت خبری ˈدیرتنا، اخوان‌المسلمین در مصر پیش از این‌که به‌قدرت برسند، به آمریکا این ضمانت را دادند که به قرارداد کمپ دیوید احترام می‌گذارد و به آن پای‌بند می‌ماند.
هم‌چنین بنا به گزارش سایت خبری ˈالحقیقه المفقودهˈ مصر، پس از پیروزی اخوان‌المسلمین در مصر حزب آزادی و عدالت که شاخه‌ای از گروه اخوان‌المسلمین است، تاکید کرد: دولت جدید مصر به تمام قراردادهای بین‌المللی این کشور احترام می‌گذارد و به آن‌ها پای‌بند است.
این حزب در توجیه خط‌مشی خود گفت: کشور مصر، کشور بزرگ و صاحب تمدنی دیرینه است. هم‌چنین این کشور نقش سازنده‌ای را در مسایل اسلامی - عربی - بین‌المللی دارد. از این‌روی، لازم است دولت جدید به تمام قراردادها و معاهدات پیشین این کشور [احترام بگذارد و آن] را به‌رسمیت بشناسد.
| ▲ | رژیم صهیونیستی؛ ناخرسند از رفتن مرسی |
سایت اطلاع‌رسانی ˈأقباط المملکه المتحدهˈ در گزارشی به نقل از ˈمصطفی القطبیˈ نویسنده مصری نوشت: مردم مصر در طول حکومت یک ساله‌ی اخوان‌المسلمین در مصر به ماهیت این گروه پی بردند و فهمیدند که همه ادعاها و آرمان‌های آنان ساختگی و دروغین بوده است. این گروه زمانی‌که زمام امور کشور را به‌دست گرفت، برخلاف ادعاهای پیشین خود مبنی بر لغو یا تعدیل پیمان کمپ دیوید، آن را به‌رسمیت شناختند و اذعان داشتند که به تمام مفاد این قرارداد پای‌بند هستند.
موسسه‌ی غیردولتی مصری ˈالوعی العربیˈ اخیراً رژیم اسراییلی در پژوهشی آورده است که با کنار رفتن محمد مرسی، خسارت‌های زیاد و سنگینی بر تل آویو وارد آمد که مهم‌ترین آن‌ها از دست‌دادن گروه اخوان‌المسلمین و پیمان صلح بود.
در این پژوهش آمده است از آن‌جایی که رهبران اخوان‌المسلمین مایل به آشکار کردن رابطه‌ی خود با رژیم صهیونستی نیستند، به‌صورت پنهانی و محرمانه رابطه‌ی عمیقی با رژیم صهیونستی برقرار کردند.
این پژوهش، به‌قدرت رسیدن گروه‌ی اخوان‌المسلمین و دولت مرسی را به‌عنوان پل ارتباطی مصر و رژیم صهیونستی توصیف کرد.
هم‌چنین سایت اینترنتی ˈالمصری الیومˈ به نقل از روزنامه‌ی معاریو رژیم صهیونستی نوشت: تغییر نظام حاکم در مصر و کنار گذاشتن گروه اخوان‌المسلمین از قدرت و برکناری محمد مرسی منجر به تیره‌شدن روابط میان مصر و اسراییل می‌شود.
از سویی دیگر، بنا به گزارش ˈرفعت سید احمد، مدیر مرکز پژوهش‌های ˈیافانˈ در سایت اینترنتی ˈاخبارکˈ مصر تصریح کرد: اخوان‌المسلمین با رژیم اسراییل رابطه‌ی مستقیمی نداشتند، بلکه این گروه به‌صورت غیرمستقیم و به واسطه‌ی آمریکا با رژیم اشغالگر رابطه داشتند.
رفعت در تایید و صحت ادعای خود بیان داشت اخوان‌المسلمین چه در واشنگتن و چه در قاهره با جان مک‌کین سناتور آمریکایی که به حمایت شدید از رژیم اسراییلی شهرت دارد، دیدارهای زیادی داشتند که آخرین دیدار وی با خیرت شاطر معاون رهبر اخوان‌المسلمین در قاهر بود. در این دیدار پیرامون موضوعاتی مختلفی بحث و تبادل نظر شد که در صدر آن معاهده کمپ دیوید قرار داشت.
هم‌چنین بنا به گزارش سایت خبری ˈالوفدˈ مصر بنا به اعلان رسانه‌ها و مطبوعات رژیم صهیونستی، محمد مرسی گنج راهبردی این رژیم محسوب می‌شد.
این منبع خبری در ادامه گزارش خود به نقل از انشیل فیفار تحلیل‌گر سیاسی روزنامه‌ی هاآرتص رژیم صهیونستی نوشت رژیم اسراییل به چهار دلیل از عزل محمد مرسی ناراحت است و آرزوی بازگشت وی را دارد: نخست، زمانی‌که محمد مرسی به‌قدرت رسید، رهبران اخوان‌المسلمین قرارداد کمپ دیوید را به‌رسمیت شناختند و پایبندی خود را به آن اعلام کردند، در حالی که پیش از این، آن‌ها از تغییر مفاد این قرارداد سخن می‌گفتند.
دوم، محمد مرسی مانع عملیات ˈستون ابرهاˈی رژیم اسراییلی علیه غزه نشد. در این عملیات ضربه سنگینی به جنبش حماس وارد آمد.
سوم، ارسال نیروهای ارتشی به شبه‌جزیره‌ی سینا برای حملات گسترده علیه عناصر تروریستی القاعده که کنترل بخش وسیعی از این شبه جزیره را به‌دست گرفته بودند. هم‌چنین محمد مرسی حملات گسترده‌ای را برای از بین بردن تونل‌های قاچاق کالا به غزه به‌کار بست، این اقدامی بود که حتی مبارک هم به آن مبادرت نورزید.
چهارم، رژیم اسراییل بیم آن را داشت که با به‌قدرت رسیدن گروه اخوان‌المسلمین در مصر، روابط این کشور با ایران رو به بهبود رود، اما با افزایش تنش و اختلاف میان اهل سنت مصر با شیعیان در زمان حکومت محمد مرسی، این نگرانی و ترس رژیم اسراییل از بین رفت.
این منبع خبری به نقل از یوسی نیچر، دبیر امور خاورمیانه در رادیوی رژیم اشغالگر نوشت: در زمان حکومت محمد مرسی، ˈمشروعیتی اخوانیˈ به قرارداد کمپ دیوید بخشیده شد، هم‌چنین در دوره‌ی حکومت محمد مرسی برخلاف پیش‌بینی‌ها روابط قاهره و رژیم اسراییل به‌هم نخورد.
تکان‌دهنده‌ترین اظهارنظر در مورد نزدیکی اخوان و رژیم صهونسیتی به‌وسیله‌ی روزنامه‌ی ˈیدیعوت آحرونتˈ عنوان شد که در گزارشی نوشت: بنا به اعتراف سرویس جاسوسی رژیم اسراییل، گروه اخوان‌المسلمین در بروز و ظهور انقلاب‌های عربی، همکاری و نقش سازنده‌ای را با موساد داشته‌است.[۱]
[▲] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
يادداشت ۲: متن نامه‌ی محمد مرسی به رئیس رژیم صهیونیستی:
«از محمد مرسی رئیس‌جمهوری عربی مصر به جناب آقای شیمون پرز رئیس دولت اسرائیل
عزیزم و دوست بزرگوارم
نظر به علاقه شدیدم برای نشان دادن روابط دوستانه که خوش‌بختانه دولت‌های ما را به یکدیگر پیوند داده است، آقای عاطف محمد سالم سیدالاهل را به‌عنوان سفیر از سوی خود به حضرتعالی معرفی می‌کنم.
با توجه به اخلاص و همت عالی و توانمندی وی در پست‌های جهانی که داشته است، امید زیادی را در من به‌وجود آورده است که در مأموریت محوله (سفیر جدید مصر در رژیم صهیونیستی) موفق باشد و امیدوارم مورد لطف جنابعالی و حمایت‌های شما قرار گیرد و مقبول و مورد اعتماد شما باشد.
به‌ویژه این‌که افتخار دارم که برای حضرتعالی سعادت و خوشبختی و برای کشور شما (رژیم اشغالگر قدس) رفاه و شکوفایی و آسایش آرزو کنم.
دوست وفادار شما
محمد مرسی
کاخ ریاست جمهوری مصر
قاهره ۲۹ شعبان ۱۴۳۳ برابر با ۱۹ جولای ۲۰۱۲ میلادی»
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]- م. پ، رمزگشایی از گروه‌ی اخوان‌المسلمین-۲: رابطه‌ی اخوان‌المسلمین با رژیم صهیونیستی، وب‌سایت ایرنا (خبرگزاری جمهوری اسلامی)، ۳۰ شهریور ۱۳۹۲ خ.
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ وب‌سایت ایرنا (خبرگزاری جمهوری اسلامی)