دانشنامۀ آريانا

▼

۱۳۸۸ آبان ۱۹, سه‌شنبه

خدایان یونان

از: دانشنامه آریانا


فهرست مندرجات

[خدایان]


در اسطوره‌شناسی یونانی، پرتوجنوس‌ها (Prôtogenoi به بونانی: Πρωτογενοι که Protogenos خوانده می‌شود)، سر سلسله کهن خدایان یونان هستند. این واژه به‌طور تحت‌الفظی "اولین زاده" یا "کهن" ترجمه می‌شود و اشاره به خدایانی دارد که در ابتدای خلقت جهان پدید آمده‌اند.

در تلقى مردم یونان، خدایان کهن به‌صورت انسان تصور می‌شدند و ویژگی‌های انسانی داشتند، اما جاودانه بودند[۱]. آنان نخستین موجوداتی بودند که از گایا (Gaia) و اورانوس (Uranus) به‌وجود آمدند و همه خدایان دیگر از آن‌ها زاده شده‌اند.

پیکره گایا (Gaia)، مادر زمین

یونانی‌ها معتقد نبودند که خدایان کائیات را آفریده‌اند. بلکه برعکس، کائیات خدایان را آفریده‌اند. آسمان و زمین پیش از به‌وجود آمدن خدایان شکل گرفته‌اند. آن‌ها یعنی آسمان و زمین، پدر و مادر بودند. تیتان‌ها[٢] فرزندان آن‌ها بودند و خدایان دیگر نوه‌هایشان.[٣]


[↑] تایتان‌ها




[↑] منشأ خدايان

آشفتگى، بى‌نظمى و نابودى شگفت‌انگيزى تمام جهان را احاطه كرده بود و جريان آبى بى‌پايان بوسيله خداى اقيانوس رها شده بود كه بخشى از قلمرو خدايى به نام يورينوم (Eurynome) را در بر می‌گرفت. يورينوم خداى همه چيز بود و تمام موارد را بدون اشكال اجرا می‌كرد. او با بهم آميختن يك مار بزرگ و قوى و باد شمال، خداى عشق، اروس (Eros) كه به‌عنوان اولين تولد خدايان ناميده مى‌شد را به‌وجود آورد.

يورينوم با رقص موج‌هاى اقيانوس آسمان را از زمين جدا ساخت و جهانى واقعى بر روى زمين وسيع بنا كرد و موجوداتى عجيب و غريب مانند حورى‌ها، موجوداتى درنده و حتی درستكار و به همان ميزان موجوداتى حيوانی و هيولاهايی بزرگ در آن قرار داد. او در ادامه آفرينشش مادر زمين، خدای آسمان اورانوس (Uranus) تجسمى از آسمان و ملكوت (بهشت) ، جهنم، خداى تاريكى و ناحيه‌اى وحشتناك در زير زمين به‌نام گايا (Gaia) را آفريد.

با به‌هم آميختن و پيوند گايا و اورانوس، خداى خورشيد متولد شد و همچنين نژادى از غول‌هاى ترسناك و مخوف و بسيار مكار و حيله‌گر به‌نام كرونوس (Kronus) به‌وجود آمد. گايا و اورانوس به كرونوس هشدار دادند: كه اى پليدى، روزى يكى از فرزندانت بر قدرت تو غلبه خواهد كرد. كرونوس با شنيدن اين جمله فرزندانش را بلعيد تا از وقوع اين اتفاق جلوگيرى كند. اين عمل باعث خشم و عصبانيت بسيار گايا شد و هنگامی كه جوان‌ترين فرزند كرونوس به‌نام زئوس (Zeus) متولد شد و بعد از آن كرونوس همسر خود با نام رها (Rhea) را نيز بلعيد گايا سنگى را در قنداق پيچيد و به‌جاى فرزندش به كرونوس داد تا ببلعد. اين كار گايا براى كرونوس بسيار رضايت‌بخش بود كه فرزندش را خود او قربانى می‌كند اما خبر نداشت كه به‌جای فرزندش سنگى را بلعيده است. اين عمل گايا را قادر ساخت تا زئوس را از چنگ پدرش در آورده و به او جان ببخشد.

زئوس بزرگ شد و به سرعت به مبارزه با كرونوس ستمگر پرداخت. كرونوس نمی‌دانسـت مبارز جديـد پسـر خودش اسـت. زئوس بـراى شكسـت پـدرش به كمـك خواهـر و برادرهـايش احتيـاج داشـت و در حيـله‌اى متيـس (Metis) كه اولين همسر زئوس بود دارويی تهوع زا در غـذاى كرونـوس ريخـت و اين كار باعـث شـد پنـج فرزنـد قبـلى او به‌نـام‌هاى هسـتيا (Hestia) و دمتر (Demeter) و هرا (Hera) و هيـدز (Hades) و پوزيـدون (Poseidon) از دهـان او خـارج شـوند. آن‌ها با كمك يكديگر و هدايت زئوس موفق به شكست دادن پدر خود شدند و او را به بيابان روح‌هاى شكست خورده و سرگردان تبعيد كردند.

زئوس بعد از پيروزى بر پدر خود بر برادران و خواهرانش نيز مسلط شد و جهان را بر اسـاس ميـل خود به قسـمت‌هاى كوچكـى تقسـيم كـرد. او خـود را خـداى خدايـان ناميـد و مكانـی بزرگ و زيبـا برای خـود و خدايـان مـورد علاقـه‌اش در كوهـى با نام المـپ (Olympus) در تسال (يونان) بنا كرد و باقى خدايان در زير كوه قرار گرفتند.

زئوس خود را خداى آسمان و تمام پديده‌هاى آن مانند ابر و طوفان قرار داد و هستيا را خداى آتشدان گمارد و به برادر خود پوزيدون فرمانروايی درياها را اعطا كرد. دمتر خداى بارورى شد و هرا خواهرش خداى ازدواج و زايمان قرار گرفت و هيدز برادر ديگرش خـداى مردگان شـد. بعـد از گذشـت مدتـى زئوس با خواهـر خـود هـرا ازدواج كـرد كه حاصل آن تولد دو بچه دوقلو و بسيار شبيه يكى دختر و ديگرى پسر بود. آتنا (Athena) نام دخترش قرار گرفت و خداى علم و زيبايی شد و پسرش آرس (Ares) نام گرفت و خداى جنگ ناميده شد[*].


[↑] …



[↑] :



[↑] :



[↑] :



[↑] :



[↑] :



[↑] :



[↑] :



[↑] :




[۴]
[۵]
[٦]
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]


[↑ ] يادداشت‌ها


يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط … برشتۀ تحرير درآمده است.



[↑] پيوست‌ها

پيوست ۱: سحر شهاب، خدایان و اساطیر یونان باستان
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:



[↑] پی‌نوشت‌ها

[۱]- به باور یونانیان، خدایان کهن عناصر جهان ما هستند و به‌همین دلیل نامیرا می‌باشند. با اینکه اعتقاد عمومی بر این است که همه خدایان از Chaos به‌وجود آمده‌اند. اما برخی منابع معتقدند که خدایان کهن از یک پدر و مادر به‌وجود آمده‌اند. این خدایان نماینده عناصر مختلف زمین هستند.
[٢]- Titans، خدایان کوه‌پیکری بودند که خدایان کوه اولمپ آن‌ها را منقرض کردند و خود جانشین آنان شدند.
[٣]- ادیت همیلتون، سیری در اساطیر یونان و روم، ترجمۀ عبدالحسین شریفیان، تهران: انتشارت اساطیر، چاپ اول - ۱٣٦٧ خ، ٢۹
[۴]-
[۵]-
[٦]-
[٧]-
[٨]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱٢]-
[۱٣]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱٦]-
[۱٧]-
[۱٨]-
[۱۹]-
[٢٠]-



[↑] جُستارهای وابسته

□
□
□



[↑] سرچشمه‌ها

□
□
□
□



[↑] پيوند به بیرون

□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30]
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□


[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]