اطلس تاريخ ايران
(قبل از ميلاد مسيح)
پارينه سنگی قديم
فهرست مندرجات
به استناد دست افزارهای سنگی ساده‌ای كه از انسان در مناطق شرقی و جنوب شرقی قاره آفريقا به‌دست آمده است، از پيدايش انسان بر روی اين كره خاكی حدود چهار ميليون سال می‌گذرد. اين دوره را انسان‌شناسان دوران "پارينه سنگی" ناميده‌اند و بر حسب تغييراتی كه به مرور زمان در كاراكتر شدن اين دست افزارها پديد آمده، دوران پارينه سنگی به سه دوره قديم، ميانی و جديد تقسيم شده است.
[↑] ايران در دوره پارينه سنگی (Lower Palaeolithic)
بررسی‌های باستان‌شناسی – انسان‌شناسی در ايران امروزی برای شناسايی دوره پارينه سنگی، هم جديد و هم محدود است. به‌دليل همين دو امر، اطلاعات به‌دست آمده نيز بسيار ناچيز و در محدوده ظن و گمان است. ولی به‌نظر می‌رسد كه با توجه به جغرافيای طبيعی و وضعيت اقليمی ايران، در اين سرزمين دسته‌ای كوچكی از انسان به‌صورت پراكنده قادر به زيست و تامين نيازهای غذايی خود بوده‌اند. اين گروه‌ها با جمع‌آوری فرآورده‌های نباتی كه در ايران به‌صورت خودرو قابل گردآوری و استفاده بوده‌اند و همچنين با شكار حيوانات و صيد آبزيان و شايد پرندگان، غذای مورد نياز خود را تامين می‌كردند و در امر تامين غذا از ابزارهای بسيار ساده و متناسب با تهيه نوع غذا از سنگ، چوب و استخوان حيوانات سود می‌جستند. به‌دليل قدمت اين دوره، وسايل و ابزارهای ساخته شده از چوب و استخوان به كلی از بين رفته است و فقط ابزارهای سنگی را انسان‌شناسان با بررسی‌های باستان‌شناسی از قسمت‌های مختلف ايران جمع‌آوری كرده‌اند.
چون آثار دوره پارينه سنگی قديم را كه در چند منطقه از ايران گزارش كرده‌اند، بر اساس يك فصل بررسی ارائه شده است، در صحت آنها هنوز نكات ابهام آميزی وجود دارد. ولی، از آنجا كه اين گزارش‌ها در حال حاضر در نوشته‌های مربوط به اين دوره از حيات انسان در ايران، تا به‌دست آمدن مدارك دقيقتر، راه يافته است، ناچار به ارائه آنها به‌عنوان اسناد و مدارك دوره پارينه سنگی در ايران، مخصوصاً دوره قديم آن، هستيم. اين مدارك از سه منطقه ايران شناسايی شده‌اند كه عبارتند از:
- ۱- منطقه‌ای در نزديكی "بقبقو" در حدود يكصدوچهل كيلومتری مشهد در اطراف بستر خشك "كشف رود" خراسان.
٢- آثاری شامل چند افزار سنگی از منطقه‌ای واقع در آذربايجان، در مثلث بين مراغه، تبريز و ميانه، نيز به‌دست آمده است كه بنا به گزارش متعلق به دوره پارينه سنگی قديم است.
٣- ابزار سنگی به‌دســت آمده از منطقه "لديز" سيســتان كه قدمتی برابر با يكصد هزار ســال قبل دارند و از نظر فن ابزارســازی، آنها را جزو نوع آشــولين (Acheulean) يعنی جديدترين ابزارهای سنگی دوره پارينه سنگی قديم طبقه‌بندی كرده‌اند.
با توجه به چگونگی پراكندگی و توزيع مناطق معرف دوره پارينه سنگی قديم در ايران، جای هيچ گونه ترديدی نيست كه بررسی و تحقيق درباره پارينه سنگی قديم در ايران به تنهايی و بدون در نظر گرفتن و ضعيت مناطق همجوار امكان پذير نيست. از طرفی، مطالعات مربوط به دوره پارينه سنگی قديم در مناطق همجوار، يا انجام نشده است و يا چنان مغشوش و غير قابل قبول است كه قابل استناد نيستند. مثلاً، در تركمنستان مطالعاتی كه در اين دوره انجام شده به‌هيچ صورت با واقعيت علمی مطابقت ندارد. زيرا تمامی آثار سنگی قبل از استقرار در آن نواحی، به دوره ميان سنگی و نوسنگی منسوب شده‌اند.
علاوه بر موارد فوق، بايد افزود كه تعيين قدمت آثار از طريق استفاده از روش‌های علمی مانند آزمايشات موسوم به پتاسيم آرگون (Potassium Argon) و تعيين جهت قطب مغناطيسی (Magnetic Polarity Chronology) و يا مقدار اورانيوم توريوم (Uranium Thorium) كه در ديگر نقاط جهان با موفقيت برای تعيين تاريخ دوره‌های پارينه سنگی به كار رفته است، هنوز بر روی آثار به‌دست آمده از ايران انجام نشده. به علاوه، وضعيت مربوط به دوران‌های زمين‌شناسی از جمله دوره پله‌ايستوسين (Pleistocene) يعنی دوره كه در آن انسان بر كره زمين پديدار شده است، در ايران تاريك و مبهم می‌باشد.[۱]
يادداشت ۱: اين مقاله برگرفته از سايت اينترنتی فرهنگسرا است. اما نويسنده مشخص نيست.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- اطلس تاريخ ايران (پارينه سنگی قديم ۱٠٠٠٠٠٠)، سايت اينترنتی فرهنگسرا
[↑] جُستارهای وابسته
□ ايران
□ تاريخ ايران
□ نام‌های تاريخی ايران
[↑] سرچشمه‌ها
□ سايت اينترنتی فرهنگسرا
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]