 |
|
نگاهی به شناخت اسطوره‌های ملل
اسطوره، درک مفهوم و جوهر مادی
فهرست مندرجات
.
اسطوره، درک مفهوم و جوهر مادی
سهراب هادی: از نظر اندیشه اسطورهای؛ مناسک ابزارهایی واقعی است که انسان به یاری آن‌ها بر جهان تسلط می‌یابد. اما نه به‌معنای روحانی بلکه به‌معنای صرفاً فیزیکی.
گفتیم که اندیشه‌ی اسطورهای میان تصویر یک شیء و خود آن شیء فرق نمی‌گذارد؛ یعنی اندیشه‌ی اسطورهای از درک امور معقول و انتزاعی ناتوان است و مقوله‌ای به‌نام ایده‌آل یا فرم ناب نمی‌شناسد.
از این‌رو برای درک مدلول یا مفهوم می‌یابد، آن‌را به جوهری مادی و ملموس تبدیل کند. این امر در همه‌ی مراحل اندیشه‌ی اسطورهای صادق است، به‌ویژه در عمل اسطورهای، در نمایش، فردی که در نقش شیطان یا یکی از خدایان ظاهر می‌شود، در عمل خودِ شیطان یا خودِ آن خدا می‌شود.
مردم‌شناسان معتقدند که مناسک مقدم بر اسطوره‌ها هستند و این نظر کاملاً درست است؛ زیرا مناسک یک شعایر صرفاً رونوشت یا بازنمایی نیستند، بلکه، سراسر واقعی‌اند. آن‌ها چنان در واقعیت عمل درگیرند که جزء جدایی‌ناپذیر آن شده‌اند. در مراحل مختلفِ تحولِ فرهنگی جوامعِ بشری این اعتقاد را در صُوَر بی‌شمار می‌یابیم که ادامه‌ی حیات بشر و، در واقع، نجاتِ جهان به اجرای درست مراسم و مناسک وابسته است. سرخ‌پوستان کورایی و بوئیتوتو معتقدند که حاصل‌خیزِی مزارع آن‌ها، بیش‌تر به اجرای دقیق مراسم و مناسک وابسته است تا چگونگی شخم زدن، بذر پاشیدن، آبیاری و جز این‌ها.
از نظر اندیشه‌ی اسطورهای؛ مناسک ابزارهایی واقعی است که انسان به یاری آن‌ها بر جهان تسلط می‌یابد. اما نه به‌معنای روحانی بلکه به‌معنای صرفاً فیزیکی. خدایان، مناسکِ مختلف را بدین منظور به انسان آموختند تا او به‌وسیله‌ی آن‌ها جهان را منقاد خویش کند؛ زیرا طبیعت به‌رغم گردش منظم خود، بدون اجرای به موقع و دقیق مناسک، هیچ محصولی به‌بار نمی‌آورد. گفتیم که اندیشه‌ی اسطورهای میان جزء و کل تمیز نمی‌گذارد. تصویر یک شخص با خود آن شخص تفاوتی ندارد. تصویر یک شخص، منِ دیگرِ اوست. هر بلایی بر سر آن تصویر بیاید بر سر او نیز خواهد آمد. نام یک شخص با خود آن شخص یکی است. بنابراین اگر دشمن بر نام یا تصویر یا حتی یک تار مو یا ناخن شخصی دست یابد. برخود شخص دست یافته است. مثلاً اگر خنجری در تصویر او فرو رود، آن خنجر بر تن خود شخص نیز فرورفته است. سایه‌ی شخص نیز همین نقش را دارد. سایه نیز منِ دیگرِ شخص است و، هر آسیبی که به سایه‌ی شخص برسد به‌خود شخص نیز خواهید رسید. هیچ‌کس نباید بر سایه‌ی شخصی گام بگذارد؛ زیرا در آن‌صورت احتمالاً صاحب سایه بیمار می‌شود. گاهی در آفریقای غربی برای کشتن مخفیانه‌ی فردی، خنجری یا نیزه‌ای را در سایه‌ی او فرو می‌بردند. می‌گویند که بعضی اقوام ابتدایی از دیدن رنگین کمان در آسمان دچار وحشت و اضطراب می‌شوند؛ زیرا آن‌را نوری می‌پندارند که جادوگری برای گرفتن سایه‌ی آنان افکنده است.[۱]
[▲] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]- سهراب هادی، نگاهی به شناخت اسطوره‌های ملل (۹): اسطوره، درک مفهوم و جوهر مادی، سرویس تجسمی هنرآنلاین: ۲۷ آبان ۱۳۹۶.
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ وب‌سایت سرویس تجسمی هنرآنلاین