فهرست مندرجاتتاریخ افغانستان
- افغانستان پيش از تاريخ
- افغانستان از اسطوره تا تاريخ
- افغانستان در عصر تاريخی
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
تاريخ افغانستان (به انگلیسی: History of Afghanistan)، سرگذشت پُر از فراز و نشیب است که به‌طور کلی، می‌توان آن را از لحاظ تحولات فرهنگی و تمدنی، به سه دوره مختلف تقسيم كرد: ۱- دوران پيش از تاريخ، ٢- دوره اساطيری، و ۳- عصر تاريخی[۱].
افغانستان، اگرچه به‌عنوان یک کشور - ملت، دارای تاریخی جدید است؛ اما، این سرزمین از لحاظ قدمت تاریخی، یکی از کهن‌ترین سرزمین‌های جهان به‌شمار می‌رود.
[↑] افغانستان پيش از تاريخ
موقعیت طبیعی و شرایط خاص جغرافیایی و اقلیمی كشور افغانستان موجب شده تا این سرزمین در زمره یكی از زیستگاه‌ها و كانون‌های اجتماعی انسان پیش از تاریخ به‌شمار رود و مطالعات باستانشناسی، انسان‌شناسی و دیرین‌شناسی نیز این موضوع را تأیید كرده است[٢].
- ۞ دوره‌ی کهن‌سنگی
- ● دورۀ زيرين
● دورۀ میانی
● دورۀ زبرين
۞ دوره‌ی نوسنگی
[↑] افغانستان از اسطوره تا تاريخ
[٣]
- ۞ پيشداديان
پیشدادیان نخستین سلسلۀ پادشاهان در اساطیر آریايی است که از کیومرث به‌عنوان نخستین انسان و نخستین شاه آغاز می‌شود و با درگذشت گرشاسپ به پایان می‌رسد. عصر پیشدادیان به‌دو قسمت تقسیم می‌شود: از آغاز تا منوچهر و از منوچهر تا گرشاسپ. قسمت اول شامل دوره‌هایی است که آریایی‌های هندی و ایرانی هنوز با هم می‌زیستند. جمشید و فریدون از پادشاهان مشترک این دو قوم آریایی هستند. قسمت دوم، شامل عصری است که آریایی‌های ایرانی در سرتاسر شمال افغانستان امروزی مستقر شده و سلسلۀ منوچهری‌ها و زابی‌ها از این دوره اند[۴].
- ● کیومرث
● هوشنگ
● تهمورث
● جمشید
● ضحاک
● فریدون
● ایرج
● منوچهر
● نوذر
● زو
● گرشاسپ
۞ کيانيان
کیانیان دومین سلسله پادشاهی در اساطیر آریايی در عصر اوستایی (دوره‌ی زرتشتی) است که موسس آن کی‌قباد است و با مرگ دارا این سلسله نیز منقرض می‌شود. شاهان این دوره را بدین سبب کیانی نامیده‌اند که نام آن‌ها با کلمۀ «کی» (کوی) که به‌معنای شاه است، آغاز می‌شد[۵].
- ● کی‌قباد
● کی‌کاووس
● کی‌خسرو
● لهراسپ
● گشتاسپ
● بهمن
● همای
● داراب
● دارا
[↑] افغانستان در عصر تاريخی
[٦]
- ۞ افغانستان در عهد باستان
- ● آغاز تاريخ افغانستان
● مقدونيان در افغانستان
● دولت يونانی - باختر
● کوشانيان
● يفتاليان
۞ افغانستان در قرون اوسطا
- ● افغانستان در آستانه يورش عرب
● دولت‌های مستقل خراسانی
۞ افغانستان در عصر نوين
- ● هوتکيان
● ابداليان
● محمدزاييان
۞ افغانستان معاصر
- ● سلطنت شاه امان‌الله و استقلال افغانستان
● امارت حبيب‌الله کلکانی
● سلطنت محمدنادر شاه
● سلطنت محمدظاهر شاه
● جمهوريت محمدداوود
● نورمحمد تره‌کی و حاکميت حزب خلق
● دوره صد روزه‌ای حفيظ الله امين
● ببرک کارمل و اشغال افغانستان توسط ارتش سرخ
● دکتر نجيب‌الله و خروج قوای اشغالگر
● دولت موقت دو ماهه صبغت‌الله مجددی
● برهان‌الدين ربانی و دولت مجاهدين
● ملا محمدعمر و امارت طالبان
● حامد کرزی و اشغال افغانستان توسط قوای ناتو
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱: مهدیزاده کابلی، نظری بر تاریخ
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]-
[٢]-
[٣]-
[۴]-
[۵]-
[٦]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]