فهرست مندرجاتغوریان
- سرزمین غور
- زبان غوریان
- تبار غوریان
- تاریخ غوریان
- فرمانروایان غوری
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[تاریخ افغانستان] [تاریخ غوریان]
غوری‌ها یا غوریان (۵۴٣ تا ٦۱٢ ه.ق)، از سلسله‌های مستقل خراسانی در دورۀ اسلامی بودند که دولت غزنويان را در افغانستان کنونی منقرض کرد، اما گشورگشایی آنان در هند را ادامه داد[۱]. این دودمان بین سده‌های ۱۰ و ۱۱ میلادی در نواحی صعب غور واقع در کوهستان‌های بین هرات و غزنه فرمانروایی می‌کردند[٢] و دولت آن‌ها به‌وسيله خوارزمشاهيان منقرض شد.[٣]
غوریان به «ملوک شنسبانیه» یا «آل‌شنسب» نیز مشهور بوده‌اند[۴]. علت نام‌وری این دو سلسله به آل‌شنسب، انتساب آنان به‌شخصی است به‌نام «شنسب» که می‌گویند در صدر اسلام می‌زیسته[۵] و به‌دست علی ابن ابی‌طالب اسلام آورده است.[٦]
[↑] سرزمین غور
[↑] زبان غوری‌ها
اصطخری، جغرافی‌نگار قرن چهارم، در عبارت کوتاهی نوشته: «زبان غور چون زبان خراسان است.»[اصطخری، ۱٣٦٨، ص ٢٢٠] اما روایت بیهقی که می‌نویسد: «دانشمند، رسول امیر مسعود با کمک مترجمان با امرای غور گفتگو نمود»[بیهقی، تاریخ بیهقی، ۱٣٧٠، ص ۱۱٧]، چنین بر می‌آید که زبان آنان با زبان تاجیکان[این که دکتر اصغر فروغی ابری، به‌جای تاجیکان اهل خراسان می‌نویسد، دقیق نیست؛ چون پشتون‌ها هم اهل خراسان بودند.] و ترکان متفاوت بوده است.[فروغی ابری، اصغر، تاریخ غوریان، ۱٣٨۹، ص ٨]
[↑] تبار غوری‌ها
برخی منابع غوریان را دودمانی تاجیک‌تبار پنداشته‌اند و پاره‌ای نیز بنا بر مقتضیات قوم‌گرایانه آنان را ترک‌تبار خوانده‌اند که با اندک بررسی - که در بالا اشاره شد - بی‌ریشه بودن این نظرها آشکار می‌شود.
[↑] تاریخ غوریان
[↑] فرمانروایان غوری
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱: استانلى لينپول، غوريان در افغانستان و هند
پيوست ٢: علیاکبر دهخدا، غوریان
پيوست ۳: حبیبی، عبدالحی، غوریان
پيوست ۴: علی ابراهيمی، غوریان
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]-
[٢]- سرواژۀ غوریان، لغت‌نامۀ دهخدا (آنلاین)
[٣]-
[۴]- سرواژۀ غوریان، لغت‌نامۀ دهخدا (آنلاین)
[۵]-
[٦]- مورخان نسب غوریان را به‌ضحاك تازی می‌سازنند كه وقتی فریدون بر او پیروز شد طایفه‌ای از اولاد او به غور گریختند و قلعه‌های مستحكمی بنا كردند و حكومت غور در اولاد ضحاك موروثی شد. غور در سال ٣۱ ه.ق در عهد خلافت عثمان و یا طبق قول جوزجانی در عهد خلافت علی بن ابی‌طالب فتح شد و شنسب از دست علی عهد و لوأ حكومت غور را دریافت داشت؛ بنابراین، به آنان، آل شنسب هم می‌گویند.
[٧]-
[٨]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱٢]-
[۱٣]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱٦]-
[۱٧]-
[۱٨]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]