- زندگی‌نامه
- اندیشه‌های آدام اسمیت
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[اقتصاد] [اقتصاددانان بر پایه کشور]
آدام اسمیت (به انگلیسی: Adam Smith) (زادۀ ۵ ژوئن ۱۷۲۳ - درگذشتۀ ۱۷ ژوئیه ۱۷۹۰)، فیلسوفی اسکاتلندی بود که از او به‌عنوان پیشروی اقتصاد سیاسی یاد می‌شود[۱] و برخی او را پدر اقتصاد بازار آزاد می‌شناسند[٢]. زیرا وی همچنان از نظریه‌پردازان اصلی نظام سرمایه‌داری مدرن به‌شمار می‌رود؛ اسمیت ایده‌های خود راجع به اقتصاد را در کتاب خود ثروت ملل به تفصیل شرح داده است[٣]. طبق نظر سنجی فایننشال تایمز کتاب "ثروت ملل"، بعد از ٢ قرن همچنان بهترین کتاب اقتصادی شناخته می‌شود[۴].
[↑] زندگی‌نامه
آدام اسميت، در سال ۱۷۲۳ میلادی، در شــهر «كـیركالـدی» (Kirkcaldy) که ساحل شرقی اسكاتلند است، در خانوادۀ کارمند گمرگ، به‌دنيا آمد[۵]. اما به نوشتۀ داشنامۀ ویکی‌پدیا تاریخ دقیق تولد وی مشخص نیست؛ ولی نام‌گذاری وی در تاریخ ۵ام ژوئیهٔ سال ۱۷۲۳ میلادی در کیرکالدی انجام گرفت[٦]. از آنجا که پدر او شش ماه پیش از تولدش از دنیا رفت، نام پدرش را (آدام اسميت) بر او گذاشتند[٧].
پدر آدام اسمیت، حقوق‌دان بود و در اسكاتلند به قضاوت می‌پرداخت و زمانی هم رئيس گمرك شهر كیركالدی بود[٨]. اسمیت در حدود ۴ سالگی توسط یک گروه از کولی‌ها ربوده شد، اما خیلی زود توسط عموی خود نجات یافت و به آغوش مادرش بازگشت[۹].
شهر گلاسکویی که آدام اسمیت در اواسط قرن هجدهم میلادی می‌شناخت
آدام اسميت تحصيلات ابتدائی خود را در شهر كركالدی (در مدارس محلی) گذراند[۱٠] و در سال ۱۷٣۷، یعنی در سن ۱۵ سالگی، وارد دانشگاه گلاسگو شد و در آنجا علم اخلاق را تحت نظر فرانسیس هاچستون که اسمیت آن را فراموش ناشدنی می‌دانست فرا گرفت. در سال ۱۷۴۰ میلادی، وارد کالج بالیول (Balliol College) در دانشگاه آکسفورد شد و در سال ۱۷۴۶ میلادی آن را ترک کرد[۱۱]. دكتر محمدعلی كاتوزيان در این باره می‌نویسد:
- اسميت پس از اتمام دوره سه ساله در گلاسكو از يك بورس تحصيلی ۱۱ ساله در دانشگاه اكسفورد برخوردار شد، اين بورس موقوفه‌ای بود از طرف يكی از شاگردان سابق گلاسكو، كسی كه از اين بورس استفاده می‌كرد موظف بود كه پس از اتمام تحصيل در اكسفورد به‌خدمت كليسای اسكاتلند درآيد. اما با افكار و اعتقاداتی كه آدام اسميت داشت بيشتر از ٦ سال نتوانست در اكسفورد دوام بياورد و به‌علاوه اصلاَ محيط علمی و آموزشی اكسفورد را قبول نكرد و آن را متفاوت از سيستم آموزش و علمی گلاسكو می‌ديد و از شيوه‌ی اداره و روش تدريس و حتی محتوای علمی آن انتقاد می‌كرد، حتی در جايی می‌نويسد: «هر كسی كه در اثر مطالعه‌ی زياد در اكسفورد سلامت خود را به‌خطر اندازد تقصير از خود اوست، زيرا ما در اينجا كاری جز دوبار ادای نماز در روز و شركت در دو گفتار در هفته نداريم!»[۱٢].
در سال ۱۷۵۱ میلادی به‌عنوان استاد منطق در دانشگاه گلاسکو برگزیده شد، و در سال ۱۷۵٢ کرسی قدیمی فلسفۀ اخلاق هات چسن را به‌دست آورد، و تا سال ۱۷٦٣ در این سمت باقی ماند. در خلال این مدت «نظریۀ احساسات اخلاقی» را به چاپ رساند.[۱٣]. در سال ۱۷٦۴ از شغل استادی مستعفی شد و سمت مربی خصوصی دوک جوان بوکلوچ (Duke of Buccleugh) را پذیرفت و این کار به‌دعوت چارلز تونزهند (Charles Townshend) انجام شد[۱۴]. در آن روزگاران، این سمت، شغل خوبی محسوب می‌شد زیرا حقوق بازنشستگی آن عالی بود[۱۵].
اسمیت به‌همراه دوک به اروپا، به‌ویژه فرانسه، سفر کرد، و به ملاقات بسیاری از متفکران آن روزگار، از جمله وُلتَر (Voltair)، کنه (Quesnai)، تورگو (Turgot) و هلوتیوس (Helvetius)، نایل آمد[۱٦].
اسمیت نوشتن کتاب «ثروت ملل» را که به او شهرت جهانی داد، در فرانسه آغاز کرد و در سال ۱۷٦٦ به انگلستان بازگشت و تحقیقات خود را ادامه داد. یک سال بعد به موطن خود، اسکاتلند رفت، و یازده سال در آنجا ماند و طی آن کتاب خود را تکمیل کرد. این کتاب در سال ۱۷۷٦ به‌چاپ رسید و این درست سالی است که اعلامیۀ استقلال آمریکا منتشر گردید[۱٧].
در سال ۱۷۷۷ اسمیت به‌عنوان رئیس گمرک شهر ادینبورگ انتخاب و ساکن آن شهر شد و تا سال مرگ خود در آنجا بود. در سال ۱۷٨۷ به‌جای دوست خود ادموندبرک (Edmund Burke) به ریاست دانشگاه گلاسکو برگزیده شد[۱٨].
زندگی اسمیت نسبتآ آرام و بی‌حادثه بود و اغلب گوشه‌نشین، پریشان حواس و منزوی بود. بنابراین، با قدرت می‌نوشت و دارای شهامت اخلاقی بود. این امر از نوشته‌های تند او که پس از مرگ داوید هیوم در دفاع از خصوصیات اخلاقی او نوشت به‌خوبی مستفاد می‌شود، چه هیوم به کفر و زندقه متهم بود.
آدام اسمیت یکی از چهره‌های درخشان اقتصاد و شخصی است که نوشته‌هایش بازتاب صحیح شرایط اقتصادی، اجتماعی، و معنوی آن عصر است[۱۹]. او، سر انجام، در سال ۱۷۹٠ درگذشت[٢٠].
[↑] اندیشه‌های آدام اسمیت
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- آدام اسمیت، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[٢]- نظریه "دست نامرئی بازار" از اوست. در یک جمله، این نظریه عقیده دارد که در یک اقتصاد آزاد، فعالیت‌های اقتصادی خودبه‌خود و بر اساس عرضه و تقاضا نظم می‌گیرد و احتیاج به‌دخالت دولت وجود ندارد. دولت فقط باید قوانین را اجرا کند و آن هم قوانینی حداقلی که دست فعالین اقتصادی را کاملا باز بگذارد.[دست نامرئی بازار – آدام اسمیت، وبگاه جستجو].
[٣]- آدام اسمیت، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[۴]- کتاب ثروت ملل نوشته پدر علم اقتصاد آدام اسمیت، سايت سرمايه دات کام
[۵]- كاتوزيان، محمدعلی، آدام اسميت و ثروت ملل
[٦]- آدام اسمیت، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[٧]- كاتوزيان، محمدعلی، پیشین
[٨]- همان‌جا
[۹]- آدام اسمیت، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[۱٠]- كاتوزيان، محمدعلی، پیشین
[۱۱]- آدام اسمیت، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[۱٢]-
[۱٣]- آدام اسمیت، ثروت ملل، ترجمۀ دکتر سیروس ابراهیم‌زاده، تهران: انتشارت پیام، ۱٣۵٧ (مقدمۀ مترجم)
[۱۴]- همان‌جا
[۱۵]- تِرِنس بایرِس، آدام اسمیت، مالتوس و مارکس، ترجمۀ خسرو شاکری، تهران: انتشارات مازیار، ۱٣۵۹، ص ٣
[۱٦]- همان‌جا
[۱٧]- ثروت ملل، پیشین
[۱٨]- همان‌جا
[۱۹]- همان‌جا
[٢٠]- آدام اسمیت، مالتوس و مارکس، پیشین، ص ٣
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
