[ترکیه] [سياستمداران اهل ترکیه]
مصطفی كمال پاشا، معروف به آتاترک (به معنای پدر ترک) (زادۀ ۱٨٨۱ م - درگذشتۀ ۱۹٣٨ م)، افسر نظامی و سياستمدار ترك، پايه‌گذار جمهوری تركيه، رهبر جنگ استقلال و نخستين رئيس این کشور بود[۱] که استعداد شگرفی در امور نظامی داشت چنان که در سال ۱۹۱۴، در نبرد چناق قلعه، با این شعار که «نمی‌توانید از چناق قلعه بگذرید»، با سپاهی کوچک در برابر تهاجم نیروی دریایی بریتانیای کبیر و فرانسه ایستاد و مانع تصرف استانبول شد[٢].
[↑] زندگی‌نامه
مصطفی کمال، در سال ۱۸۸۱ میلادی، در شهر سالونيك (اكنون تسالونیکی ناميده می‌شود و در شمال یونان فعلی واقع است)، که در آن زمان جزئی از امپراتوری عثمانی بود، به‌دنیا آمد. پدرش عليرضا، كارمند گمرك سالونيك بود، که در ایام كودكیِ پسر درگذشت و مادرش زبيده نام داشت و او را به روستای زادگاهش نزد برادر خويش برد، اما مصطفی به سالونيك بازگشت و مدرسۀ ابتدايی را به پايان برد و در همان‌جا، در سال ۱٨۹٣ میلادی، وارد دبيرستان نظام شد. هوش و ادراكش خوب و حافظه‌اش نيرومند بود و در رياضيات استعداد ويژه‌‌ای از خويش نشان داد و به‌همين جهت معلم رياضيات آن دبيرستان كه خود نيز مصطفی نام داشت، لقب كمال را به‌نام وی افزود. در سال ۱٨۹۵، دبيرستان نظام را به پايان برد و وارد مدرسۀ نظامی موناستر (که اكنون بيتولا نامیده می‌شود و جزئی از خاک يوگسلاوی است) شد و آن را نيز به پايان آورد. در سال ۱٨۹۹، به آموزشگاه نظامی استانبول رفت و در ۱۹٠٢ میلادی با درجۀ ستوان يكمی از آن بيرون آمد. سپس در دانشگاه جنگ در رستۀ پياده به آموزش ادامه داد. در سال ۱۹٠۵، اين دوره را نيز با موفقيت به پايان رساند و با درجۀ سروانی، مأمور خدمت در هنگ مستقر در دمشق گرديد[٣]. در آن‌جا به همراهی تنی چند از دوستانش، جمعيت سرّی «وطن و حرّيّت» را بنياد نهاد. فعاليت اين جمعيت گسترش نيافت و چون مصطفی در سپتامبر ۱۹٠٧، به سالونيك بازگشت، مانند بسياری از دوستان خويش به جمعيت «اتحاد و ترقی» پيوست. اين جمعيت در سراپای نيروهای مسلح عثمانی شاخه دوانده بود[۴]، اما مصطفی طی اين سال‌ها در اين سازمان فعاليت چندانی نداشت[۵].
[↑] ...
[٦]
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- مولوی، محمدعلی، «آتاتورک»، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (جلد اول)، مقالۀ شماره ۴٧
[٢]- مصطفی کمال آتاترک، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[٣]- به نوشتۀ دانشنامهٔ ویکی‌پدیای فارسی: «در ابتدا وارد ارتش عثمانی شد و در طرابلس لیبی با ایتالیایی‌ها جنگید.»
[۴]- بازهم به نوشتۀ دانشنامهٔ ویکی‌پدیای فارسی: «او در دههٔ اول قرن بیستم به‌همراه گروهی از افسران ترک، که ترک‌های جوان نامیده شدند، پایه‌های اصلاحات در ارتش و دولت را به نفع ملی‌گرایی ترک‌ها تثبیت کرد.»
[۵]- مولوی، محمدعلی، پیشین
[٦]-
[٧]-
[٨]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱٢]-
[۱٣]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱٦]-
[۱٧]-
[۱٨]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
