[تکامل انسان] [نخستی‌ها]
سیواپیتکوس یا کپی سیوا (با تلفظ: See-vah-pif-e-kus؛ به انگلیسی: Sivapithecus که برگرفته از واژۀ یونانی برای نامید «Siva ape» است)، یکی از سرده‌های نخستی‌های اولیه است که احتمالاً شامل انسان‌ریختی «راماپیتکوس» نیز می‌شود[۱]. از آنجایی که نخستین سنگوارۀ این نخستی اولیه، در قرن نوزدهم، از شمال هند (پاکستان امروزی) به‌دست آمد[٢]، به‌نام یکی از خدایان هندو، یعنی: «شیوا»[٣]، نامگذاری شد[۴].
همچنین، بقایای سنگواره‌ای (فُسیلی) سیواپیتکوس، از ترکیه، چین، نیپال و کنیا یافت شده است[۵]. این فسیل‌ها متعلق به اواسط دورۀ میوسن (٢٣،٧ تا ۵،٣ میلیون سال پیش) است که جوان‌ترین آن حدود ٨ میلیون و کهن‌ترین آن حدود ۱٣ میلیون سال قدمت دارند[٦]. این تاریخ‌گذاری در دانشنامۀ بریتانیکا بین ۱٧ تا ٨ میلیون سال پیش ذکر شده است[٧].
به نوشتۀ این دانشنامه، به‌نظر می‌رسد، سیواپیتکوس، جد مستقیم اورانگوتان باشد[٨]. محل سکونت این نخستی را جنگل‌های آسیای مرکزی دانسته‌اند.
[↑] تاریحجۀ کشف
در سال ۱۹٨٢، یک بخش بزرگی از صورت و فک سیواپیتکوس که کشف شده بود، شرح آن توسط دیوید پیلبیم (David Pilbeam)، انتشار یافت[۹]. شباهت‌های این فُسیل با جمجمۀ اورانگوتان، نظر گذشتگان را تأیید کرد که سیواپیتکوس ارتباط نزدیک به اورانگوتان دارد[۱٠]. از این روی، دانشمندان سیواپیتکوس را جد مستقیم اورانگوتان دانسته‌اند.
بر اساس این نظریه، سیواپیتکوس حدود ۱،۵ متر قد داشت که مشابه به اندازۀ قد اورانگوتان امروزی است[۱۱]. اگر چه، از بسیاری جهات، سیواپیتکوس شباهت بسیار به یک شامپانزه داشت، اما صورت او شبیه‌تر به اورانگوتان بود[۱٢].
شکل مچ دست و به‌طور کلی ویژگی‌های بدن سیواپیتکوس نشان می‌دهد، با وجودی که او جانور درخت‌زی بود، اما بیشتر بر روی زمین به‌سر برد. دندان‌های نیش بزرگ و دندان‌های آسیای بزرگ قوی داشت که نشان می‌دهد رژیم غذایی از مواد غذایی نسبتاً سخت بود، مانند: دانه‌ها و گیاهان بیابانی[۱٣].
در حال حاضر، سیواپیتکوس، هم به‌عنوان جد مستقیم اورانگوتان‌ها، و هم به‌عنوان جد مشترک تمام میمون‌های بزرگ و انسان‌ها در نظر گرفته می‌شود[۱۴] و به‌طور کلی، سه گونه‌ی آن شناخته شده است:
- «سیواپیتکوس ایندیکوس» (Sivapithecus indicus)، که فُسیل آن متعلق به ۱٢،۵ تا ۱٠،۵ میلیون سال پیش است[۱۵].
- «سیواپیتکوس سیوالنسیس» (Sivapithecus sivalensis)، که بین ۹،۵ تا ٨،۵ میلیون سال پیش می‌زیست و فُسیل آن از فلات پوتهوار پاکستان و بخش‌های از هند یافت شد؛ این حیوان در حدود اندازه‌ی یک شامپانزه است؛ اما از لحاظ ریخت‌شناسی (مورفولوژی) صورت، به‌یک اورانگوتان شبیه است[۱٦].
- «سیواپیتکوس پاروادا» (Sivapithecus parvada)، که در سال ۱۹٨٨ کشف شد و این گونه، حدود ۱٠ میلیون سال پیش زندگی می‌کرد[۱٧].
در ابتدا چنین تصور می‌شد که نمونه‌ی فُسیل سیوالیک، متعلق به راماپیتکوس است. اما سپس بیش‌ترین پژوهش‌گران آن را منتسب به سیواپیتکوس دانستند. اکنون راماپیتکوس به‌عنوان جد احتمالی انسان در نظر گرفته شده است[۱٨].
[↑] طبقه‌بندی علمی
از لحاظ رده‌بندی علمی (زیست‌شناسی)، ناکالی‌پیتکوس از فرمانرو «جانوران» (Animalia)، شاخه‌ی «طنابداران» (Chordata)، رده‌ی «پستانداران» (Mammalia)، راسته‌ی «نخستی‌ها» یا «پریمات‌ها» (Primates)، تیره یا خانواده‌ی «انسان‌سانان» یا «هومونیدها» (Hominidae)، زیرخانواده‌ی «پونگینه» (Ponginae) و سرده‌ی «سیواپیتکوس» (Sivapithecus) است که دارای گونه‌های: «سیواپیتکوس ایندیکوس» (Sivapithecus indicus)، «سیواپیتکوس سیوالنسیس» (Sivapithecus sivalensis) و «سیواپیتکوس پاروادا» (Sivapithecus parvada) می‌باشد[۱۹].
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- Sivapithecus Genus of early hominoid Primates, which probably includes the socalled Ramapithecus. (From: A Dictionary of Earth Sciences, 1999).[٢]-
[٣]-
[۴]-
[۵]-
[٦]-
[٧]-
[٨]-
[۹]- دیوید پیلبیم، استاد هنری فورد II علوم اجتماعی در دانشگاه هاروارد، موزه‌دار دیرین‌مردم‌شناسی موزه باستان‌شناسی و مردم‌شناسی پی‌بادی و عضو آکادمی ملی علوم آمریکا است. او، در اواخر ۱۹۷۰، از کاشفان سنگواره تقریباً کامل از جمجمه یک نخستی اولیه در فلات پوتهوار پاکستان بود. این گونه، «سیواپیتکوس ایندیکوس» نام گرفت، که یک کپی بزرگ در اواخر میوسن بوده است. پیلبیم در رابطه با این کشف مقاله‌های علمی بسیاری منتشر کرده است.
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱٢]-
[۱٣]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱٦]-
[۱٧]-
[۱٨]-
[۱۹]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
