[دهۀ دمکراسی در افغانستان] [نخستوزیران افغانستان]
محمدنور احمد اعتمادی (به انگلیسی: Nur Mohammad Ahmed Etemadi) (زادۀ ۱٢۹۹ خ - درگذشتۀ ۱٣۵٨ خ)، دیپلمات و سیاستمدار افغان که در سالهای ۱٣۴٦ تا ۱٣۵٠، سومین نخستوزیر دهۀ دمکراسی و وزیر امور خارجۀ افغانستان بود[۱].
[↑] زندگینامه
محمدنور احمد اعتمادی فرزند غلاممحمد، در خانوادۀ اعیانی عبدالقدوسخان اعتمادالدوله فرزند سردار سلطانمحمدخان طلایی[٢]، در ۴ اسفند ۱٢۹۹ خورشیدی (٢٢ فبروری ۱۹٢۱)، در استان قندهار بهدنیا آمد[٣]. پدرش در وزارت امور خارجه خدمت میکرد و با مشروطهطلبان میانهرو همکاری داشت و جد او، اعتمادالدوله از عصر امیر عبدالرحمانخان تا دورۀ شاه امانالله، از رجال سیاسی فعال دربار و در سیاست خارجی مشاور پادشاهان بود[۴].
اعتمادی، که با خاندان شاهی پیوند داشت، تحصیلات عالی نداشت، اما شخص با مطالعه و خودساخته بود. در جوانی به استخدام وزارت امور خارجه درآمد و سالیان دراز زیر نظر سردار محمدنعیمخان، بهکار دیپلماسی مشغول بود و در این راه، تجربۀ فراوان اندوخت[۵]. وی، بین سالهای ۱٣۴٣ و ۱٣۴۴، سفیر دولت پادشاهی افغانستان در پاکستان بود و در سال ۱٣۴۴، بهعنوان وزیر امور خارجه افغانستان منصوب شد. سپس، در ۱٠ آبان ۱٣۴٦، بهمقام نخست وزیری این کشور رسید[٦]. با توجه بهعدم موفقیت در رشد اقتصاد راکد افغانستان[٧]، ناگزیر، در ۱۹ خرداد ۱٣۵٠، از هر دو سمت کنار رفت و بهعنوان سفیر در ایتالیا گماشته شد[٨].
بر خلاف بسیاری از سیاستمداران برجستۀ زمان پادشاهی محمدظاهر شاه، اعتمادی پس از کودتای ٢٦ سرطان ۱٣۵٢، در سمت دولتی باقی ماند[۹]. منتها با این تفاوت که از مقام سفارت در ایتالیا عزل گردید و بهمقام سفارت افغانستان در اتحاد جماهیر شوروی منصوب شد. پس از آن، از سال ۱٣۵۵ تا ۱٣۵٧، سفیر افغانستان در پاکستان بود[۱٠].
پس از کودتای هفتم ثور ۱٣۵٧، اعتمادی نیز مانند بسیاری از نخبگان سیاسی دستگیر و روانۀ زندان شد و در نهایت، در ۱۹ مرداد ۱٣۵٨ (۱٠ آگست ۱۹٧۹)، در زندان پلچرخی به جوخۀ اعدام سپرده شد[۱۱].
[↑] يادداشتها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوستها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پینوشتها
[۱]- »Mohammad Nur Ahmad Etemadi«, From Wikipedia, the free encyclopedia[٢]- فرهنگ، میر محمدصدیق، افغانستان در پنج قرن اخیر، ج ۱، قسمت دوم، ص ٧٦٢
[٣]- »Mohammad Nur Ahmad Etemadi«, From Wikipedia, the free encyclopedia[۴]- فرهنگ، میر محمدصدیق، پیشین، ص ٧٦٢
[۵]- همانجا
[٦]- »Mohammad Nur Ahmad Etemadi«, From Wikipedia, the free encyclopedia[۹]- همانجا؛ میر محمدصدیق فرهنگ مینویسد: «بخشی از ناکامی او در ایام صدارتش، ناشی از موقف دشوارش بین شاه و سردار محمدداوود بود که به هر دو اظهار وفاداری میکرد.» (رجوع شود به: افغانستان در پنج قرن اخیر، پیشین، ص ٧٦٣)
[٧]- Golenpaul, Dan; Ann Golenpaul (1997), »Information Please Almanac«, Atlas and Yearbook, Volume 1973; United States: McGraw-Hill.
[٨]- »Mohammad Nur Ahmad Etemadi«, From Wikipedia, the free encyclopedia
[۱٠]- همانجا
[۱۱]- »Mohammad Nur Ahmad Etemadi«, From Wikipedia, the free encyclopediaپیکار پامیر ادعا میکند: «اسدالله سروری در یکی از شبها، نوراحمد اعتمادی، صدراعظم دوران سلطنت ظاهرشاه، را از زندان پلچرخی به دفتر کار خویش خواست و او را بالای چوکی مقابل میز کار خود نشانید. (سروری) در حالیکه سئوالهای بیربطی از اعتمادی مینمود، از جا برخاست و قدمزنان در عقب اسیر قرار گرفت و با یک حرکت سریع و هولناک، سر اعتمادی را با دو دست چنان بهشدت بهیکطرف چرخانید که اسیر در دم جان بهحق سپرد و آنگاه امر کرد تا جسدش را بیرون ببرند.» (رجوع شود به: پیکار، پامیر، جلاد رژیم ترهکی باید مجازات شود، سایت گفتمان). لازم به یادآوری است که آقای پیکار پامیر، برای صحت ادعای خود، هیچگونه منبع ارائه نداده است.
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمهها
□ فرهنگ، میر محمدصدیق، افغانستان در پنج قرن اخیر (جلد اول - قسمت دوم)، قم: موسسۀ مطبوعاتی اسماعیلیان، چاپخانۀ صدر، چاپ اول - پاییز ۱٣٧۱ خ.
□ ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد (به زبان انگلیسی)
□ اطلس و سالنامۀ ۱۹٧٣ (به زبان انگلیسی)
[↑] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
