از: ایمل فیضی (سخنگوی پیشین حکومت افغانستان)

نگاهی به روابط پاکستان و افغانستان

در دوران کرزی

فهرست مندرجات نگاهی به روابط پاکستان و افغانستان يادداشت‌ها پی‌نوشت‌ها جُستارهای وابسته سرچشمه‌ها

[قبل]

[بعد]

نگاهی به روابط پاکستان و

افغانستان در دوران کرزی

۲۳ آبـــان ۱۳۹۲

ایمل فیضی

در طول بیش از یک ماه گذشته، رئیس جمهوری افغانستان، محمداشرف غنی اراده خود را برای تحقق صلح در کشور مکررا اعلام کرده و از مخالفان مسلح دولت خواسته است تا در تامین صلح همکاری کنند.

رئیس جمهور در یکی از سخنرانی‌های خود از افغان‌ها خواست تا برای «تحکیم صلح در کشور متحد شوند و اجازه ندهند تا خون افغان‌ها به‌دست بیگانگان بریزد.»

ذکر کلمه‌ی «بیگانگان» در صحبت رئیس جمهور غنی، اشاره غیر مستقیم به کشور همسایه، پاکستان بود.

موضوع صلح و مذاکره با رهبران طالبان که در پاکستان به‌سر می‌برند، محور اصلی دیدارهای رئیس جمهور و مشاور امنیت ملی افغانستان با مقام‌های نظامی و ملکی (غیرنظامی) پاکستان، طی هفته‌های گذشته بوده است.

رئیس جهمور غنی در ملاقات با مشاور امنیت ملی و امور خارجه صدراعظم پاکستان، سر تاج عزیز، تحکیم صلح و ثبات در کشور را از اولویت‌های حکومتش بیان کرده و گفت که برای رسیدن به صلح از هیچ اقدامی دریغ نخواهد کرد.

سفر کنونی رئیس جمهور غنی به پاکستان، یک گام دیگر از سوی افغانستان، با هدف جلب همکاری واقعی پاکستان در تأمین صلح و امنیت است. زمینه چنین همکاری‌هایی با جناح‌های مختلف نظامی، حکومتی و حتی مذهبی پاکستان، در جریان بیش از یک دهه گذشته، با وصف تلاش‌های زیاد حامد کرزی، رئیس جمهوری پیشین افغانستان، میسر نشد.

در جریان سفرهای آقای کرزی به پاکستان و دیدارهای انجام شده در یک کشور سوم، ظاهراً، تمام ملاقات‌ها و مذاکرات با مقامات حکومتی پاکستان در فضایی دوستانه و تشریفاتی صورت می‌گرفت اما در جریان مذاکرات با رهبری نظامی آن کشور، روی مسایل اصلی صحبت می‌شد و خواسته‌های استراتژیک پاکستان از افغانستان، در آن روشن بود.

از خواسته‌های بزرگ نظامیان پاکستان یکی به‌رسمیت شناختن خط دیورند از سوی افغانستان بود. پاکستان هم‌چنین برای کاستن هرچه بیشتر نقش و نفوذ هند در افغانستان و کنترل سیاست خارجی افغانستان، امضای موافقت‌نامه استراتژیک میان دو کشور را پیشنهاد کرد. این خواست‌های نظامیان پاکستان، حمایت متحدین بزرگ افغانستان را نیز به همراه داشت و در مذاکرات اخیر آقای کرزی در واشنگتن و چکرز، مقامات این دو کشور از او خواستند تا نگرانی‌های پاکستان در مورد گسترش نقش هند در افغانستان را جدی بپندارد.

یکی از طرح‌های نظامیان پاکستان این بود که حکومت افغانستان، آتش‌بس یک‌جانبه با طالبان اعلام کند و طالبان بدون پیوستن به روند صلح، در انتخابات شرکت کرده، جزء حکومت شوند. پاکستان به شدت مخالف تربیت و آموزش نیروهای نظامی افغان در هند بود و به‌همین دلیل چند بار رسماً از حکومت افغانستان تقاضا کرد تا افسران اردوی ملی را برای آموزش به پاکستان بفرستد.

موضع آقای کرزی در رابطه به‌خواست پاکستان راجع به خط دیورند، روشن بود. او می‌گفت: «این یک خیانت ملی است و ابداً چنین نخواهم کرد.» رئیس جمهور پیشین افغانستان امضای موافقت‌نامه استراتژیک میان دو کشور و امکان فرستادن افسران افغان به پاکستان را مشروط به تامین صلح و امنیت در کشور کرد و به مقامات پاکستان گفت که تنها تأمین صلح و امنیت و بهبود واقعی روابط میان دو کشور می‌تواند زمینه‌ساز امضا‌ی چنین موافقت‌نامه‌ای گردد. او می‌گفت که به‌دلیل تجارب تلخ گذشته، در رابطه با پاکستان، نوعی فضای بی‌اعتمادی و بی‌باوری کامل میان افغان‌ها حاکم است و تنها تأمین صلح و تحکیم امنیت در کشور می‌تواند فضای کنونی را تغییر دهد.

این چنین موضع‌گیری‌های کابل، باعث ادامه‌ استفاده ابزاری پاکستان از طالبان و جنگ در افغانستان می‌شد. اسلام آباد نه تنها در پروسه‌ صلح افغانستان همکاری نمی‌کرد، بلکه هر کوشش و تلاش کابل را در امر تحقق روند صلح و مبارزه با تروریسم، کارشناسی می‌کرد. هر زمانی‌ که ریاست امنیت ملی افغانستان اسناد و اطلاعات موثق راجع به یک پناهگاه و یا آدرسی از طراحان حملات تروریستی در افغانستان را به پاکستان ارائه کرد و خواهان همکاری در گرفتاری آنها می‌شد، تروریست‌ها از آن محلات ناپدید می‌شدند.

حکومت پیشین افغانستان همواره از پاکستان می‌خواست تا آن کشور در کشاندن رهبران طالبان به‌پای میز مذاکره با شورای صلح افغانستان همکاری کند. اما هر کدام از رهبران طالبان که تلاش کردند تا به روند صلح بپیوندند، شکنجه، زندانی و یا به قتل رسیدند. حکومت افغانستان تا حد امکان اجساد آن‌ها را بعدا تسلیم خانواده‌های‌شان می‌کرد و مسئولیت مراسم به خاکسپاری آن‌ها را در داخل کشور نیز بر عهده می‌گرفت. حمله بر جان معتصم آغا جان، ترور مولوی عبدالرقیب تخاری، گرفتاری و زندانی کردن ملا عبدالغنی برادر که آقای کرزی تا آخرین روزهای حکومتش برای رهایی و انتقال وی به افغانستان تلاش کرد، چند مورد از این حقیقت می‌باشد.

ملا برادر هنوز هم در پاکستان در زندان به سر می‌برد. مقامات پاکستان از جمله صدر اعظم نواز شریف می‌گفتند که پاکستان خواهان رهایی و سپردن هر چه زودتر ملا برادر به افغانستان است ولی آمریکا با این اقدام مخالف است. صدراعظم و دیگر مقامات پاکستان اظهار می‌کردند که حکومت افغانستان باید موضوع رهایی ملا برادر را با آمریکا مطرح کند ولی مقامات آمریکایی در ملاقات با آقای کرزی این ادعای پاکستان را رد می‌کردند. عدم شفافیت سیاست‌ها در مثلث پر تناقض پاکستان، آمریکا و انگلستان، باعث می‌شد تا آقای کرزی نسبت به سیاست‌های این سه کشور مهم در قبال افغانستان با شک بنگرد.

با توجه به نکات فوق، می‌توان گفت که در سفر کنونی رئیس جمهور غنی، موضوعات امنیتی میان دو کشور، صلح و مذاکره با طالبان، ادعای پاکستان مبنی بر حضور ملا فضل‌الله در خاک افغانستان، نقش هند در افغانستان و ... از محورهای اصلی مذاکرات میان رهبری دو کشور خواهد بود.

با روی کار آمدن حکومت جدید در افغانستان و بهبود روابط با غرب، اکنون باید دید که آیا پیشرفت روی این موضوعات، طی این سفر صورت خواهد گرفت یا خیر؟[۱]

[↑] يادداشت‌ها

يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.

[↑] پی‌نوشت‌ها

[۱]- ایمل فیضی، نگاهی به روابط پاکستان و افغانستان در دوران کرزی، وب‌سایت فارسی بی‌بی‌سی: جمعه ۱۴ نوامبر ٢٠۱۴ - ٢٣ آبان ۱٣۹٣

[↑] جُستارهای وابسته

□
□
□

[↑] سرچشمه‌ها

□ وب‌سایت فارسی بی بی سی