 |
|
هنری مورتیمر دیورند
فهرست مندرجات
◉ زندگی‌نامه
◉ آثار
◉ يادداشت‌ها
◉ پيوست‌ها
◉ پی‌نوشت‌ها
◉ جُستارهای وابسته
◉ سرچشمه‌ها
◉ پيوند به بيرون
روابط افغان-انگلیس خط مرزی دورَند
هنری مورتیمر دیورند یا سر هنری مورتیمر دوراند (به انگلیسی: Sir Henry Mortimer Durand) (زاده‌ی ۱٨۵٠ م - درگذشته‌ی ۱۹٢۴ م)، یک دیپلمات اهل بریتانیا و کارمند دولت (civil servant) این کشور در هند بریتانیایی بود، که در اواخر سپتامبر ۱۸۹۳، به‌عنوان دبیر امور خارجه‌ی هند بریتانیایی منصوب شد. همزمان او، رئیس هیأت مذاکره‌کننده از سوی حکومت بریتانیایی هند در افغانستان بود، که مسیر خط دو هزار و شش‌صد کیلومتری مرز افغانستان با هندوستانِ انگلستان (پاکستان امروز) را بر پایه‌ی سیاست‌ها و منافع لندن ترسیم کرد و طی توافق‌نامه‌ای در ۱۲ نوامبر ۱۸۹۳، آن را به امضای عبدالرحمن‌خان، امیر وقت کابل رساند. این خط مرزی در تاریخ به‌نام او، به‌عنوان «خط دیورند» (Durand Line)، معروف شده است.
| ▲ | زندگی‌نامه |
 |
هنری مورتیمر دیورند پسر دوم هنری ماریون دیورند (Henry Marion Durand)، در ۱۴ فوریه ۱۸۵۰ میلادی، در شهر سيهور، در بهوپال مرکز ایالت مادیا پرادش هند به دنیا آمد. پدرش، وزیر مختار دولت وادودارا یا بارودا یکی از شهرهای مهم و بزرگ ایالت گجرات هند بود. او، در انگلستان، در مدرسه‌ی خصوصی بلاک‌هیت (Blackheath Proprietary School) درس خواند و سپس تحصیل‌اش را در مدرسه‌ی تونبریج (Tonbridge School)، ادامه داد.
پس از پایان تحصیل، مورتیمر دیورند، در سال ۱۸٧۰ یا ۱۸٧۳، به استخدام دولت هند بریتانیایی درآمد و در خلال ِ جنگ دوم افغان و انگلیس (۱۸٧۸-۱۸۸۰ میلادی)، به‌عنوان دبیر سیاسی ژنرال سر فردریک سورتمه رابرتز (Sir Frederick Sleigh Roberts) در کابل خدمت می‌کرد. از سال ۱۸۸۴ تا سال ۱۸۹۴، دبیر امور خارجه هند بریتانیایی (Foreign Secretary of India) بود. در سال ۱۸۹۳، به کابل باز گشت و به‌عنوان رئیس هیأت مذاکره‌کننده دولت هند بریتانیایی با امیر عبدالرحمان‌خان، پادشاه افغانستان، وارد گفت‌‌وگو شد.
در پی این مذاکرات، در ۱۲ نوامبر ۱۸۹۳، مورتیمر دیورند با امیر عبدالرحمن خان توافق‌نامه‌ای را جهت تعیین مرزهای شرقی و جنوبی افغانستان با هند بریتانیایی به امضا رساند که به «عهدنامه‌ای دیورند» و مرز افغانستان با هندبریتانیایی (پاکستان امروزی) به «خط دیورند» معروف شد.
به پاس خدمات برجسته‌ی سر هنری مورتیمر دیورند در هند و افغانستان برای دولت استعماری بریتانیا، آرچیبالد فیلیپ پریمروز (Archibald Philip Primrose)، نخست‌وزیر این کشور، او را در ۱٧ نوامبر ۱۸۹۴، به‌رغم مخالفت روسیه، به‌عنوان وزیرمختار دولت بریتانیا در تهران منصوب کرد.
او مدتی، در سال ۱۹۰۰، به‌علت بیماری همسرش «اِلا» (Ella)، با حالت افسرده و آشفته از کار دست کشید؛ اما، سپس، از همان‌سال تا سال ۱۹۰۳، به‌عنوان سفیر بریتانیا در اسپانیا خدمت کرد و از سال ۱۹۰۳ تا سال ۱۹۰٦ به‌عنوان سفیر به ایالات متحده آمریکا فرستاده شد. در سال ۱۹۰٦، به انگلستان بازگشت و بیشتر وقت خود را صرف نوشتن نمود.
سرانجام، مورتیمر دیورند، در ۸ ژوئن ۱۹۲۴، در کُویته، مرکز استان بلوچستان در کشور پاکستان (هند بریتانیایی)، درگذشت؛ در حالی‌که پدر او، در یک کلیسا، در دره‌ی اسماعیل‌خان، استان خیبر پشتون‌خوا پاکستان به‌خاک سپرده شده است، ولی آرامگاه او تاکنون نامشخص است.
| ▲ | آثار |
 |
سر هنری مورتیمر دیورند، از سال ۱۹۰٦، به نوشتن پرداخت و زندگی‌نامه پدرش، ژنرال هنری ماریون دیورند (۱۸۱٢-۱۸٧۱ م) را نگاشت.
او که زبان فارسی را روان صحبت می‌کرد، دو کتاب درباره‌ی ایران و نادرشاه نیز نوشته است: در سال ۱۹۰٢، کتاب «An Autumn Tour in Western Persia» و در سال ۱۹۰۸، کتاب «Nadir Shah: An Historical Novel».
هم‌چنین، در سال ۱۹۱۵، زندگی فیلد مارشال سر جورج وایت (The Life of Field-Marshal Sir George White) (٦ ژوئیه ۱۸٣۵ م - ۲۴ ژوئن ۱۹۱٢ م)، افسر نظامی انگلیس را به‌رشته‌ی تحرير در آورد.
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
غفور لیوال، دیورند؛ مرز رسمی یا قرار داد موقت (بخش نخست)
عزیز حکیمی، دیورند؛ مرز رسمی یا قرار داد موقت (بخش دوم)
[▲] پی‌نوشت‌ها
...
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها: │ ...
