 |
|
اروتیک
هنر اروتیک پورنوگرافی
اروتیک یا تن‌کامگی (به انگلیسی: Erotica، با تلفظ آمریکایی: Erotica)، عبارت است از هر کار یا اثر هنری که موضوع آن شهوت‌انگیز باشد و سبب برانگیخته‌شدن احساس جنسی یا تحریک جنسی شود، ولی به‌صورت پورنوگرافی نباشد، مانند: کتاب، شعر، نقاشی، عکاسی، مجسمه‌سازی یا فیلم سینمایی.
| ▲ | واژه‌شناسی |
واژه‌ی «اروتیک» (Erotic)، در نیمه‌ی قرن هفدهم میلادی (دهه‌ی ۱۶۵۰)، به‌صورت «érotique» برگرفته از واژه‌ی «erotikos» یونانی باستان (در اشاره به عشق یا عشق پرشور) وارد زبان فرانسوی شد. پیش از آن در دهه‌ی ۱۶۲۰ میلادی، به‌شکل «erotical » به‌کار می‌رفت، که در کل به‌معنای «عشق جنسی» بود. در زبان فارسی دری، این واژه را به «شهوت‌انگیز» یا «آثار وابسته به عشق شهوانی» برگردان کرده‌اند. هم‌چنین «تن‌کامگی» یکی از برابرنهادهای فارسی آن است.
| ▲ | پیشینه‌ی تاریخی |
 |
در میان قدیمی‌ترین نمونه‌های بازمانده از گذشته‌های دور، که دیرینگی و اهمیت مقوله‌ای اروتیک (مرتبط با عشق شهوانی) را نشان می‌دهند، نقاشی‌های حجاری‌شده بر دیواره‌ی غارهای مربوط به دوران پارینه‌سنگی یا پالئولیتیک (Palaeolithic) می‌باشند. امّا در عین حال بسیاری از فرهنگ‌ها نمونه‌هایی از هنر اروتیک را آفریده‌اند. از جمله یونانیان باستان، صحنه‌های جنسی زیادی را بر روی سرامیک‌ها نقاشی می‌کردند، طوری‌که بسیاری از این صحنه‌ها به‌عنوان برخی از نخستین موارد ثبت شده‌ی موجود از روابط همجنس‌گرایانه، بچه‌بازی و... شهرت یافته‌اند. هم‌چنین از همین نمونه آثار، صحنه‌های متعددی از روابط جنسی، به‌صورت صریح و روشن، بر دیوارهای مخروبه ساختمان‌های کهن رومی در پومپه‌ای (Pompeii) به‌چشم می‌خورد.
در موشه (Moche) واقع در کشور پرو که از ممالک امریکای جنوبی است، مردمان باستانی دیگری زندگی می‌کرده‌اند که در مجسمه‌های سفالی ساخت خود، جلوه‌های واضح و آشکاری از روابط عشقی و شهوانی را به معرض نمایش می‌نهاده‌اند. از این نمونه آثار می‌توان به یک گالری که به‌طور کامل به سرامیک‌های دوران پیش کلمبیایی با نقش‌های اروتیک و وابسته به عشق شهوانی اختصاص داده شده، اشاره نمود. این سرامیک‌ها از همان سرزمین موشه به‌دست آمده‌اند (فرهنگ موشه) و در لیما (پایتخت پرو)، در موزه لارکو (Larco) قرار داده شده‌اند.
 |
افزون بر این موارد، در فرهنگ مشرق‌زمین نیز، می‌توان سابقه‌ای کهن و طولانی از سنت درج نقاشی‌های اروتیک و وابسته به عشق شهوانی سراغ گرفت. به‌عنوان نمونه در ژاپن، از جمله‌ی این قبیل سنت‌ها می‌توان به پدیده‌ی شونگا (Shunga) اشاره نمود که در قرن سیزدهم میلادی در این کشور پا گرفت و گسترش محبوبیت آن تا اواخر قرن نوزدهم میلادی، یعنی زمانی‌که فن عکاسی اختراع گردید، ادامه یافت. به‌همین شکل، هنر اروتیک در چین نیز، در طی دوران دوم دودمان مینگ، به اوج محبوبیت خود رسید. هم‌چنین در هند نیز، اثر معروف کاما سوترا که در واقع کتابچه‌ی مخصوصی است که در عصر باستان نقش راهنمای جنسی را ایفا می‌نموده‌است، قابل ذکر می‌باشد. این اثر باستانی هنوز هم در سراسر جهان محبوب است و افراد بسیاری به خواندن آن تمایل دارند.
افزون بر این، در مصر و میان‌رودان باستان نیز آثاری از بشر کشف شده است که سکس با جنس مخالف را به‌صورت واضح نشان می‌دهد. پاپیروس اروتیک تورین یک نقاشی از دوران رامسس یکم است که حدود دو سومش تصاویر صریح اعمال جنسی است.
 |
گذشته از این، ادبیات و نوشته‌های عاشقانه اغلب با دین یا عقاید فراطبیعی درباره‌ی تمایلات جنسی که شامل آثار هنری، صنایع دستی، موسیقی، نقاشی‌های دیواری و شعر بود، درهم تنیده می‌شد.
در اروپا نیز، با شروع عصر رنسانس، استفاده از سنت‌ها و اصطلاحات عاشقانه رواج گرفت، در حالی‌که این موارد در آغاز به‌عنوان یک تفریح و سرگرمی نزد آریستوکرات‌ها یا همان اشراف مورد استفاده قرار می‌گرفت. در اوایل قرن شانزدهم، متنی اروتیک موسوم به «I Modi»، که مشتمل بر یک آلبوم حکاکی‌شده بر روی چوب بود، توسط یک طراح به‌نام گوئیلو رومانو، یک قلم‌زن به‌نام مارک آنتونی رایموندی، و یک شاعر به‌نام پیترو آرتینو، تهیه گردید. هم‌چنین در سال ۱۶۰۱ کاراواجیو، یک نقاشی به‌نام آمور وینسیت اومنیا را برای مجموعه‌ای متعلق به مارکیوس وینسنزو گیوش تینیانی طراحی نمود. به‌همین ترتیب سنت استفاده از هنر اروتیک در آثار دیگر هنرمندان نقاش ادامه یافت، و نقاشان جدیدتر و مدرن‌تر نمونه‌هایی از این هنر را در تابلوهای خویش به نمایش نهادند. نقاشانی مانند فراگونارد، کوربت، میلت، بالتوس، پیکاسو، ادگار دگاس، تولوز لائوترک، ایگون شیه له، که این آخری در زمانی‌که در زندان بود، آثار اروتیک و شهوانی خود را خلق می‌کرد و به‌همین جهت آثار متعددی از او، با توجه به فضای نامساعد فرهنگی کشور اطریش در آن‌زمان، توسط مقامات زندان تخلف تشخیص داده شد و نابود گردید. آثار وی عمدتاً مشتمل بر نقاشی‌های اروتیک و شهوانی از بدن برهنه‌ی دختران جوان بودند.
|
 |
ژان آجالو (Jean Agélou) (زاده‌ی ۱۶ اکتبر ۱۸۷۸ م - درگذشته‌ی ۲ اوت ۱۹۲۱ م)، عکاس فرانسوی که در دهه‌های ۱۹۱۰ و ۱۹۲۰، عکاسی‌های برهنه و اروتیک او به شهرت رسید. دو تصویر از فرناند (Fernande)، روسپی فرانسوی توسط ژان آجالو در سال‌های ۱۹۱۰ و ۱۹۱۷ میلادی.
با آغاز قرن بیستم، هنر عکاسی تبدیل به جالب‌ترین و همه‌گیرترین رسانه‌ی اشاعه‌دهنده‌ی هنر اروتیک گردید. در این قرن، ناشرانی مانند تاسچن اقدام به انجام یک عمل دموکراتیک برای عرضه و نمایش هنر اروتیک و عکاسی اروتیک نمود. کتاب‌های ارائه‌شده توسط تاسچن، شامل کارهای هنرمندی به‌نام هاجیم سرایاما (Hajime Sorayama) بود، که وی برای برگزیدن هنرمندان همکار خود، تماس و رابطه‌ی متقابلی بین نورمن راکول و دالی برقرار نموده بود و هم‌چنین از همکاری یک هنرمند عرصه‌ی مدرن تخیلی، به‌نام دای وارگاس بهره گرفته بود تا نوعی آثار هنری مدرن و مطابق روز خلق کند، که به‌لحاظ نزدیکی ظاهری آن به هنر شونگای ژاپنی، می‌توان بدان عنوان شونگای مدرن داد. بدین ترتیب، طیف متنوعی از دستاوردهای هنری منسوب به سرایاما پدید آمد. دامنه‌ی این آثار، به کارهای رباتیک سورایاما نیز کشیده شد و امروزه نمونه‌هایی از این کارها، در مجموعه دائم موما (MOMA) و همین‌طور در مؤسسه‌ی اسمیتسونیان موجود هستند. هم‌چنین برخی دیگر از این کارها نیز در مجموعه‌ی موزه‌های خصوصی «WEAM» به معرض نمایش نهاده شده‌اند. البته در ارتباط با موضوع صاحبان حقوق قانونی مربوط به هنر شونگا، دعوی دامنه‌داری در یکی از دادگاه‌های فدرال امریکا مطرح گردید که رسیدگی بدان از حدود سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۰ ادامه داشته است، امّا تمام تصمیم‌گیری‌های انجام‌شده در این دادگاه حاکی از ارائه‌ی مطلوب تمامی حقوق قانونی مربوط به این نوع هنر، به سرایاما نمی‌باشد. (با استناد به برخی قوانین ایالات متحده آمریکا)
| ▲ | تفاوت بین اروتیک و پورنوگرافی |
آثاری که در آن‌ها بر عناصر شهوانی انسان همراه با عشق زمینی تأکید شده باشد، در رده‌ی آثار اروتیک جای می‌گیرند. سکس زاییده‌ی غریزه و تن است، عشق با حس و روان آدمی سروکار دارد. هنر و ادبیات اروتیک وصف و به‌تصویر کشیدن رابطه‌ی شهوانی و عاطفی یکی به‌دیگری است
در آثار هنری و ادبی اروتیک، دو طرف در یک رابطه‌ی عاشقانه یا دست‌کم عاطفی با یکدیگر قرار دارند و توصیف احتمالی اعمال یا امیال جنسی تنها بخشی از اثر را تشکیل می‌دهد. در این‌گونه آثار زیبایی و زیبایی‌شناسی از جایگاه مهمی برخوردارند و به کلام کشیدن عمل جنسی یا نشان دادن و تأکید بر اندام جنسی هسته و مضمون اصلی اثر را تشکیل نمی‌دهد.
در هنر و ادبیات اروتیک نه تنها ارزش‌های هنری و ادبی اثر لحاظ می‌شود، بل‌که از نقد جامعه – به‌ویژه نقد اخلاقی آن - غافل نیست. در اروتیک جسم هم هست اما فقط جسم نیست، روح و روان شخصیت‌ها، نوع رابطه و دیگر مشخصات یک اثر هنری و ادبی در آن ملموس است. این هنر و ادبیات گستاخ و بی‌پرواست و روابط و مناسبات اجتماعی و نیز دیدگاه‌های مذهبی و اخلاقی جامعه را به چالش می‌کشد.
یک اثر نقاشی اروتیک
اما پورنوگرافی (Pornography)، که این واژه هم کلمه‌ای در زبان یونانی قدیم و به‌معنای «تصاویر منافی عفت» است و برابرنهادهای فارسی آن عبارت‌اند از هرزه‌نگاری، زشت‌‌نگاری و وقاحت‌نگاری، مانند اروتیک قصد برانگیختن میل جنسی و شهوت در انسان را دارد، با این تفاوت که اثر بر مدار عمل جنسی صرف یا فقط اندام جنسی می‌چرخد و حس و عاطفه در آن جایگاه ویژه ندارد. بنابراین، ویژگی‌های یک اثر هنری یا ادبی حامل معیارهای زیباشناسیک یا در آن‌ها موجود نیست و یا بسیار کم‌رنگ است.
با این حال، هدف پورنوگرافی چیزی نیست مگر برانگیختن حس شهوی - جنسی افراد با تأکید بر عمل صرف جنسی، که در آن سکس به عملی ساده و مکانیکی تقلیل داده می‌شود و انسان نیز به یک ابژه‌ی صرف جنسی تبدیل می‌گردد.
یک تصویر پورنو
از این‌‌رو، می‌توان گفت، پورنوگرافی تنها به اعمال و اندام جنسی تأکید و تکیه داشته، و کارش تنها نشان‌دادن یا به‌وصف کشیدن آن‌هاست. در این نوع از هنر و ادبیات غالباً حضور زن تنها به‌عنوان یک ابژه‌ی جنسی است و معمولاً از منظر مردانه آفریده می‌شود و مطابق آمال جنسی مردانه است. به‌همین خاطر بیش‌تر مخاطب چنین آثاری مردها هستند.
بنا برآن‌چه آمد، می‌توان به این جمع‌بندی رسید که پورنوگرافی فقط و فقط جهت تحریک جنسی آدم‌ها تهیه و تولید شده و از هر نوع زیبایی‌شناسی هنری به‌دور و مکانیکی است. اما اروتیک گرچه از تحریک جنسی مخاطب غافل نیست، ولی ارزش‌های زیبایی‌شناسیک دارد، و در حیطه‌ی هنر قرار می‌گیرد. با این‌همه شاید یادآوری این نکته خالی از فایده نباشد که نمی‌توان پورنوگرافی و اروتیک را همیشه و همه‌جا به‌روشنی از یکدیگر تفکیک نمود. در تعیین تفاوت یا همسان پنداشتن این دو، عوامل متعددی از قبیل فرهنگ، سنت، دین، تاریخ، ناخودآگاه جمعی و سلیقه و دل‌بستگی‌های فردی نقش دارند.
| ▲ | نگارخانه |
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
...
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها │ ...
