[مردم‌شناسی] [تکامل انسان]
براساس یک مطالعه تازه انسان مدرن ممکن است تا ۵٠ هزار سال زودتر از آنچه قبلا تصور می‌شد آفریقا را ترک کرده باشد.
محققان ابزارهایی سنگی را در شبه جزیره عربستان یافته‌اند که می‌گویند حدود ۱٢۵ هزار سال قبل توسط انسان‌ها ساخته شده است.
تیم محققان که نتایج خود را در نشریه "ساینس" منتشر کرده‌اند می‌گویند این ابزارها در محوطه "جبل فایا" در امارات متحده عربی پیدا شده است.
با این حال نتایج جنجال آفرین بوده است: داده‌های ژنتیکی قویا به خروج انسان از آفریقا در فاصله ٧٠ هزار تا ٦٠ هزار سال قبل اشاره دارد.
سایمون آرمیتاج، از دانشگاه لندن و‌هانس پیتر یورپمان از دانشگاه توبینگن در آلمان و همکارانشان این ابزارهای سنگی ۱٢۵ هزار ساله را در "جبل فایا" کشف کردند که شبیه آنهایی است که تقریبا در دوره زمانی مشابه در شرق آفریقا وجود داشته است.
نویسندگان این مقاله می‌گویند که کسانی که این ابزارها را ساخته‌اند در این ناحیه تازه وارد بوده‌اند و از آنسوی دیگر دریای احمر می‌آمده‌اند.
محققان توانستند این ابزارها را با استفاده از تکنیکی نوری تاریخ‌گذاری کنند، که به دانشمندان می‌گوید این اشیاء چه زمانی دفن شده است.
[↑] اطلاعات ژنتیکی
تصور می‌شود که انسان‌هایی که از نظر آناتومی، امروزی بوده‌اند حدود ٢٠٠ هزار سال قبل در آفریقا پدیدار شدند.
آنها بعدا پخش شده و به سایر قاره‌ها مهاجرت کردند و انسان‌های بومی این مناطق مانند نئاندرتال‌ها در اروپا و دنیسووان‌ها در آسیا را از سکونتگاه‌های تازه راندند.
"دی ان اِی" موجود در میتوکوندریا - نیروگاه سلولی - را می‌توان به عنوان "ساعتی" برای بازسازی زمان مهاجرت انسان به کار گرفت. علت این است که دی ان اِی میتوکوندرا جهش‌ها، یا تغییرات، را با شتاب مشخصی ضبط می‌کند.
مطالعات به روی این دی ان اِی حکایت از آن داشت که "خروج از آفریقا" ٦٠ تا ٧٠ هزار سال قبل روی داده است.
اما دانشمندانی که تازه‌ترین مطالعه را انجام داده‌اند استدلال می‌کنند که سازندگان ابزارهای ۱٢۵ هزار ساله در جبل فایا از اجداد انسان‌هایی هستند که امروز در خارج از آفریقا زندگی می‌کنند.
پروفسور یورپمان گفت که تخمین‌های زمانی با استفاده از داده‌های ژنتیکی "خیلی نسبی" است.
او توضیح داد: "گفته می‌شد که قدمت سگ خانگی ۱٢٠ هزار سال است، و حالا ٢٠ هزار سال رقم زده می‌شود. می‌توانید تصور کنید که تاریخ گذاری ژنتیکی چقدر متغیر است."
پروفسور کریس استرینگر، متخصص انسان شناسی عصر باستان در موزه تاریخ طبیعی لندن، گفت: "این تحقیقات باستان‌شناسی توسط آرمیتاج و همکارانش ارائه کننده سرنخ‌های مهمی در این باره است که انسان‌های مدرن اولیه ممکن است ۱٢٠ هزار سال قبل از آفریقا به عربستان و تا کانال سوئز رسیده بوده باشند."
"این تحقیقات کامل کننده این ایده جنجالی است که آن جمعیت‌ها ممکن است حتی در مسافت‌های بیشتر در جنوب آسیا پیش رفته باشند، در حالی که داده‌های ضد و نقیض ژنتیکی حاکی از آن است که این جابجایی‌ها ٦٠ هزار سال قبل روی داد."
[↑] مهاجرت‌های متعدد؟
محققان می‌گویند که سازندگان ابزار جبل فایا زمانی به شبه جزیره عربستان رسیده بودند که تغییرات در آب و هوا در حال دگرگونی آن از ناحیه ای بیابانی به مرتعی سرسبز با دریاچه‌ها و رودها بود.
این گروه‌ها ممکن است بعدا به سوی خلیج فارس حرکت کرده و از نواحی ساحلی جنوب ایران به جنوب آسیا رفته باشند.
در واقع دکتر مایک پتراگلیا در دانشگاه آکسفورد ابزارهایی در هند یافته است که می‌گوید ممکن است بیش از ٦٠ هزار سال قبل توسط انسان‌های مدرن ساخته شده باشند. بعضی از این ابزارها در اثر فوران آتشفشان فوق العاده بزرگ توبا در اندونزی مدفون شده بود که زمین شناسان تاریخ دقیق وقوع آن را ٧۴ هزار سال قبل رقم می‌زنند.
با این حال، سایر محققان می‌گویند مردمی که در آن زمان در هند زندگی می‌کردند ممکن است از میان رفته باشند و موج دیگری از مهاجران بعدا جای آنها را گرفته باشند.
مردم‌شناسان از قبل از سفرهای اولیه انسان‌های مدرن به خارج از آفریقا اطلاع داشته‌اند. بقایای یافت شده در اسخول و غفزه در اسرائیل به ۱۱۹ هزار سال تا ٨۱ هزار سال قبل برمی گردد.
اما عموما تصور می‌شود که مردم ساکن اسخول و غفزه در اسرائیل از میان رفتند یا دوباره به سمت جنوب برگشتند، شاید به دلیل نوسانات آب و هوایی. آنها متعاقبا ناپدید شدند، و محوطه‌های باستانی آنها به اشغال نئاندرتال‌ها درآمد.
پروفسور استرینگر گفت این واقعیت که این ابزارها در جبل فایا شبیه به ابزارهای کشف شده در غفزه و اسخول نبوده به "پیچیدگی باز هم بیشتر در خروج انسان مدرن از آفریقا" اشاره دارد.
او این سوال را مطرح می‌کند که: "آیا ممکن است که پراکندگی‌های مختلف، یکی از شرق آفریقا به عربستان، و دیگر از شمال آفریقا به لوانت، وجود داشته؟"[۱]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط … برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- پل رینکون، انسان‌ها 'خیلی زودتر' از تخمین‌های قبلی آفریقا را ترک کردند، بخش فارسی بی بی سی: دوشنبه ٣۱ ژانويه ٢٠۱۱ - ۱۱ بهمن ۱٣٨۹
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ بخش فارسی بی بی سی
[برگشت به بالا]
