[اسلام] [دانشمندان جهان اسلام]
رحمت‌الله هندی كيروانی (به عربی: رحمت‌الله الهندی الكيروانی؛ به انگلیسی: Rahmatullah Kairanawi) (زادۀ ۱٨۱٨ م در هند - درگذشتۀ ۱٨۹۱ م در مکه)، پژوهشگر و نویسندۀ مسلمان هندی است که بیشتر شهرت او به‌خاطر کتابی است که زیر عنوان «اظهارلالحق» در پاسداری از اسلام و پاسخ به شبهات مسيحيان نگاشته است[۱].
[↑] زندگی‌نامه
رحمت‌الله پسر خليل رحمان هندى كه نسبش به عثمان بن عفان، خليفه سوم، می‌‌رسد، در سال ۱٢٣٣ قمری (۱٨۱٨ میلادی) در روستای «كيروانی» (Kairana) در سال‌های پایانی امپراتوری مغول در هند، در خانواده‌اى علمی - مذهبی مسلمان به‌دنيا آمد. خانوادۀ او در كيروانی صاحب ثروت هنگفت و شهرت علمی فراوان بود. بخشی از ثروت آنان توسط اکبرشاه مغول، امپراتور هند، پس از درمان موفقیت‌آمیزش توسط پدربزرگ كيروانی، به آنان اعطا شد.
گفته می‌شود، رحمت‌الله در شش سالگی به آموزش سنتی اسلامی آغاز کرد[٢] و در ۱٢ سالگی حافظ قرآن شد. او نزد پدر خويش و ديگر اساتيد تلمذ نمود و زبان فارسى، عربی و اردو را آموخت[٣] و بعدها به دهلی نقل مکان کرد؛ جایی که او به مطالعه رشته‌های مختلف از جمله ریاضی و پزشکی پرداخت[۴]. سپس سال‌ها، به‌عنوان مدرس و مفتی شریعت مشغول به‌کار بود و مدرسه‌ی دینی در كيروان، زادگاه خود، بنیاد نهاد[۵].
رحمت‌الله هندى در زمانی می‌زیست که انگلستان بر هند مستولی بود و در کنار سلطه سیاسى، تلاش می‌کرد تا مردم آن خطه را به آیین مسیحیت بگرواند و فعالیت‌هاى علمى بر ضد اسلام را تشویق کند. رحمت‌الله خود در کتابش به این نکته اشاره می‌کند که دولت انگلستان پس از تسلط کامل نظامى و سیاسى بر هند، بساط تبلیغ مسیحیت را گسترد و همزمان به‌نوشتن ردیه‌هایى بر ضد اسلام دست زد. در این فضا بود که کتاب‌هایى همچون «تصدیق الکتاب»، «البراهین الالهیه»، «المرآة المرئیة للحق»، «مفتاح الأسرار»، «اظهار الدین النصرانی»، «طریق الحیاة و المیزان الحق» به‌دست کشیشانی چون اسکات، یونس و فاندر منتشر شد. این فعالیت‌ها بی‌اثر نبود و برخى از مسلمانان مانند عمادالدین، رجب‌على و صفدرعلى، مسیحى شدند و حتى آثارى بر ضد اسلام از جمله «تحریف القرآن»، «نیازنامه»، «آئینه اسلام»، «التعلیم المحمدى»، آثار «القیامة»، «نغمه طنبور»، و «ابطال دین محمدى» نوشتند. در این میان، شاید دکتر کارل گوتلیب فاندر (Karl Gottlieb Pfander)، کشیش پروتستان، فعالیت نظرگیرترى داشت. او از همه شیوه‌هاى متعارف در ترویج مسیحیت بهره مى‌جست و در این راه افزون بر نوشتن کتاب، شهرها و روستاها را زیر پا مى‌گذاشت، در کوى و برزن سخنرانی مى‌کرد، با گروه‌هاى مختلف اجتماعى گفتوگو مى‌کرد و به‌تربیت مبلغان دیگر مى‌پرداخت. وى آثار متعددى نوشت از جمله «میزان الحق»[٦] (در ردّ اسلام) - این کتاب که اصل آن به انگلیسى بود، و به‌زبان‌هاى مختلف رایج در هند ترجمه شد - که این کتاب زمینه مناظره تاریخى رحمت‌الله را با او در تاریخ دهم آوریل سال ۱٨۵۴ فراهم ساخت[٧].
از این روی، ملا رحمت‌الله، در سال ۱٢٧٠ قمری (۱٨۵۴ میلادی)، به‌مناظره با مسيحيان و از جمله با فاندر، رئيس كشيشان و مبلّغان مسيحى در هند، در مجلس عمومى پرداخت. در اين مناظره، وی از فاندر اقرار گرفت كه در هشت موضع از كتاب مقدس تحريف صورت گرفته و چهل مورد اختلاف اساسى در عبارات آن وجود دارد. فاندر مناظره را نيمه تمام رها كرد و گفت: «تثليت به عقل ثابت نمی‌شود، بلكه به كتاب است و اگر كسى حقانيت انجيل را نپذيرد، نمی‌توان با او درباره تثليت بحث نمود» (ص ۴۱ مقدمه). ملاّ رحمت‌الله هندى اين مناظرات را به‌صورت مكتوب درآورد و به زبان فارسى و اردو به چاپ رسانيد[٨].
او در قيام مسلمانان عليه انگليس در سال ۱٨۵٧ میلادی (۱٢٧٣ قمری) شركت كرد و مورد تعقيب قرار گرفت، بنایراین، در سال ۱٢٧٨ قمری، مخفيانه به مكه کوچید و «مدرسه صولتيه» را در مكه بنیاد نهاد كه هنوز باقى است[۹]. این سفر دو سال به‌طول انجامید[۱٠].
وى در مكه به نوشتن كتاب «اظهار الحق» پرداخت و آن را در سال ۱٢٨٠ قمری، به پايان برد و در سال ۱٢٨۴ قمری، به‌چاپ رساند[۱۱]. سرانجام، رحمت‌الله هندى، در سال ۱٣٠٨ قمری، در مكه درگذشت.
[↑] آثار
كيروانی کتاب‌های زیادی به‌زبان‌های عربی، اردو و فارسی نوشت. اما برخی از آثار هنوز منتشر نشده است[۱٢]. در این میان، یکی از مهم‌ترین کتاب‌های او «اظهار الحق» است که در اصل به‌زبان عربی نوشته شده است، ولی بعدها در شش جلد به‌زبان اردو ترجمه شد[۱٣]، اين كتاب چاپ‌هاى متعددى دارد که بهترين چاپ آن به تحقيق دكتر محمداحمد خليل ملكاوى در چهار جلد در مصر صورت گرفته است[۱۴].
كتاب اظهار الحق، از مهم‌ترين ردّيه‌هايى است كه در قرون اخير عليه مسيحيت تصنيف گرديده و ردّيه‌نويسان پس از آن، از وى مطالبى نقل كرده‌اند. علامه محمدجواد بلاغى نيز در كتاب الهُدى الی دين المصطفى به كرّات از اظهار الحق مطالبى نقل كرده كه نشانه اهميت و تأثير این كتاب بر خلف خويش است[۱۵].
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- برگردان آزاد از مقالۀ «Rahmatullah Kairanawi» (رحمت‌الله الهندی الكيروانی)، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد (به زبان‌های انگلیسی و عربی)
[٢]- همان‌جا
[٣]- مهدى فرمانيان، گزارشى از كتاب اظهار الحق، بر گرفته از: رحمت‌الله هندى، اظهار الحق، تحقيق دكتر ملكاوى، قاهره: دارالحديث، چاپ دوم - ۱۴۱٣ ق.
[۴]- ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد (به زبان‌های انگلیسی و عربی)
[۵]- همان‌جا
[٦]- رجوع شود به متن انگلیسی کتاب «میزان الحق»
[٧]- سنت نقادى مسیحیت در میان مسلمانان، باشگاه اندیشه
[٨]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱٢]-
[۱٣]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
