[زیست‌شناسی مولکولی] [ژنتیک]
پروتئین (به انگلیسی: Protein)، مواد آلی بزرگ و یکی از انواع درشت‌ملکول‌های[۱] زیستی هستند که از زیرواحدهایی به‌نام اسید آمینه[٢] ساخته شده‌اند. پروتئین‌ها مانند زنجیری از یک کلاف سه‌بعدی بسپارهایی[٣] هستند که از ترکیب اسیدهای آمینه حاصل می‌شوند. اسیدهای آمینه مثل یک زنجیر خطی توسط پیوند پپتیدی[۴] میان گروه‌های کربوکسیل و آمین مجاور به یکدیگر متصل می‌شوند تا یک پلی پپتید را به وجود بیاورند. ترتیب اسیدهای آمینه در یک پروتئین توسط ژن مشخص می‌شود. اگرچه کد ژنتیک ۲۰ تا اسید آمینه استاندارد را معرفی می‌کند، در بعضی از اندامگان‌ها (ارگانیسم‌ها) کد ژنتیک شامل سلنوسیستئین[۵] و در بعضی از آرکی‌باکتری‌ها[٦] پ یرولزین می‌باشد. گاهی در پروتئین‌ها دگرگونی به وجود می‌آید: یا قبل از آنکه پروتئین بتواند به وظایفش در یاخته عمل کند و یا به عنوان قسمتی از مکانیسم بازرسی. پروتئین‌ها معمولاً به یکدیگر می‌پیوندند تا یک وظیفه‌ای را با یکدیگر انجام دهند که این خود باعث استوار شدن پروتئین می‌شود. چون ترتیب‌های نامحدودی در توالی و طول زنجیره اسید آمینه‌ها در تولید پروتئین‌ها وجود دارد، از این رو انواع بی‌شماری از پروتئین‌ها نیز می‌توانند وجود داشته باشند.
[↑] تاریخچه
[↑] ...
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط … برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- درشت‌مولکول یا ماکرومولکول در دانش شیمی به‌طور کلّی به مولکولهایی گفته می‌شود که از نظر تعداد اتمهای تشکیل‌دهنده، جرم مولکولی (و جرم مولکولی نسبی) و وزن مولکولی دارای مقادیر بالایی باشند. در مقابل، دیگر ملکول‌ها را با نام ریزمولکول می‌شناسند، هر چند این اصطلاح زیاد کاربرد ندارد.
[٢]- اسید آمینه در شیمی به هر ملکولی که شامل گروه‌های کاربردی آمینه و کربوکسیلیک اسید است گفته می‌شود که واحد تشکیل‌دهنده پروتئین است. اسیدهای آمینه در هنگام ساخته شدن پروتئین‌ها از RNA پیامبر یا mRNA به یکدیگر می‌پیوندند.
[٣]- بَسپار یا پلیمر (polymer) ماده‌ای شامل مولکول‌های بزرگی است که از به هم پیوستن واحدهای کوچک تکرار شونده که تکپار یا مونومر نامیده می‌شود، ساخته شده است.
[۴]- پیوند پپتیدی (Peptide bond) یک پیوند شیمیایی بین دو مولکول است که گروه کربوکسیل یک مولکول با گروه آمین مولکول دیگر واکنش می‌دهد ایجاد می‌شود و به این وسیله یک مولکول آب آزاد می‌شود (سنتز آبدهی) و بیش‌تر میان دو اسید آمینه برقرار می‌شود. پیوند پپتیدی میان دو اسید امینه‌است. اگر شمار اسید امینه‌هایی که به یکدیگر پیوند می‌خورند کم باشد به آن الیگو پپتید می‌گویند و اگر شمار اسید امینه‌هایی که به یکدیگر پیوند می‌خورند زیاد باشد به آن پلی پپتید می‌گویند. اگر وزن مولکولی یک زنجیره پپتیدی کمتر از ۱۰۰۰۰ باشد به آن پلی پپتید می‌گویند و اگر بیش‌تر از این باشد به آن پروتئین می‌گویند.
[۵]- سلنوسیستئین (Selenocysteine) یک ترکیب شیمیایی با شناسه پاب‌کم ۲۵۰۷۶ است.
[٦]- باستانیان یا آرکیا (Archaea) (که به پارسی؛ باکتری‌های باستانی هم ترجمه شده‌اند) گروهی از موجودات ریز تک‌یاخته‌ای هستند. به‌هر یک از اعضأ گروه باستانیان یک باستانه (archaeon) گفته می‌شود. باستانیان نیز همانند باکتری‌ها بدون هستک (پروکاریوت) هستند و در درون یاخته‌های خود هسته سلولی یا اندامک دیگری ندارند. در گذشته، این گروه به‌عنوان یک گروه غیرعادی از باکتری‌ها قلمداد می‌شد و از آن‌ها به‌عنوان آرکی‌باکتری‌ها (باستان‌باکتری‌ها) یاد می‌شد ولی از آن‌جا که تاریخ تکامل باستانیان و زیست‌شیمی آن‌ها بسیار متفاوت از دیگر اشکال زیستی است امروزه در سامانه سه‌فرمانرویی از آن‌ها به‌عنوان یک فرمانرو جدا یاد می‌شود.
[٧]-
[٨]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱٢]-
[۱٣]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱٦]-
[۱٧]-
[۱٨]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
